اصفهان: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(ویرایش)
سطر ۱: سطر ۱:
شهر اصفهان در جنوب شرقی تهران و حاشیه کویر لوت قرار دارد. طول جغرافیایی آن از رصدخانه گرینویچ 51 درجه و 35 دقیقه شرقی و عرض جغرافیای آن از استوا 32 درجه و 40 دقیقه شمالی است. از دوران قدیم به سبب حاصلخیزی اراضی خود که از آب فراوان زاینده رود سیراب می گردید، نقطه مهمی بوده است.
+
شهر اصفهان در جنوب شرقی تهران و حاشیه کویر لوت قرار دارد. طول جغرافیایی آن از رصدخانه گرینویچ ۵۱ درجه و ۳۵ دقیقه شرقی و عرض جغرافیای آن از استوا ۳۲ درجه و ۴۰ دقیقه شمالی است. از دوران قدیم به سبب حاصلخیزی اراضی خود که از آب فراوان زاینده رود سیراب می گردید، نقطه مهمی بوده است.
[[پرونده:Jame.Esfahan.jpg|left|thumb|تصویر مسجد جامع شهر اصفهان]]
 
 
 
 
در قرون وسطی محلات مسکونی شهر فقط در ساحل شمالی یعنی قسمت چپ زاینده رود واقع بود. در این قسمت دو شهر کنار هم قرار داشتند: «جی» و «الیهودیه» وجه تسمیه الیهودیه آن بود که در زمان بخت نصر، یهودیان را از بابل کوچ داده و در این مکان ساکن کرده بودند. نام قدیمی اصفهان اسپادانا بوده سپس به سپاهان نامیده شد.
 
در قرون وسطی محلات مسکونی شهر فقط در ساحل شمالی یعنی قسمت چپ زاینده رود واقع بود. در این قسمت دو شهر کنار هم قرار داشتند: «جی» و «الیهودیه» وجه تسمیه الیهودیه آن بود که در زمان بخت نصر، یهودیان را از بابل کوچ داده و در این مکان ساکن کرده بودند. نام قدیمی اصفهان اسپادانا بوده سپس به سپاهان نامیده شد.
  
==تاریخچه اصفهان بعد از ورود اسلام==
+
[[پرونده:Esfahan-.jpg|left|thumb|نمایی از میدان امام اصفهان]]
  
بعد از ورود اسلام، نام شهر معرب شده به نام اصفهان خوانده شد پیش از حمله اسکندر مرکز یکی از ایالات ایرانی بود. در سال 21 هجری<ref>طبري‌ سال‌ فتح‌ اصفهان‌ را 21 ق‌ مى‌داند (4/139-141)، حال‌ آن كه‌ ديگران‌ سال هاي‌ 23 و 24ق‌ را ذكر كرده‌اند (دائره المعارف بزرگ اسلامی، مدخل "اصفهان" از آذرتاش‌ آذرنوش‌</ref>و در دوران خلافت عمر فتح شد.
+
==تاریخچه اصفهان بعد از اسلام==
  
ناحيه اصفهان‌ در سده‌هاي‌ آغازين‌ اسلامى‌ از لحاظ اداره امور و نيز وسعت‌، پيوسته‌ در حال‌ دگرگونى‌ بوده‌ است‌. در زمان‌ هشام‌ اموي‌ با ري‌ و قومس‌ يكى‌ بود. در زمان‌ معتضد، خليفه عباسى‌، اصفهان‌ و نهاوند در دست‌ حاكم‌ كرج‌ ابودلف‌ بود. در جریان مغول، اصفهان مورد حمله تیمور قرار گرفت و مردمانش قتل عام شدند.
+
بعد از ورود اسلام، نام شهر معرب شده به نام اصفهان خوانده شد پیش از حمله اسکندر مرکز یکی از ایالات ایرانی بود. در سال ۲۱ هجری<ref>طبری‌ سال‌ فتح‌ اصفهان‌ را ۲۱ ق‌ مى‌داند (۴/۱۳۹-۱۴۱)، حال‌ آن که‌ دیگران‌ سال های‌ ۲۳ و ۲۴ق‌ را ذکر کرده‌اند (دائره المعارف بزرگ اسلامی، مدخل "اصفهان" از آذرتاش‌ آذرنوش‌</ref>و در دوران خلافت عمر فتح شد.  
  
