حواریون

از دانشنامه‌ی اسلامی
نسخهٔ تاریخ ‏۲۴ سپتامبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۲:۳۳ توسط Aghajani (بحث | مشارکت‌ها)
پرش به ناوبری پرش به جستجو

واژه «حواریون» در قرآن کریم در مورد یاران حضرت عیسی علیه السلام به کار رفته است.

حواریون در قرآن

ايشان افرادى مؤمن و نمونه از حيث اجابت دعوت خدا و پيامبرش تصوير شده اند. «فَلَمَّا أَحَسَّ عِيسَى مِنْهُمُ الْكُفْرَ قَالَ مَنْ أَنصَارِي إِلَى اللّهِ قَالَ الْحَوَارِيُّونَ نَحْنُ أَنصَارُ اللّهِ» (سوره آل عمران: 52) چون عيسى دريافت كه قوم ايمان نخواهند آورد. گفت: كيست كه مرا در راه خدا يارى كند؟ ياران گزيده اش گفتند: ما تو را در اين راه يارى دهيم.

بنابر قرآن کریم، خدا به حواریون وحی کرد که به او و رسولش ایمان بیاورند. آنان پذیرفتند و از عیسی خواستند مائدهای آسمانی برایشان فرو فرستد تا از آن بخورند و دلهایشان آرام یابد و به صدق گفتار او پی ببرند. خدا در پی درخواست عیسی فرمود که آن را فرو خواهد فرستاد.[۱]

در سوره آل عمران آمده است که وقتی عیسی در میان بنی‌اسرائیل افرادی را طلبید که یاران او در راه خدا باشند، حواریون دعوت او را اجابت کردند و به پیروی از رسول خدا و ایمان به آنچه نازل کرده است، گواهی دادند.[۲] در آیه چهاردهم سوره صف - که ناظر بر آیه ۵۲ سوره آل عمران است - از مسلمانان خواسته شده است همانطور که حواریون در پاسخ به دعوت عیسی، خدا را یاری دادند، آنان نیز در جهاد با کافران یاران خدا باشند. از سوره صف، به‌سبب اشتمال بر این آیه، با نام «حواریون» نیز یاد شده است.

وجه تسمیه حواریون

«حواریون» جمع «حواری» است و «حواری» به معنی آرد سفيد سبوس گرفته است. نانى كه چند بار سبوس آردش گرفته شده باشد را حواری گویند و به مناسبت همين معنا يار برگزيده و خالص در محبت خويش را نيز «حوارى» گويند. از امام رضا علیه السلام در وجه تسميه آنها به «حواریون» آمده كه آنان به وعظ و ارشاد، خود و مردم را از گناه خالص گردانيده بودند.

تعداد حواریون

در حديث آمده كه حواريون عيسى علیه السلام دوازده تن بودند و داناتر از همه آنها لوقا بود.

حواریون ائمه علیهم السلام

از امام صادق علیه السلام روايت شده كه فرمود: حواريون عيسى علیه السلام پيروان او بودند و شيعيان ما پيروان مايند و هنگامى كه عيسى گفت: (من انصارى الى الله) و حواريون آمادگى خويش اعلام داشتند و گفتند: (نحن انصار الله)، به خدا سوگند آنها وى را در جنگ با يهود يارى نكردند؛ ولى شيعيان ما از روزى كه پيغمبر صلی الله علیه و آله از اين جهان درگذشت ما را يارى كرده و در كنار ما با دشمنان مبارزه نمودند و در راه ما سوختند و آزار و شكنجه ديدند و آوارگى تحمل نمودند، خدا آنها را جزاى خير دهد.[۳]

از حضرت موسى بن جعفر علیه السلام روايت است كه چون روز قيامت فرا رسد منادى ندا كند كجايند حواريون محمد بن عبدالله صلی الله علیه و آله كه عهدش را نشكستند و به راهش ادامه دادند؟ سلمان و ابوذر و مقداد بپا خيزند. ندا شود: كجايند حواريون على بن ابى طالب علیه السلام؟ در اين حال عمرو بن حمق خزاعى و محمد بن ابى بكر و ميثم بن يحيى تمار و اويس قرنى به پا خيزند. سپس ندا شود كجايند حواريون حسن بن على علیه السلام؟ پس سفيان بن ابى ليلى همدانى و حذيفة بن اسيد غفارى بپا خيزند. آنگاه ندا شود كجايند حواريون حسين بن على علیه السلام؟ پس همه شهداى كربلا بپا خيزند. ندا شود كجايند حواريون على بن الحسين علیه السلام؟ جبير بن مطعم و يحيى بن ام طويل و ابوخالد كابلى و سعيد بن مسيب برخيزند. آنگاه ندا شود: كجايند حواريون محمد بن على و جعفر بن محمد علیهماالسلام. پس عبدالله بن شريك عامرى و زرارة بن اعين و بريد بن معاويه عجلى و محمد بن مسلم ثقفى و ليث بن البخترى مرادى و عبدالله بن ابى يعفور و عامر بن عبدالله بن جذاعة و حجر بن زايده و حمران بن اعين بپا خيزند...[۴]

پانویس

  1. مائده، آیه۱۱۱-۱۱۵.
  2. آل عمران /سوره۳، آیه۵۲-۵۳.
  3. مجمع البيان و بحارالانوار: جلد 14/172.
  4. بحارالانوار: جلد 8، چاپ قديم/672.

منابع

  • سید مصطفی حسینی دشتی، فرهنگ «معارف و معاریف».
  • دانشنامه جهان اسلام جلد 14، مهرداد عباسی.