کاغذ
کاغذ ۱۰۵ سال پیش از میلاد توسط چینی ها در طول سلسله هان اختراع شد [۱] و کلمه کاغذ، از واژه چینی کاکتز گرفته شده است.[۲]
کارگران چینی که در سال 751 م بدست ایرانیان اسیر شدند، این فن را با استفاده از کتان و شاهدانه به مردم سمرقند آموختند.[۲] به هنگام فتح ماوراءالنهر توسط مسلمانان، اين صنعت از سمرقند به ديگر سرزمين هاى اسلامى راه يافت. تفاوت در ميزان مصرف مواد اوليه موجب پديد آمدن انواع كاغذ در سده‌هاى نخستين هجرى بوده است.
اين كاغذها در جنس، استحكام، ضخامت، روشنى و رنگ با يكديگر تفاوت داشته‌اند و اين مسئله نشان مى‌دهد كه مسلمانان فقط به آموختن روش كاغذسازى از چيني ها اكتفا نكرده و خود به تكميل اين صنعت پرداخته‌اند. به مرور در همه شهرهاى اسلامى و در سرزمين هايى چون عراق و مصر و ايران و اندلس كاغذ ساخته مى‌شد.
صنعت كاغذسازى در پايان سده دوم هجرى به كوشش فضل بن يحيى برمكى، وزير با فرهنگ هارون‌الرشيد در بغداد راه‌اندازى شد و به سرعت جاى پوست را گرفت. اين صنعت در سده پنجم هجرى از عراق به شام رفت و در آنجا نيز تحولى شگرف پديد آورد.
به گونه‌اى كه ناصرخسرو در سفرنامه‌ى خود از شهر طرابلس در لبنان ياد مى‌كند و مى‌نويسد كه در اين شهر ورق هاى زيبا همچون ورق هاى سمرقندى ساخته مى‌شود و از آن نيز بهتر است. بدين گونه مسلمانان در بسط و گسترش يكى از مهم‌ترين عوامل ارتباط فرهنگى، يعنى كاغذ نقش اساسى داشتند. اين صنعت از طريق مصر و اندلس به اروپا رسيد و نخستين كارخانه‌هاى كاغذسازى در ايتاليا در حدود سده سيزدهم ميلادى تأسيس و راه اندازى شد.[۳]
پانویس
- ↑ تاریخچه کاغذ، پایگاه صنعت، بازیابی: 27 اسفند 1391.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ صنعت کاغذ، دانشنامه رشد، بازیابی: 17 اسفند 1391.
- ↑ علی اکبر ولایتی، فرهنگ و تمدن اسلامى، ص27.
