آیه 9 سوره طور

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مشاهده آیه در سوره

يَوْمَ تَمُورُ السَّمَاءُ مَوْرًا

مشاهده آیه در سوره


<<8 آیه 9 سوره طور 10>>
سوره : سوره طور (52)
جزء : 27
نزول : مکه

ترجمه های فارسی

روزی که آسمان سخت جنبش کند.

[و آن در] روزی [است] که آسمان به حرکت و لرزه ای سخت در آید؛

روزى كه آسمان سخت در تب و تاب افتد،

روزى كه آسمان سخت بچرخد،

(این عذاب الهی) در آن روزی است که آسمان به شدّت به حرکت درمی‌آید،

ترجمه های انگلیسی(English translations)

On the day when the sky whirls violently,

On the day when the heaven shall move from side to side

On the day when the heaven will heave with (awful) heaving,

On the Day when the firmament will be in dreadful commotion.

معانی کلمات آیه

  • تمور: جريان سريع. راغب گويد: «مار الدم على وجهه» خون به سرعت بر چهره‏اش جارى شد، ظاهرا آن حركت يك نواخت نيست بلكه به صورت مارپيچى و گرد بادى است كه توأم با رفت و برگشت است. در مجمع فرموده: «المور: تردد الشي‏ء بالذهاب و المجى‏ء كما يتردد الدخان» منظور از آن ظاهرا گرد باد است.[۱]

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


يَوْمَ تَمُورُ السَّماءُ مَوْراً «9» وَ تَسِيرُ الْجِبالُ سَيْراً «10»

روزى كه آسمان به شدّت درهم‌پيچيده شود و كوه‌ها از جا كنده شده و به شتاب روان گردند.

فَوَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ «11» الَّذِينَ هُمْ فِي خَوْضٍ يَلْعَبُونَ «12»

پس در آن روز، واى بر تكذيب كنندگان! آنان كه در باطل فرو رفته و به ياوه‌سرايى (درباره آيات الهى) سرگرمند.

يَوْمَ يُدَعُّونَ إِلى‌ نارِ جَهَنَّمَ دَعًّا «13» هذِهِ النَّارُ الَّتِي كُنْتُمْ بِها تُكَذِّبُونَ «14»

روزى كه به سختى به سوى آتش رانده مى‌شوند. (و به آنان گفته مى‌شود:) اين همان آتشى است كه دائماً آن را تكذيب مى‌كرديد.

نکته ها

«مور» در لغت به معناى حركت سريع و دورانى، امّا نامنظّم و گرداب‌وار است، آن گونه كه باد، گرد و غبار را در هوا مى‌پراكند و درهم مى‌پيچد.

«خَوْضٍ» در اصل به معناى ورود در آب و عبور از آن است ولى در اصطلاح، به موردى گفته مى‌شود كه انسان در مطالب بيهوده و باطل وارد شود.

كلمه «دع» به معناى راندن همراه با خشونت است. چنانكه قرآن در سوره ماعون يكى از نشانه‌هاى تكذيب دين را، طرد يتيمان مى‌داند. «أَ رَأَيْتَ الَّذِي يُكَذِّبُ بِالدِّينِ فَذلِكَ الَّذِي يَدُعُّ الْيَتِيمَ»

همه هستى براى انسان آفريده شده است و همين كه پرونده انسان در زمين بسته شد،

جلد 9 - صفحه 280

بساط هستى نيز جمع مى‌شود. «تَمُورُ السَّماءُ مَوْراً» در جاى ديگر نيز مى‌خوانيم: ما سفره آسمان را همچون طومار، درهم پيچيده و جمع مى‌كنيم. «نَطْوِي السَّماءَ كَطَيِّ السِّجِلِّ» «1»

ثابت و پابرجا تنها خداست. آسمان‌هاى محكم هفتگانه‌ «وَ بَنَيْنا فَوْقَكُمْ سَبْعاً شِداداً» «2» نيز سست مى‌شود و به صورت امواجى متحرّك در مى‌آيد، «تَمُورُ السَّماءُ مَوْراً» و كوه‌هايى كه سبب استقرار زمين بودند: «وَ جَعَلْنا فِيها رَواسِيَ شامِخاتٍ» «3» آن روز بى‌قرار و سست و روان مى‌شوند. «وَ تَسِيرُ الْجِبالُ»

پیام ها

1- ترسيم حوادث قيامت بسترى است براى دست برداشتن از تكذيب و لجاجت. تَمُورُ السَّماءُ ... تَسِيرُ الْجِبالُ‌ ...

