آب مطلق
آب مطلق در قبال آب مضاف، به مايعى گفته مى‌شود كه عنوان «آب» بدون قيد و اضافه برآن صادق باشد. از اين عنوان در باب طهارت سخن گفته شده است.
اقسام آب مطلق
برخى، آب مطلق را به سه قسمِ جارى، محقون(آب راكد)و چاه؛ و محقون را به كرّ و قليل تقسيم كرده‌اند.[۱] برخى ديگر، آن را به پنج قسمِ كرّ، قليل، جارى، باران و چاه تقسيم نموده‌اند.[۲]عدّه‌اى نيز براى آب مطلق، شش قسم: جارى، جوشنده غير جارى، چاه، باران، كرّ و قليل[۳]ذكر كرده‌اند.
برخى فقها از آنجا كه فايده و اثرى در تكثير اقسام آب مطلق نديده‌اند، آن را به اعتبار اعتصام (منفعل نشدن به ملاقات نجاست) و عدم اعتصام به دو قسمِ معتصم و غير معتصم تقسيم كرده‌اند. قسم اول شامل آب كرّ و هر آبى مى‌شود كه از منبع و مادّه برخوردار است، مانند آب جارى، چشمه و غير آن دو، و قسم دوم منحصر به آب قليل است.[۴]
سرانجام، برخى ديگر، به اعتبار مادّه داشتن (يعنى داشتن منبع جوشان همچون چشمه يا غيرجوشان همچون منبع آب كه آب از آن در لوله‌ها جريان مى‌يابد، در صورتى كه به قدر كرّ باشد) و مادّه نداشتن، آن را به آب داراى مادّه و آب بدون مادّه تقسيم كرده و آب كرّ و قليل را از اقسام قسم دوم دانسته‌اند.[۵]
احكام آب مطلق
آب مطلق، پاك و پاك كننده، يعنى بر طرف كننده حدث و نجاست چيز نجس است.[۶]آب مطلق، اگر معتصم باشد با ملاقات نجاست، نجس نمى‌شود، مگر آنكه رنگ، بو يا مزه آن به سبب نجاست تغيير كند و اگر معتصم نباشد (آب قليل) به قول مشهور با ملاقات نجاست، نجس مى‌شود.[۷]
آب مطلق با تبخير از اطلاق خارج نمى‌شود، مگر آنكه با چيزى ديگر ممزوج و سپس تبخير گردد. در اين صورت اگر عنوان آب مضاف بر آن صدق كند، مانند گلاب، مضاف است [۸].
آب مطلقِ نجس با اتّصال به آب كرّ يا جارى و امتزاج با آن، پاك مى‌شود. همچنين در صورت نجس شدن به سبب تغيّر رنگ، بو يا مزه آن به نجاست، با زوال تغيّر به سبب اتّصال و امتزاج با آب پاك، پاك مى‌گردد. در اينكه صرف اتّصال بدون امتزاج، در حصول پاكى آن كافى است يا نه، اختلاف است. اگر آب مطلق، داراى مادّه و منبع باشد، با از بين رفتن تغيّر به سبب اتّصال به مادّه و امتزاج با آب جديد، پاك مى‌شود.[۹]
آبى كه مطلق بوده و مضاف شدنش مشكوك است، مطلق محسوب مى‌شود. آبى كه مطلق يا مضاف بودنش و نيز پيشينه آن از حيث اطلاق و اضافه، معلوم نيست، حكم آب مطلق را ندارد(10)[۱۰].
مطلق بودن آب وضو و غسل از شرايط صحّت آن دو است.[۱۱]
پانویس
- ↑ جواهر الكلام 1/ 71 ، 105 و 153
- ↑ توضيح المسائل مراجع 1/ 38 م 15
- ↑ العروة الوثقى 1/ 26
- ↑ مهذب الاحكام 1/123
- ↑ منهاج الصالحين (خويى) 1/ 15
- ↑ العروة الوثقى ج1، ص 26
- ↑ همان، ص 30 و 34.
- ↑ همان، ص 27.
- ↑ همان، صص 32 و 43.
- ↑ توضيح المسائل مراجع 1/ 51 م 50 و 51 ؛ العروة الوثقى 1/ 28
- ↑ العروة الوثقى 1/ 219 و 300 .
منابع
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، ج1، صص 113-111.