در زمان [[صفویه|صفویان]] شاه اسماعیل اول پایتخت صفویه را از قزوین به این شهر منتقل نمود.(قرن 17 میلادی) و در دوران شاه عباس اول، اصفهان به اوج عظمت خود رسید. دوره صفویه یکی از پررونق ترین دوره های حوزه علمیه اصفهان نیز هست در این دوره حوزه علمیه اصفهان بیشترین مهاجرت علمی علما و دانشمندان اسلامی را به خود پذیرفته و از حوزه های علمیه شیعه بسان «جبل عامل لبنان»، «احساء» و «بحرین» بهره ها برده و دانش ها اندوخت.<ref> [http://www.is-hozeh.com/ShowPage.aspx?page_=form&order=show&lang=1&sub=0&PageId=72&codeV=1&tempname=Internal تاریخچه حوزه علمیه اصفهان، پایگاه اطلاع رسانی مرکز مدیریت حوزه علمیه اصفهان].</ref>
+
ناحیه اصفهان‌ در سده‌های‌ آغازین‌ اسلامى‌ از لحاظ اداره امور و نیز وسعت‌، پیوسته‌ در حال‌ دگرگونى‌ بوده‌ است‌. در زمان‌ هشام‌ اموی‌ با ری‌ و قومس‌ یکى‌ بود. در زمان‌ معتضد، خلیفه عباسى‌، اصفهان‌ و نهاوند در دست‌ حاکم‌ کرج‌ ابودلف‌ بود. در جریان مغول، اصفهان مورد حمله تیمور قرار گرفت و مردمانش قتل عام شدند.
  
در سال 1722 میلادی بر اثر تهاجم افغانها صفویان سقوط نمودند و با سقوط آنها از رونق اصفهان کاسته شد و سپس در دوران قاجاریه، پایتخت ایران به تهران منتقل شد.
+
در زمان [[صفویه|صفویان]] شاه اسماعیل اول پایتخت صفویه را از قزوین به این شهر منتقل نمود.(قرن ۱۷ میلادی) و در دوران شاه عباس اول، اصفهان به اوج عظمت خود رسید. دوره صفویه یکی از پررونق ترین دوره های حوزه علمیه اصفهان نیز هست در این دوره حوزه علمیه اصفهان بیشترین مهاجرت علمی علما و دانشمندان اسلامی را به خود پذیرفته و از حوزه های علمیه شیعه بسان «جبل عامل لبنان»، «احساء» و «بحرین» بهره
 +
ها برده و دانش ها اندوخت.<ref> [http://www.is-hozeh.com/ShowPage.aspx?page_=form&order=show&lang=1&sub=0&PageId=72&codeV=1&tempname=Internal تاریخچه حوزه علمیه اصفهان، پایگاه اطلاع رسانی مرکز مدیریت حوزه علمیه اصفهان].</ref>
  
==اصفهان؛ پایتخت فرهنگی جهان اسلام==
+
در سال ۱۷۲۲ میلادی بر اثر تهاجم افغانها صفویان سقوط نمودند و با سقوط آنها از رونق اصفهان کاسته شد و سپس در دوران قاجاریه، پایتخت ایران به تهران منتقل شد.
  
 
در سال 1384 شمسی اصفهان به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام در سال 2006 میلادی اعلام شد.<ref>  [http://www.aftabir.com/news/view/2006/jan/12/c5c1137068954_art_culture_ministry_cultural_heritage.php/%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86-%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%AE%D8%AA-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%B4%D8%AF پایگاه خبری افتاب، پنج شنبه ،۲۲ دى ۱۳۸۴].</ref>
 
در سال 1384 شمسی اصفهان به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام در سال 2006 میلادی اعلام شد.<ref>  [http://www.aftabir.com/news/view/2006/jan/12/c5c1137068954_art_culture_ministry_cultural_heritage.php/%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86-%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%AE%D8%AA-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%B4%D8%AF پایگاه خبری افتاب، پنج شنبه ،۲۲ دى ۱۳۸۴].</ref>
سطر ۲۲: سطر ۲۱:
 
برخی از رجال نامی اصفهان عبارتند از:
 