2- براى وقوع قيامت، نه فقط زمين كه آسمان و كرات آسمانى به هم مى‌ريزد.

تَمُورُ السَّماءُ ... تَسِيرُ الْجِبالُ‌ ...

3- تكذيب كنندگان منطق ندارند، سرگرم شدن به ياوه‌ها و پوچى‌ها سبب تكذيب آنان شده است. «لِلْمُكَذِّبِينَ الَّذِينَ هُمْ فِي خَوْضٍ يَلْعَبُونَ»

4- سخن بيهوده بسيار پيدا مى‌شود، ليكن خطر آنجاست كه انسان غرق در بيهوده‌گويى شود و خود را به ياوه‌ها مشغول كند. «فِي خَوْضٍ يَلْعَبُونَ»

5- تلاش كفّار براى خدشه‌دار كردن قرآن، كارى بازيچه و بى‌نتيجه است. «لِلْمُكَذِّبِينَ الَّذِينَ هُمْ فِي خَوْضٍ يَلْعَبُونَ»

6- مخالفان انبيا، هم به دوزخ كشانده مى‌شوند و هم مورد عتاب و توبيخ قرار مى‌گيرند. يُدَعُّونَ‌ ... هذِهِ‌، (عذاب روحى روانى و جسمى دارند)

7- با تكذيب قيامت، حقيقت پشت پرده نمى‌ماند. هذِهِ النَّارُ ...

8- تكذيب سرسختانه، قهر سرسختانه دارد. مكذبين ... يُدَعُّونَ إِلى‌ نارِ

9- كيفر تكذيبى كه پيوسته و برخاسته از لجاجت است، جز آتش چيزى نيست. «هذِهِ النَّارُ الَّتِي كُنْتُمْ بِها تُكَذِّبُونَ»

«1». انبياء، 104.

«2». نبأ، 12.

«3». مرسلات، 27.

جلد 9 - صفحه 281

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)



يَوْمَ تَمُورُ السَّماءُ مَوْراً «9»

بعد از آن زمان ورود عذاب را فرمايد:

يَوْمَ تَمُورُ السَّماءُ مَوْراً: واقع شود عذاب روزى كه مضطرب شود آسمان‌

«1» تفسير ابو الفتوح رازى ج 10 ص 314.

جلد 12 - صفحه 296

مضطرب شدنى، يعنى متزلزل شود در آمدن و رفتن و آنگاه شكافته شود، يا آسمان به گرد خود موج زند و بگردد مانند كشتى بر روى آب كه به گرد خود آيد.


تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)


بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ‌

وَ الطُّورِ «1» وَ كِتابٍ مَسْطُورٍ «2» فِي رَقٍّ مَنْشُورٍ «3» وَ الْبَيْتِ الْمَعْمُورِ «4»

وَ السَّقْفِ الْمَرْفُوعِ «5» وَ الْبَحْرِ الْمَسْجُورِ «6» إِنَّ عَذابَ رَبِّكَ لَواقِعٌ «7» ما لَهُ مِنْ دافِعٍ «8» يَوْمَ تَمُورُ السَّماءُ مَوْراً «9»

وَ تَسِيرُ الْجِبالُ سَيْراً «10» فَوَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ «11» الَّذِينَ هُمْ فِي خَوْضٍ يَلْعَبُونَ «12» يَوْمَ يُدَعُّونَ إِلى‌ نارِ جَهَنَّمَ دَعًّا «13» هذِهِ النَّارُ الَّتِي كُنْتُمْ بِها تُكَذِّبُونَ «14»

أَ فَسِحْرٌ هذا أَمْ أَنْتُمْ لا تُبْصِرُونَ «15» اصْلَوْها فَاصْبِرُوا أَوْ لا تَصْبِرُوا سَواءٌ عَلَيْكُمْ إِنَّما تُجْزَوْنَ ما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ «16»

