سوره عنکبوت

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
<<قصص عنکبوت روم>>
شماره: ۲۹
جزء : 20 و 21
محل نزول: مکه
ترتيب نزول : ۸۵
تعداد آیه : ۶۹
متن و ترجمه سوره

فهرست سوره‌های قرآن

سوره عنکبوت بیست و نهمین سوره از قرآن است و دارای 69 آیه است.

نزول سوره عنکبوت

تمام آیات سوره عنکبوت به گفتار عكرمه و عطا و كلبى در مكه نازل شده و بنا به گفتار قتاده و ابن عباس در يكى از دو قولش نزول آن را در مدينه مى‌دانند و حسن گويد: تمامى آن در مكه بجز ده آيه از اولش كه در مدينه آمده و ابن عباس نيز در نظر ديگرش موافق اين گفتار بوده و از يحيى بن سلام حكايت مي نمايد.

این سوره در ترتیب مصحف بیست و نهمین سوره و در ترتیب نزول هشتاد و پنجمین سوره قرآن کریم است که پیش از آن سوره روم و پس از آن سوره مطففین نازل شده است.

عدد آيات سوره عنکبوت

اين سوره به اتفاق تمام دانشمندان تفسير 69 آيه مي باشد و قراء كوفه «الم» را يك آيه و قراء حجاز «تَقْطَعُونَ السَّبِيلَ» را يك آيه و قراء بصره و شام «مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ» را آيه‌اى مي دانند.

فضيلت سوره عنکبوت

ابى بن كعب از پيامبر صلی الله علیه و آله روايت كند كه حضرت فرمود: هر كه سوره عنكبوت را قرائت كند به عدد آنچه را كه مؤمن و منافق وجود دارد ده برابرش به او پاداش داده خواهد شد.

ابوبصير از امام صادق علیه السلام روايت كند كه هر كس سوره عنكبوت و روم را در شب بيست و سوم ماه رمضان بخواند به خدا سوگند كه از بهشتيان بوده و در اين گفتار هرگز استثناء نكنم و از خداوند نترسم كه اين قسم را بر من گناه بنويسد، چون مي دانم اين دو سوره نزد پروردگار ارجمند است.

هدف سوره عنکبوت

غرض سوره به طورى كه از اول و آخرش و سياق جارى در سراسرش استفاده میشود، اين است كه: غرض خداى تعالى از ايمان مردم تنها اين نيست كه به زبان بگويند ايمان آورديم، بلكه غرض، حقيقت ايمان است، كه تندباد فتنه‌ها آن را تكان نمیدهد، و دگرگونى حوادث، دگرگونش نمیسازد، بلكه هر چه فتنه‌ها بيشتر فشار بياورد، پا بر جا و ريشه‌دارتر میگردد. پس غرض سوره اعلام اين معنا است كه مردم خيال نكنند به صرف اينكه بگويند ايمان آورديم دست از سرشان برمیدارند، و در بوته آزمايش قرار نمیگيرند، نه، بلكه حتما امتحان میشوند، تا آنچه در دل نهان دارند ظاهر شود و معلوم شود ايمان است يا كفر،« فَلَيَعْلَمَنَّ اللَّهُ الَّذِينَ صَدَقُوا وَ لَيَعْلَمَنَّ الْكاذِبِينَ» پس خدا حتما بايد معلوم كند آن كسانى را كه در دعوى ايمان راست میگويند، و آنهايى كه در اين دعوى دروغگويند".

پس فتنه و محنت يكى از سنت‌هاى الهى است كه به هيچ وجه و در باره هيچ كس از آن گذشت نمیشود، همان طور كه در امت‌هاى گذشته از قبيل قوم نوح، عاد، ثمود، قوم ابراهيم، لوط، شعيب و موسى جريان يافت، و جمعى استقامت ورزيده و جمعى ديگر هلاك شدند و در امت‌هاى حاضر و آينده نيز جريان خواهد داشت، و خدا به كسى ظلم نكرده، و نمیكند، اين خود امت‌ها و اشخاصند كه به خود ظلم میكنند. پس كسى كه میگويد من به خدا ايمان آوردم بايد در برابر ايمانش صبر كند، و خداى يگانه را بپرستد و چون قيام به وظايف دينى برايش دشوار و يا غير ممكن شد بايد به ديارى ديگر مهاجرت كند، ديارى و سرزمينى كه در آنجا بتواند به وظيفه‌هاى خود عمل كند، چون، زمين خدا وسيع است.

و هرگز نبايد به خاطر ترس از گرسنگى و ساير امور زندگى از مهاجرت چشم بپوشد، براى اينكه رزق بندگان به عهده خدا است،« وَ كَأَيِّنْ مِنْ دَابَّةٍ لا تَحْمِلُ رِزْقَهَا اللَّهُ يَرْزُقُها وَ إِيَّاكُمْ» و چه بسيار جنبده كه خودش متحمل رزقش نيست بلكه خدا است كه رزق آنها و رزق شما را میدهد". و اما مشركين كه مؤمنين را آزار میكردند با اينكه مؤمنين بغير از اينكه میگفتند: پروردگار ما اللَّه است، هيچ جرمى مرتكب نشده بودند، آنها هم بايد بدانند كه با اين رفتار خود خدا را عاجز نمیكنند، و به ستوه نمیآورند، و نمیتوانند خواست خود را عليه خواست خدا به كرسى بنشانند، بلكه خود اين آزارشان هم كه گفتيم فتنه و آزمايش مؤمنين است، فتنه و آزمايش خودشان نيز هست، و چنان نيست كه از علم و تقدير الهى خارج باشد، بلكه اين خدا است كه آنان را در چنين بوته‌اى از آزمايش قرار داده، و دارد عليه آنان ضبط میكند، تا اگر خواست در همين دنيا به وبال آن گرفتارشان كند، و اگر خواست اين عذاب را تاخير انداخته در روزى كه به سوى او برمیگردند، و ديگر راه گريزى ندارند، عذاب كند. و اما آن چه به عنوان حجت و دليل براى خود درست كرده و دل بدان خوش كرده‌اند، سخن باطل و دليل مردودى است كه هيچ جا به دردشان نمیخورد، و حجت عليه آنان تمام است [۱]

