رجزهای یاران ابا عبدالله علیه السلام: تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (ویرایش) |
|||
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | {{مدخل | + | {{مدخل دائرة المعارف|کتاب [[فرهنگ عاشورا(کتاب)|فرهنگ عاشورا]]}} |
| − | شعرهاى حماسى | + | «رجز» شعرهاى حماسى که جنگاوران در میدان هاى نبرد مى‌خوانند را گویند. «رجز، نام یکى از [[بحور شعری|بحور شعرى]] عربى است که نوعى تحرک و روانى در آن است. در گذشته و دوران [[جاهلیت|جاهلیت]]، از این وزن [[شعر]] بیشتر در اشعارى که جنبه مبارزه، دشنام یا تفاخر داشته استفاده مى‌شده است. بکارگیرى این وزن و آهنگ در شعرهاى حماسى که مبارزان در میدان هاى جنگ مى‌خواندند، سبب شده که به آن اشعار، رجز گویند. معمولا رجز، ابیاتى کوتاه داشته و به صورت ارتجالى در میدان سروده مى‌شده است. از این رو گاهى هم خطاهاى دستورى و ادبى دارد».<ref>دائرة المعارف الاسلامیه، ج ۱۰، ص ۵۰ به بعد. (نقل به تلخیص)</ref> |
| − | + | بیشتر افراد، هنگام رجز خواندن در میدان مبارزه، اشعار شعراى عرب را که با حال و وضع آنان مطابق بود مى‌خواندند و اگر خود جنگجو طبع شعر داشت، فى البدیهه در وصف و معرفى خویش شعر مى‌سرود و نام خود و پدر و قبیله و سوابق دلیرى‌هاى خود و قبیله‌اش را در آن بیان مى‌کرد. | |
| − | رجز، هم براى | + | رجز، هم براى تقویت نیرو و روحیه خود بود، هم براى ترساندن رقیب. «رجز، سرود نظامى رایج در آن دوره‌ها بود که جنگاوران در اثناء جنگ، آن را مى‌خواندند و به شجاعت و قهرمانی هاى خویش مى‌بالیدند و دشمنانشان را به کشتن و تار و مار کردن تهدید مى‌کردند. رجز در آن میدان هاى نبرد، مانند یک سلاح پیکار مؤثر بود و رزم آوران همان گونه که بر شمشیرها و تیرها و نیزه‌ها اعتماد مى‌کردند، بر رجزهاى خود نیز تکیه مى‌کردند».<ref>حیاة الامام الحسین، ج ۳، ص ۱۵۵.</ref> |
| − | در | + | در [[کربلا|کربلا]] نیز، [[امام حسین علیه السلام|حسین بن على]] علیه السلام و فرزندان و برادران و یارانش در میدان هاى نبرد، رجز مى‌خواندند. رجزهایى که اصحاب امام [[روز عاشورا]] مى‌خواندند، نمایانگر عقیده و هدفى که در راه آن از شهادت استقبال مى‌کردند و انگیزه جهادشان بود، که در چه راهى و براى چه هدفى است و نشان دهنده یقین، ثبات قدم، آگاهى و بصیرتشان بود. |
| − | مثلا حضرت | + | مثلا [[حضرت عباس علیه السلام|حضرت اباالفضل]] علیه السلام گفته است: «والله ان قطعتموا یمینى * انى أحامى ابدا عن دینى» که گویاى حمایت از آیین است. |
| − | + | [[قاسم بن الحسن علیه السلام|قاسم بن حسن]] علیه السلام رجز مى‌خواند که: «ان تنکرونى فانا ابن الحسن...». | |
| − | + | [[عمرو بن جناده انصاری|عمرو بن جناده]] رجز مى‌خواند: امیرى حسین و نعم الامیر * سرور فؤاد البشیر النذیر... | |
| − | + | [[حضرت علی اکبر علیه السلام|حضرت على اکبر]] علیه السلام مى‌خواند: | |
| − | + | انا على بن الحسین بن على * نحن و بیت الله اولى بالنبى | |
| + | |||
| + | تالله لا یحکم فینا ابن الدعى * اضرب بالسیف احامى عن ابى | ||
| + | |||
| + | ضرب غلام هاشمى عربى... | ||
| + | |||
| + | یا خود [[امام حسین علیه السلام|ابا عبدالله الحسین]] علیه السلام رجزهاى متعددى دارد، از جمله: القتل اولى من رکوب العار * والعار اولى من دخول النار... | ||
| + | |||
| + | یا این رجز که: انا الحسین بن على الیت ان لا انثنى * احمى عیالات ابى امضى على دین النبى؛ | ||
| + | |||
| + | که همه و همه، سرشار از روحیه بالا و انگیزه‌هاى والا و دلیرى و ثبات و پایدارى شجاعانه است.<ref>رجزهاى امام و فرزندان و اصحاب، در کتاب هاى تاریخ و مقتل به طور مبسوط آمده است. از جمله ر.ک: (بحارالانوار، ج ۴۵، ص ۱۳ به بعد، مناقب، ج ۴، ص ۱۰۰ به بعد. در همین مجموعه نیز، رجزهاى برخى از شهداى کربلا، ذیل معرفى خودشان آورده شده است. درباره رجز، بحثى در «الاغانى» ابوالفرج اصفهانى است، ج ۱۸، ص ۱۶۴).</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| − | <references/> | + | <references /> |