ترجمه‌

سوگند به كوه طور

و كتاب نوشته شده‌

در صفحه گشوده‌

و سوگند بخانه آباد از ملائكه‌

و سقف افراشته شده‌

و درياى پر شده‌

همانا عذاب پروردگارت واقع شونده است‌

نيست براى آن دفع‌كننده‌اى‌

روز كه موج ميزند آسمان موج زدنى‌

و روان ميشوند كوهها روان شدنى‌

پس واى در چنين روز بر تكذيب‌كنندگان‌

آنانكه در گفتگوى باطل بازى ميكنند

روز كه افكنده ميشوند بخوارى بسوى آتش دوزخ افكندنى‌

اينست آتشى كه آنرا دروغ ميپنداشتيد

آيا پس جادو است اين يا شما نمى‌بينيد

فرود آئيد در آن صبر كنيد يا صبر نكنيد مساوى است بر شما جز اين نيست كه جزا داده ميشويد آنچه را كه عمل ميكرديد.

تفسير

خداوند متعال سوگند ياد فرموده بكوه طور سينا كه شرافت آن بتكلّم خدا با حضرت موسى در آن معروف است و بكتاب مقدّسى كه مرتّب نوشته شده در صفحه رقيق درخشانى گشوده براى قرائت ملائكه و آن قرآن مجيد يا لوح محفوظ در آسمان ميباشد كه مشتمل بر تمام حقائق و وقايع گذشته و آينده است و نيز قسم ياد نموده به بيت المعمور كه معبد ملائكه است در آسمان محاذى‌

جلد 5 صفحه 74

خانه كعبه و در هر روز هفتاد هزار ملك داخل در آن ميشوند و ديگر معاودت بآن نمينمايند چنانچه مستفاد از چند روايت معتبر در اينمقام است و سوگند ياد فرموده بآسمان كه سقف رفيع و مقام منيع است و در بعضى از روايات بآن تصريح شده و بدرياى مملوّ از آب كه محيط بزمين است يا افروخته از آتش چنانچه خداوند فرموده و اذا البحار سجّرت و در اينمقام روايت شده و قمّى ره تأييد فرموده كه قيامت خداوند درياها را مبدّل بآتش ميكند و جهنّم بآن افروخته ميگردد و متعلّق قسم آنست كه عذاب خدا در روز قيامت حق و محقّق است و يقينا واقع خواهد شد و دافع و مانعى براى آن نخواهد بود و قبلا اشاره شد كه قسم از خداوند در اين امور براى كسانى است كه قاصر از فهم برهانند و براى سايرين هم مؤكّد اعتقاد خواهد بود و در آنروز آسمان مانند دود حركت ميكند و مانند آب موج ميزند و مضطرب است و كوهها مانند باد سير ميكنند و مبسوط بزمين ميگردند پس واى بحال كسانيكه تكذيب كردند در دنيا خدا و پيغمبر و امام و نوّاب او را آنانكه در مقالات باطله و عقائد فاسده و معاصى الهيه بحث و توغل مينمايند و عمرى را بلهو و لعب ميگذرانند و آنروزى است كه بعنف و جبر آنها را سرازير در جهنّم نموده برو بر آتش اندازند و براى توبيخ و تعيير و معارضه بمثل گفته آنها در دنيا بآنان گفته ميشود اين آتش موعودى است كه شما آنرا تكذيب مينموديد و معجزات پيغمبر صلى اللّه عليه و آله و سلّم را سحر ميخوانديد اينهم سحر است يا شما كوريد وارد شويد و بيابيد آنرا پس صبر كنيد بر عذابش يا صبر نكنيد بلكه جزع و فزع نمائيد بحال شما فرق نميكند خلاصى از آن نداريد جزاى اعمال زشت دنيويّه شما است كه بشما رسيده و كلمه رقّ ظاهرا پوست رقيق شفّافى است كه مهيّا براى نوشتن مطالب مهمّه مينمودند مانند پوست آهو ولى در مطلق صفحه مكتوب استعمال ميشود و تنكير آن و كتاب براى تعظيم و اشاره بآنستكه آن دو از قبيل كتاب و ورق معمولى نيست و اللّه اعلم.

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)


يَوم‌َ تَمُورُ السَّماءُ مَوراً «9» وَ تَسِيرُ الجِبال‌ُ سَيراً «10»

روزي‌ ‌که‌ موج‌ مي‌زند آسمان‌ چه‌ موج‌ زدني‌ و ‌از‌ جا كنده‌ مي‌شود كوه‌ها و سير ميكند چه‌ سيري‌.