پانویس

  1. ترجمه الميزان، ج‌16، ص: 146

منابع

  • فضل بن حسن طبرسی، ترجمه مجمع البيان في تفسير القرآن، ج‌19، ص3.
  • محمد حسین طباطبایی، ترجمه تفسیر المیزان، ج‌16، ص: 146 ، قم 1374
  • ترتیب نزول سوره ها، در همین دانشنامه

پیوست

سوره عنکبوت/متن و ترجمه

سوره قبلی:

۲۸.القصص

۲۹.العنكبوت سوره بعدی:

۳۰.الروم

۱.سوره فاتحه ۲.سوره بقره ۳.سوره آل عمران ۴.سوره نساء ۵.سوره مائده ۶.سوره انعام ۷.سوره اعراف ۸.سوره انفال ۹.سوره توبه ۱۰.سوره یونس ۱۱.سوره هود ۱۲.سوره یوسف ۱۳.سوره رعد ۱۴.سوره ابراهیم ۱۵.سوره حجر ۱۶.سوره نحل ۱۷.سوره اسراء ۱۸.سوره کهف ۱۹.سوره مریم ۲۰.سوره طه ۲۱.سوره انبیاء ۲۲.سوره حج ۲۳.سوره مومنون ۲۴.سوره نور ۲۵.سوره فرقان ۲۶.سوره شعراء ۲۷.سوره نمل ۲۸.سوره قصص ۲۹.سوره عنکبوت ۳۰.سوره روم ۳۱.سوره لقمان ۳۲.سوره سجده ۳۳.سوره احزاب ۳۴.سوره سبأ ۳۵.سوره فاطر ۳۶.سوره یس ۳۷.سوره صافات ۳۸.سوره ص ۳۹.سوره زمر ۴۰.سوره غافر ۴۱.سوره فصلت ۴۲.سوره شوری ۴۳.سوره زخرف ۴۴.سوره دخان ۴۵.سوره جاثیه ۴۶.سوره احقاف ۴۷.سوره محمد ۴۸.سوره فتح ۴۹.سوره حجرات ۵۰.سوره ق ۵۱.سوره ذاریات ۵۲.سوره طور ۵۳.سوره نجم ۵۴.سوره قمر ۵۵.سوره الرحمن ۵۶.سوره واقعه ۵۷.سوره حدید ۵۸.سوره مجادله ۵۹.سوره حشر ۶۰.سوره ممتحنه ۶۱.سوره صف ۶۲.سوره جمعه ۶۳.سوره منافقون ۶۴.سوره تغابن ۶۵.سوره طلاق ۶۶.سوره تحریم ۶۷.سوره ملک ۶۸.سوره قلم ۶۹.سوره الحاقه ۷۰.سوره معارج ۷۱.سوره نوح ۷۲.سوره جن ۷۳.سوره مزمل ۷۴.سوره مدثر ۷۵.سوره قیامه ۷۶.سوره انسان ۷۷.سوره مرسلات ۷۸.سوره نبأ ۷۹.سوره نازعات ۸۰.سوره عبس ۸۱.سوره تکویر ۸۲.سوره انفطار ۸۳.سوره مطففین ۸۴.سوره انشقاق ۸۵.سوره بروج ۸۶.سوره طارق ۸۷.سوره اعلی ۸۸.سوره غاشیه ۸۹.سوره فجر ۹۰.سوره بلد ۹۱.سوره شمس ۹۲.سوره لیل ۹۳.سوره ضحی ۹۴.سوره انشراح ۹۵.سوره تین ۹۶.سوره علق ۹۷.سوره قدر ۹۸.سوره بینه ۹۹.سوره زلزال ۱۰۰.سوره عادیات ۱۰۱.سوره قارعه ۱۰۲.سوره تکاثر ۱۰۳.سوره عصر ۱۰۴.سوره همزه ۱۰۵.سوره فیل ۱۰۶.سوره قریش ۱۰۷.سوره ماعون ۱۰۸.سوره کوثر ۱۰۹.سوره کافرون ۱۱۰.سوره نصر ۱۱۱.سوره مسد ۱۱۲.سوره اخلاص ۱۱۳.سوره فلق ۱۱۴.سوره ناس

قرآن
متن و ترجمه قرآن
اوصاف قرآن (اسامی و صفات قرآن، اعجاز قرآن، عدم تحریف در قرآن)
اجزاء قرآن آیه، سوره، جزء، حزب، حروف مقطعه
ترجمه و تفسیر قرآن تاریخ تفسیر، روشهای تفسیری قرآن، سیاق آیات، اسرائیلیات، تاویل، فهرست تفاسیر شیعه، فهرست تفاسیر اهل سنت، ترجمه های قرآن
علوم قرآنی تاریخ قرآن: نزول قرآن، جمع قرآن، شان نزول، کاتبان وحی، قراء سبعه
دلالت الفاظ قرآن: عام و خاص، مجمل و مبین، مطلق و مقید، محکم و متشابه، مفهوم و منطوق، نص و ظاهر، ناسخ و منسوخ
تلاوت قرآن تجوید، آداب قرائت قرآن، تدبر در قرآن
رده ها: سوره های قرآن * آیات قرآن * واژگان قرآنی * شخصیت های قرآنی * قصه های قرآنی * علوم قرآنی * معارف قرآن