آیه سؤال: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(تعیین رده و ویرایش جزیی متن)
 
(۶ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
===آیه سؤال===
+
آیه 43 [[سوره نحل]] (یا [[آیه 7 سوره انبیاء]]) را كه به لزوم «سؤال» از «[[اهل الذکر]]» فرمان داده، «آیه سؤال»<ref> نهج الحق، علامه حلی، ص‌ 210؛ كفایة‌الاصول، ص‌ 300.</ref> یا «آیه ذکر» نامیده‌اند. 
  
آیه 43 [[سوره نحل]]/16 را كه به لزوم پرسش از اهل ذكر فرمان داده، «آیه سؤال» گفته‌اند:<ref> نهج الحق، ص‌ 210؛ كفایة‌الاصول، ص‌ 300.</ref>
+
{{قرآن در قاب|سوره=16|آیه=43|ترجمه=و پیش از تو جز مردانی که به آنان وحی می کردیم، نفرستادیم. اگر [این حقیقت را] نمی دانید [که پیامبران از جنس بشر بودند] از اهل دانش و اطلاع بپرسید [تا دیگر نگویید که چرا فرشته ای به رسالت نازل نشده است؟!]}}
 +
از [[ابن عباس]] روایت شده که گوید: وقتى که خداوند [[پیامبر اسلام|محمد]] (صلی الله علیه وآله) را به پیامبرى برگزید، این موضوع بر عرب گران آمد. روى این اصل منکر شدند و گفتند: خداوند بزرگتر از آن است که از میان بشر پیامبرى برگزیند.<ref> تفسیر جامع البیان.</ref>
  
'''''«فَسئَلُوا أَهلَ الذِّكرِ إِن كُنتُم لاَتَعلَمونَ».'''''
+
و نیز گویند علت نزول این آیه چنین بود که مشرکین مى گفتند: خداوند بزرگتر از آن است که پیامبر او از جنس آدم باشد، بلکه برگزیده او جز [[فرشته]] نخواهد بود.<ref> تفسیر روض الجنان.</ref>
  
شهرت این آیه به آیه سؤال، بیشتر در علم اصول مطرح است و از آن بر لزوم تقلید از فقیهان و نیز حجیت خبر واحد<ref> الفصول، اصفهانى، ص‌ 276.</ref> و حجیت فتوا<ref> كفایة الاصول، ص 300.</ref> استدلال كرده‌اند. در روایتى از [[امام باقر]] علیه‌السلام «اهل ذكر» بر امامان علیهم‌السلام تطبیق شده است.<ref> عیاشى، ج‌ 2، ص‌ 260؛ التبیان، ج‌ 6‌، ص‌ 384.</ref>
+
«اهل ذکر» مفهوم وسيعى دارد که همه آگاهان و اهل اطلاع را در زمينه هاى مختلف شامل مى شود. اينکه «اهل الذکر» چه کسانى هستند، نظر مفسران متفاوت است؛ برخى آن را [[اهل کتاب]] دانسته اند (چون مشركين با اهل كتاب رابطه خوبى داشتند، خداوند به آنان مى‌فرمايد: از اهل كتاب ([[يهود]] و [[مسیحیت|نصارى]]) سؤال كنيد) و بعضى مراد از آن را اهل علم مى دانند. در روایتى از [[امام باقر]] علیه‌السلام، «اهل ذكر» بر [[ائمه|امامان]] علیهم‌السلام تطبیق شده است.<ref>تفسیر عیاشى، ج‌2، ص‌260؛ التبیان، ج‌6‌، ص‌384.</ref> [[محمد بن جریر طبری|طبری]]، ابن كثير و آلوسى نيز در تفاسيرشان، ذيل اين آيه، اهلِ ذكر را [[اهل بيت]] پيامبر معرّفى كرده‌اند.
  
==پانویس ==
+
در کتاب [[بحارالانوار]]، حدود شصت روايت در اين باره نقل شده كه در برخى از آنها، امامان معصوم فرموده‌اند: «نحن والله اهلُ الذكر المسؤلون» بخدا قسم ما هستيم، آن اهل ذكرى كه مردم بايد سؤالات خود را از آنان بپرسند.<ref>بحارالانوار، ج23، ص172 به بعد.</ref> گرچه امامان معصوم عليهم السلام مصداق بارز و تمام اين آيه اند، ولى مفهوم آيه هيچگاه محدود و منحصر در ایشان نيست.
<references />
+
 
 +
از اين آيه برمى آيد که در زمينه هاى مختلف بايد به متخصص آن مراجعه شود؛ بدين خاطر شهرت این آیه به «آیه سؤال»، بیشتر در [[علم اصول]] مطرح است و اصوليان از آن بر لزوم تقلید از فقیهان و نیز حجیت [[خبر واحد]]<ref> الفصول، اصفهانى، ص‌ 276.</ref> و حجیت [[فتوا]]<ref> كفایة الاصول، ص 300.</ref> استدلال كرده‌اند.
 +
 
 +
==پانویس==
 +
<references/>
 
==منابع==
 
==منابع==
 
+
* [[دائرة المعارف قرآن کریم]]، علی خراسانی، ج1، ص388.
علی خراسانی، دائرة‌المعارف قرآن كریم، جلد  1، ص 388
+
*[[نمونه بينات در شأن نزول آيات]]، محمدباقر محقق،‌ ص481.
 +
*[[تفسیر نور]]، محسن قرائتی، ج5، ص426.
 +
*پایگاه [[مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی]].
 +
{{قرآن}}
 
[[رده:آیه‌های با عناوین خاص]]
 
[[رده:آیه‌های با عناوین خاص]]
 +
[[رده:آیات سوره نحل]]
 +
[[رده:آیات سوره انبیاء]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۷ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۰۳

آیه 43 سوره نحل (یا آیه 7 سوره انبیاء) را كه به لزوم «سؤال» از «اهل الذکر» فرمان داده، «آیه سؤال»[۱] یا «آیه ذکر» نامیده‌اند.