برخی از رجال نامی اصفهان عبارتند از:
  
# محمدباقر داماد (969 - 1041ق)
+
#[[میرداماد|میر محمدباقر داماد]] (۹۶۹ - ۱۰۴۱ق)
# [[شیخ بهایی]] (1030ق)
+
#[[شیخ بهایی]] (۱۰۳۰ق)
# ملا محمدتقی مجلسی
+
#[[محمدتقی مجلسی|ملا محمدتقی مجلسی]] (۱۰۰۳ - ۱۰۷۰ق)
# علامه محمدباقر مجلسی(1037 - 1111ق)
+
#[[علامه مجلسى|علامه محمدباقر مجلسی]] (۱۰۳۷ - ۱۱۱۱ق)
# سید نعمت الله جزایری
+
#[[سید نعمت الله جزائری|سید نعمت الله جزایری]] (۱۰۵۰ - ۱۱۱۲ ق)
# آیت الله مجاهد سید حسن مدرس(1287 - 1357ق)
+
#آیت الله [[شهید سید حسن مدرس]] (۱۲۸۷ - ۱۳۵۷ق)
# آیت الله میرزا محمدجواد اصفهانی(1240 - 1312ق)
+
#آیت الله میرزا محمدجواد اصفهانی (۱۲۴۰ - ۱۳۱۲ق)
# آیت الله میزرا احمد بیدآبادی(1279 - 1357ق)
+
#آیت الله میزرا احمد بیدآبادی (۱۲۷۹ - ۱۳۵۷ق)
# آیت الله میرزا محمدعلی شاه آبادی(129 - 1369ق)
+
#آیت الله [[آیت الله محمدعلی شاه آبادی|میرزا محمدعلی شاه آبادی]] (۱۲۹ - ۱۳۶۹ق)
# آیت الله حاج آقا حسین خادمی(1319 - 1405ق)
+
#آیت الله حاج آقا حسین خادمی (۱۳۱۹ - ۱۴۰۵ق)
  
 
==پانویس==
 
==پانویس==
سطر ۳۷: سطر ۳۶:
  
 
==منابع==
 
==منابع==
* [http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=%D8%B4%D9%87%D8%B1+%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86&SSOReturnPage=Check&Rand=0 شهر اصفهان، دانشنامه رشد]
+
* [http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=%D8%B4%D9%87%D8%B1+%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86&SSOReturnPage=Check&Rand=0 شهر اصفهان، دانشنامه رشد].
* [http://www.cgie.org.ir/shavad.asp?id=123&avaid=3616 دائره المعارف بزرگ اسلامی، مدخل "اصفهان" از آذرتاش‌ آذرنوش‌]  
+
* [http://www.cgie.org.ir/shavad.asp?id=123&avaid=3616 دائره المعارف بزرگ اسلامی، مدخل "اصفهان" از آذرتاش‌ آذرنوش‌].
 
+
* [http://www.zendehroud.org/index.php?option=com_content&view=category&id=33:1389-08-01-15-16-44&Itemid=38&layout=default گروه اصفهان شناسی زنده رود].
==منابع برای مطالعه بیشتر==
 
* [http://www.zendehroud.org/index.php?option=com_content&view=category&id=33:1389-08-01-15-16-44&Itemid=38&layout=default گروه اصفهان شناسی زنده رود]
 
  
 
[[رده:شهرهای اسلامی]]
 
[[رده:شهرهای اسلامی]]
 
[[رده:شهرهای ایران]]
 
[[رده:شهرهای ایران]]
 
[[رده:اصفهان]]
 
[[رده:اصفهان]]

نسخهٔ ‏۵ سپتامبر ۲۰۱۹، ساعت ۰۸:۱۴

شهر اصفهان در جنوب شرقی تهران و حاشیه کویر لوت قرار دارد. طول جغرافیایی آن از رصدخانه گرینویچ ۵۱ درجه و ۳۵ دقیقه شرقی و عرض جغرافیای آن از استوا ۳۲ درجه و ۴۰ دقیقه شمالی است. از دوران قدیم به سبب حاصلخیزی اراضی خود که از آب فراوان زاینده رود سیراب می گردید، نقطه مهمی بوده است. در قرون وسطی محلات مسکونی شهر فقط در ساحل شمالی یعنی قسمت چپ زاینده رود واقع بود. در این قسمت دو شهر کنار هم قرار داشتند: «جی» و «الیهودیه» وجه تسمیه الیهودیه آن بود که در زمان بخت نصر، یهودیان را از بابل کوچ داده و در این مکان ساکن کرده بودند. نام قدیمی اصفهان اسپادانا بوده سپس به سپاهان نامیده شد.

