سهل بن حنیف

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو


سهل بن حُنَيْف انصارى (به ضم حاء) برادر عثمان بن حُنَيْف است كه بيايد ذكرش، از اَجِلاّء صحابه و از دوستان بااخلاص حضرت امیرالمومنین عليه السلام است، در بَدْر و اُحُد حاضر بوده و در اُحُد مردانگى‌ها نموده و در صفين ملازمت ركاب اميرالمؤمنين عليه السلام داشته و بعد از مراجعت آن حضرت از صفين در كوفه وفات كرد، حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود: لَوْ اَحَبَّنى جَبَلٌ لَتَهافَتْ؛ يعنى اگر كوه مرا دوست دارد هر آينه پاره پاره شود؛ زيرا بلا و امتحان خاص دوستان اهل بيت است و آن جناب او را كفن كرد در بُرْد اَحْمَر حبره و در نماز بر او بيست و پنج مرتبه تكبير گفت و فرمود كه اگر هفتاد تكبير بر او بگويم اهليت آن دارد.[۱]

و در (مجالس) است كه صاحب (استيعاب) آورده كه او در جميع غزوات و مشاهد حضرت پيغمبر صلى الله عليه و آله و سلم حاضر گرديده و در جنگ احد كه اكثر صحابه فرار برقرار اختيار نموده ثبات قدم ورزيده به رَمْىِ سهام اَعدا را از حرم سيد اَنام دور مى‌ساخت و بعد از آن در سلك اصحاب حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام منتظم بوده و آن حضرت در وقت خروج به حرب جمل، او را در مدينه خليفه و نائب خود نموده و در حرب صفين با آن حضرت طريق مجاهده پيموده و حكومت فارس بعضى اوقات به او متعلق بوده پس آن حضرت به واسطه ناسازگارى اهل آن جا او را معزول نمود و (زياد) را والى آن جا ساخت.[۲] پس از رحلت پیامبر، سهل انصاری از جمله مخالفان خلافت ابوبکر بود که به همراه یازده تن از صحابه به مخالفت از بیعت با ابوبکر داد سخن داد. او بعد از قتل عثمان از نخستین گروندگان به امیرالمؤمنین علیه السلام بود. هنگامی که امام برای سرکوبی شورشیان پیمان شکن راهی بصره شد، سهل انصاری را به عنوان جانشین خود در مدینه منصوب نمود. از این رو او در نبرد جمل حضور نداشت ولی پس از آن، جهت شرکت در جنگ با ستم پیشگان شامی راهی عراق شد و به همراه امام علی علیه السلام در جنگ صفین شرکت جست. پس از پایان نبرد صفین وی به عنوان استاندار فارس راهی آن سامان شد ولی مردم آن دیار وی را پذیرا نشدند و او به کوفه بازگشت. این قهرمان انصاری سرانجام در سال 38 قمری در شهر کوفه دار فانی را وداع گفت و امیر مومنان علیه السلام را از مرگ خود محزون و نگران ساخت. امام بر پیکر سهل انصاری نماز گزارد و او را کفن کرد و به خاک سپرد.


پانویس

  1. بحارالانوار، 42/159.
  2. مجالس المؤمنين، 1/228؛ الاستيعاب، 2/662 663.

منابع

  • حاج شیخ عباس قمی، منتهی الامال، قسمت اول، باب سوم، در تاريخ حضرت علي عليه السلام.