مشاهده آیه در سوره

وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِكَ إِلَّا رِجَالًا نُوحِي إِلَيْهِمْ ۚ فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ

و پیش از تو جز مردانی که به آنان وحی می کردیم، نفرستادیم. اگر [این حقیقت را] نمی دانید [که پیامبران از جنس بشر بودند] از اهل دانش و اطلاع بپرسید [تا دیگر نگویید که چرا فرشته ای به رسالت نازل نشده است؟!]

مشاهده آیه در سوره


از ابن عباس روایت شده که گوید: وقتى که خداوند محمد (صلی الله علیه وآله) را به پیامبرى برگزید، این موضوع بر عرب گران آمد. روى این اصل منکر شدند و گفتند: خداوند بزرگتر از آن است که از میان بشر پیامبرى برگزیند.[۲]

و نیز گویند علت نزول این آیه چنین بود که مشرکین مى گفتند: خداوند بزرگتر از آن است که پیامبر او از جنس آدم باشد، بلکه برگزیده او جز فرشته نخواهد بود.[۳]

«اهل ذکر» مفهوم وسيعى دارد که همه آگاهان و اهل اطلاع را در زمينه هاى مختلف شامل مى شود. اينکه «اهل الذکر» چه کسانى هستند، نظر مفسران متفاوت است؛ برخى آن را اهل کتاب دانسته اند (چون مشركين با اهل كتاب رابطه خوبى داشتند، خداوند به آنان مى‌فرمايد: از اهل كتاب (يهود و نصارى) سؤال كنيد) و بعضى مراد از آن را اهل علم مى دانند. در روایتى از امام باقر علیه‌السلام، «اهل ذكر» بر امامان علیهم‌السلام تطبیق شده است.[۴] طبری، ابن كثير و آلوسى نيز در تفاسيرشان، ذيل اين آيه، اهلِ ذكر را اهل بيت پيامبر معرّفى كرده‌اند.

در کتاب بحارالانوار، حدود شصت روايت در اين باره نقل شده كه در برخى از آنها، امامان معصوم فرموده‌اند: «نحن والله اهلُ الذكر المسؤلون» بخدا قسم ما هستيم، آن اهل ذكرى كه مردم بايد سؤالات خود را از آنان بپرسند.[۵] گرچه امامان معصوم عليهم السلام مصداق بارز و تمام اين آيه اند، ولى مفهوم آيه هيچگاه محدود و منحصر در ایشان نيست.

از اين آيه برمى آيد که در زمينه هاى مختلف بايد به متخصص آن مراجعه شود؛ بدين خاطر شهرت این آیه به «آیه سؤال»، بیشتر در علم اصول مطرح است و اصوليان از آن بر لزوم تقلید از فقیهان و نیز حجیت خبر واحد[۶] و حجیت فتوا[۷] استدلال كرده‌اند.

پانویس

  1. نهج الحق، علامه حلی، ص‌ 210؛ كفایة‌الاصول، ص‌ 300.
  2. تفسیر جامع البیان.
  3. تفسیر روض الجنان.
  4. تفسیر عیاشى، ج‌2، ص‌260؛ التبیان، ج‌6‌، ص‌384.
  5. بحارالانوار، ج23، ص172 به بعد.
  6. الفصول، اصفهانى، ص‌ 276.
  7. كفایة الاصول، ص 300.

منابع

قرآن
متن و ترجمه قرآن
اوصاف قرآن (اسامی و صفات قرآن، اعجاز قرآن، عدم تحریف در قرآن)
اجزاء قرآن آیه، سوره، جزء، حزب، حروف مقطعه
ترجمه و تفسیر قرآن تاریخ تفسیر، روشهای تفسیری قرآن، سیاق آیات، اسرائیلیات، تاویل، فهرست تفاسیر شیعه، فهرست تفاسیر اهل سنت، ترجمه های قرآن
علوم قرآنی تاریخ قرآن: نزول قرآن، جمع قرآن، شان نزول، کاتبان وحی، قراء سبعه
دلالت الفاظ قرآن: عام و خاص، مجمل و مبین، مطلق و مقید، محکم و متشابه، مفهوم و منطوق، نص و ظاهر، ناسخ و منسوخ
تلاوت قرآن تجوید، آداب قرائت قرآن، تدبر در قرآن
رده ها: سوره های قرآن * آیات قرآن * واژگان قرآنی * شخصیت های قرآنی * قصه های قرآنی * علوم قرآنی * معارف قرآن