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، نشر معروف. | + | * جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، نشر معروف. |
| + | |||
| + | [[رده:گفتارهای عاشورائی]] | ||
| + | {{الگو:واقعه عاشورا}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱ ژوئن ۲۰۲۱، ساعت ۰۷:۵۹
«رجز» شعرهاى حماسى که جنگاوران در میدان هاى نبرد مى‌خوانند را گویند. «رجز، نام یکى از بحور شعرى عربى است که نوعى تحرک و روانى در آن است. در گذشته و دوران جاهلیت، از این وزن شعر بیشتر در اشعارى که جنبه مبارزه، دشنام یا تفاخر داشته استفاده مى‌شده است. بکارگیرى این وزن و آهنگ در شعرهاى حماسى که مبارزان در میدان هاى جنگ مى‌خواندند، سبب شده که به آن اشعار، رجز گویند. معمولا رجز، ابیاتى کوتاه داشته و به صورت ارتجالى در میدان سروده مى‌شده است. از این رو گاهى هم خطاهاى دستورى و ادبى دارد».[۱]
بیشتر افراد، هنگام رجز خواندن در میدان مبارزه، اشعار شعراى عرب را که با حال و وضع آنان مطابق بود مى‌خواندند و اگر خود جنگجو طبع شعر داشت، فى البدیهه در وصف و معرفى خویش شعر مى‌سرود و نام خود و پدر و قبیله و سوابق دلیرى‌هاى خود و قبیله‌اش را در آن بیان مى‌کرد.
رجز، هم براى تقویت نیرو و روحیه خود بود، هم براى ترساندن رقیب. «رجز، سرود نظامى رایج در آن دوره‌ها بود که جنگاوران در اثناء جنگ، آن را مى‌خواندند و به شجاعت و قهرمانی هاى خویش مى‌بالیدند و دشمنانشان را به کشتن و تار و مار کردن تهدید مى‌کردند. رجز در آن میدان هاى نبرد، مانند یک سلاح پیکار مؤثر بود و رزم آوران همان گونه که بر شمشیرها و تیرها و نیزه‌ها اعتماد مى‌کردند، بر رجزهاى خود نیز تکیه مى‌کردند».[۲]
در کربلا نیز، حسین بن على علیه السلام و فرزندان و برادران و یارانش در میدان هاى نبرد، رجز مى‌خواندند. رجزهایى که اصحاب امام روز عاشورا مى‌خواندند، نمایانگر عقیده و هدفى که در راه آن از شهادت استقبال مى‌کردند و انگیزه جهادشان بود، که در چه راهى و براى چه هدفى است و نشان دهنده یقین، ثبات قدم، آگاهى و بصیرتشان بود.
مثلا حضرت اباالفضل علیه السلام گفته است: «والله ان قطعتموا یمینى * انى أحامى ابدا عن دینى» که گویاى حمایت از آیین است.
قاسم بن حسن علیه السلام رجز مى‌خواند که: «ان تنکرونى فانا ابن الحسن...».
عمرو بن جناده رجز مى‌خواند: امیرى حسین و نعم الامیر * سرور فؤاد البشیر النذیر...
حضرت على اکبر علیه السلام مى‌خواند:
انا على بن الحسین بن على * نحن و بیت الله اولى بالنبى
تالله لا یحکم فینا ابن الدعى * اضرب بالسیف احامى عن ابى
ضرب غلام هاشمى عربى...
یا خود ابا عبدالله الحسین علیه السلام رجزهاى متعددى دارد، از جمله: القتل اولى من رکوب العار * والعار اولى من دخول النار...
یا این رجز که: انا الحسین بن على الیت ان لا انثنى * احمى عیالات ابى امضى على دین النبى؛
که همه و همه، سرشار از روحیه بالا و انگیزه‌هاى والا و دلیرى و ثبات و پایدارى شجاعانه است.[۳]
پانویس
- ↑ دائرة المعارف الاسلامیه، ج ۱۰، ص ۵۰ به بعد. (نقل به تلخیص)
- ↑ حیاة الامام الحسین، ج ۳، ص ۱۵۵.
- ↑ رجزهاى امام و فرزندان و اصحاب، در کتاب هاى تاریخ و مقتل به طور مبسوط آمده است. از جمله ر.ک: (بحارالانوار، ج ۴۵، ص ۱۳ به بعد، مناقب، ج ۴، ص ۱۰۰ به بعد. در همین مجموعه نیز، رجزهاى برخى از شهداى کربلا، ذیل معرفى خودشان آورده شده است. درباره رجز، بحثى در «الاغانى» ابوالفرج اصفهانى است، ج ۱۸، ص ۱۶۴).
منابع
- جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، نشر معروف.
 |
|||
| قبل از واقعه | |||
| شرح واقعه |
| ||
| پس از واقعه | |||
| بازتاب واقعه | |||
| وابسته ها | |||