يَوم‌َ تَمُورُ السَّماءُ مَوراً اشاره‌ بآيه‌ شريفه‌ إِذَا السَّماءُ انشَقَّت‌ ‌از‌ ‌هم‌ پاشيده‌ مي‌شود و ‌از‌ جا كنده‌ مي‌شود و مثل‌ امواج‌ دريا موج‌ مي‌زند و ‌در‌ ‌هم‌ پيچيده‌ مي‌شود ‌که‌ ميفرمايد يَوم‌َ نَطوِي‌ السَّماءَ كَطَي‌ِّ السِّجِل‌ِّ لِلكُتُب‌ِ انبياء ‌آيه‌ 104.

وَ تَسِيرُ الجِبال‌ُ سَيراً اشاره‌ ‌به‌ ‌آيه‌ شريفه‌ وَ إِذَا الجِبال‌ُ سُيِّرَت‌ تكوير ‌آيه‌ 4 ‌که‌ ‌از‌ ‌هم‌ پاشيده‌ مي‌شود و مثل‌ گرد پراكنده‌ بيابان‌ها ميشود و زمين‌ قاعا صفصفا مي‌شود و ‌در‌ درياها خشك‌ ميشود و عمارات‌ و اشجار و آنچه‌ روي‌ زمين‌ ‌است‌ ‌از‌ ‌بين‌ مي‌رود.

‌پس‌ ويل‌ ‌در‌ همچه‌ روزي‌ ‌از‌ ‌براي‌ تكذيب‌ كنندگان‌ ‌است‌، مراد تكذيب‌ انبياء ‌است‌ و ‌اينکه‌ منحصر بتكذيب‌ رسالت‌ نيست‌ ‌که‌ اصلا انكار رسالت‌ انبياء و رسل‌ كنند، ‌اگر‌ تكذيب‌ يك‌ حكم‌ و فرمان‌ الهي‌ و فرمايشات‌ نبي‌ كنند صدق‌ مكذب‌ مي‌كنند، مثل‌ انكار نصب‌ امير المؤمنين‌ للخلافة ‌في‌ يوم الغدير ‌ يا ‌ ساير ائمه‌ ‌ يا ‌ انكار متعه حج‌ و متعه نساء ‌ يا ‌ انكار حرمت‌ لحم‌ خنزير و رباء ‌ يا ‌ ساير احكام‌.

و ‌اينکه‌ بسيار عموميت‌ دارد و معناي‌ ويل‌ ‌را‌ ‌هم‌ مكرر گفته‌ايم‌ اسمي‌ و وصفي‌ و

جلد 16 - صفحه 295

يومئذ روز قيامت‌ ‌است‌.

برگزیده تفسیر نمونه


]

(آیه 9)- در آیات گذشته اشاره سر بسته‌ای به عذاب الهی در قیامت شده بود، در اینجا که توضیح و تفسیری بر این معنی است بعضی از ویژگیهای روز قیامت را بازگو می‌کند، و سپس کیفیت عذاب تکذیب کنندگان را.

می‌فرماید: این عذاب الهی «در آن روزی است که آسمان (کرات آسمانی) به شدت به حرکت در می‌آید» (یَوْمَ تَمُورُ السَّماءُ مَوْراً).

بدین ترتیب در آستانه قیامت نظام حاکم بر کرات آسمانی بر هم می‌ریزد آنها از مدارات خود منحرف می‌شوند، و به هر سو رفت و آمد می‌کنند، سپس درهم

ج4، ص559

نور دیده می‌شوند، و به جای آنها آسمانی نو به فرمان خدا بر پا می‌شود، چنانکه آیه 104 سوره انبیاء می‌گوید: «روزی که آسمان را همچون طومار در هم می‌پیچیم».

و در آیه 48 سوره ابراهیم می‌خوانیم: «روزی که این زمین به زمینی دیگر و آسمانها به آسمان دیگری تبدیل می‌شود».

سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:

تفسیر های فارسی

ترجمه تفسیر المیزان

تفسیر خسروی

تفسیر عاملی

تفسیر جامع

تفسیر های عربی

تفسیر المیزان

تفسیر مجمع البیان

تفسیر نور الثقلین

تفسیر الصافی

تفسیر الکاشف

پانویس

  1. تفسير احسن الحديث، سید علی اکبر قرشی، ج10، ص365

منابع