نمایی از میدان امام اصفهان

تاریخچه اصفهان بعد از اسلام

بعد از ورود اسلام، نام شهر معرب شده به نام اصفهان خوانده شد پیش از حمله اسکندر مرکز یکی از ایالات ایرانی بود. در سال ۲۱ هجری[۱]و در دوران خلافت عمر فتح شد.

ناحیه اصفهان‌ در سده‌های‌ آغازین‌ اسلامى‌ از لحاظ اداره امور و نیز وسعت‌، پیوسته‌ در حال‌ دگرگونى‌ بوده‌ است‌. در زمان‌ هشام‌ اموی‌ با ری‌ و قومس‌ یکى‌ بود. در زمان‌ معتضد، خلیفه عباسى‌، اصفهان‌ و نهاوند در دست‌ حاکم‌ کرج‌ ابودلف‌ بود. در جریان مغول، اصفهان مورد حمله تیمور قرار گرفت و مردمانش قتل عام شدند.

در زمان صفویان شاه اسماعیل اول پایتخت صفویه را از قزوین به این شهر منتقل نمود.(قرن ۱۷ میلادی) و در دوران شاه عباس اول، اصفهان به اوج عظمت خود رسید. دوره صفویه یکی از پررونق ترین دوره های حوزه علمیه اصفهان نیز هست در این دوره حوزه علمیه اصفهان بیشترین مهاجرت علمی علما و دانشمندان اسلامی را به خود پذیرفته و از حوزه های علمیه شیعه بسان «جبل عامل لبنان»، «احساء» و «بحرین» بهره ها برده و دانش ها اندوخت.[۲]

در سال ۱۷۲۲ میلادی بر اثر تهاجم افغانها صفویان سقوط نمودند و با سقوط آنها از رونق اصفهان کاسته شد و سپس در دوران قاجاریه، پایتخت ایران به تهران منتقل شد.

در سال 1384 شمسی اصفهان به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام در سال 2006 میلادی اعلام شد.[۳]

عالمان نامی اصفهان

برخی از رجال نامی اصفهان عبارتند از:

  1. میر محمدباقر داماد (۹۶۹ - ۱۰۴۱ق)
  2. شیخ بهایی (۱۰۳۰ق)
  3. ملا محمدتقی مجلسی (۱۰۰۳ - ۱۰۷۰ق)
  4. علامه محمدباقر مجلسی (۱۰۳۷ - ۱۱۱۱ق)
  5. سید نعمت الله جزایری (۱۰۵۰ - ۱۱۱۲ ق)
  6. آیت الله شهید سید حسن مدرس (۱۲۸۷ - ۱۳۵۷ق)
  7. آیت الله میرزا محمدجواد اصفهانی (۱۲۴۰ - ۱۳۱۲ق)
  8. آیت الله میزرا احمد بیدآبادی (۱۲۷۹ - ۱۳۵۷ق)
  9. آیت الله میرزا محمدعلی شاه آبادی (۱۲۹ - ۱۳۶۹ق)
  10. آیت الله حاج آقا حسین خادمی (۱۳۱۹ - ۱۴۰۵ق)

پانویس

  1. طبری‌ سال‌ فتح‌ اصفهان‌ را ۲۱ ق‌ مى‌داند (۴/۱۳۹-۱۴۱)، حال‌ آن که‌ دیگران‌ سال های‌ ۲۳ و ۲۴ق‌ را ذکر کرده‌اند (دائره المعارف بزرگ اسلامی، مدخل "اصفهان" از آذرتاش‌ آذرنوش‌
  2. تاریخچه حوزه علمیه اصفهان، پایگاه اطلاع رسانی مرکز مدیریت حوزه علمیه اصفهان.
  3. پایگاه خبری افتاب، پنج شنبه ،۲۲ دى ۱۳۸۴.

منابع