بنای شهر سامرا توسط معتصم
|
تقویم هجری قمری |
| روز واقعه:15 ذی القعده |
| سال ۲۲۰ هجری قمری |
محمد بن هارون الرشید معروف به "المعتصم بالله" هشتمین خلیفه عباسی بود که پس از مرگ برادرش مأمون عباسی در سال ۲۱۸ قمری به خلافت رسید. مقر حکومت عباسیان از زمان منصور دوانقی تا زمان معتصم، شهر بغداد بود. ولی حضور سپاهیان خلیفه از نقاط مختلف اسلامی در بغداد از جمله مغاربه جنگجویان مصری و شمال افریقا و فراغنه سرابازان سمرقند، فرغانه و خراسان در مقر خلافت، مزاحمت‌های روزافزونی برای ساکنان این شهر به وجود می‌آورد و موجب نارضایتی آنان از سپاهیان خلیفه می‌گردید.
معتصم عباسی تصمیم گرفت، پایتخت خود را از بغداد به مکانی دیگر انتقال دهد. بدین جهت در سال ۲۱۹ قمری، احمد بن خالد معروف به ابو وزیر را مأموریت داد که به "قاطول" - در ۱۲۴ کیلومتری شمال بغداد - رود و زمین‌های آنجا را برسی کند و آن‌ها را از صاحبانشان خریداری کند.
احمد بن خالد آن مکان را برای تأسیس شهری جدید مناسب یافت و اراضی آن را از صاحبانش خریداری کرد و برخی از زمین‌های قاطول از مسیحیان بود و آنان را نیز ترغیب به فروش زمین‌هایشان کرد. وی مقدمات ایجاد یک شهر بزرگ را فراهم کرد و سپس به بغداد برگشت و معتصم را از وضعیت قاطول باخبر گردانید.
معتصم در پانزدهم ذی القعده سال ۲۲۰ قمری به همراه خانواده، دبیران، درباریان، قضات و فرماندهان انتظامی و نظامی وارد قاطول شد و بنای انواع ساختمان‌ها را در آنجا آغاز کرد و برای خود در کنار رود دجله، کاخ مجلل و زیبایی بنا کرد و آن را "جوسق" نامید. وی در آبادانی این شهر تلاش زیادی نمود و سرمایه‌داران و صاحب منصبان را به آبادی و عمران آن بسیار ترغیب و تشویق کرد و سرانجام در سال ۲۲۱ قمری رسماً در آن سکونت گزید.
از آن هنگام این شهر "دارالخلافه" عباسیان گردید و معتصم آن را "سُرّ مَن رای" (یعنی: هر کسی آن را ببیند، مسرور و خوشحال گردد) نامید ولی مردم آن را مختصر و کوتاه کرده و "سامرا" نامیدند.[۱]
پانویس
- ↑ نک: تاریخ الیعقوبی، ج ۲، ص ۴۷۲؛ تاریخ الطبری، ج ۷، ص ۲۳۱؛ تاریخ ابن خلدون، ج ۲، ص ۳۹۹.
منابع
- نرم‌افزار دایرة‌المعارف چهارده معصوم علیهم‌السلام، مؤسسه تبیان.
