حسن بن محبوب

ابوعلی حسن بن محبوب بن وهب بن جعفر بجلی معروف به سرّاد، از بزرگان رجال شیعه و راویان نامور است. وی از اصحاب موسی بن جعفر و حضرت رضا و امام جواد علیهماالسلام بوده و از اركان اربعه عصر خود و از اصحاب اجماع است.

نسب حسن بن محبوب کوفی

وی، در شمار موالیان اعراب و از نژاد مردم سِند هندوستان بود. جد اعلای وی، وهب از برده‌های جریر بن عبدالله بجلی صحابی مشهور بود. وهب همراه با مولای خودش جریر بن عبدالله بجلی به حضور امیرالمؤمنین [حضرت علی|علی]] علیه السلام رسید، از حضرت تقاضا کرد: مرا از مولایم، جریر خریداری بفرمایید تا در خدمت و همراه شما باشم. امیرالمؤمنین خریدار غلام شد و اما جریر که دوست نداشت او را را به امام بفروشد گفت: این برده آزاد است. من او را از قید بردگی آزاد کرده‌ام. طبق قانون اسلام برای بردگان، همین کلام کافی بود تا غلام آزاد شود. و جریر هم حق نداشت حرفش را پس بگیرد. به این ترتیب وهب آزاد شد و داوطلبانه به امام علی علیه السلام پیوست. وهب در هنر زره بافی استاد بوده، از این روی به وی (سرّاد) و یا (زرّاد) می‌گفته‌اند و این لقب بر تمام نسل وی گفته می‌شده است.وهب در سال ۵۱ هجری بدرود حیات گفته است.

درک محضر ائمه علیهم السلام

حسن بن محبوب محضر حضرت موسی بن جعفر و حضرت رضا و امام جواد علیهماالسلام را درک کرد و از هر سه امام بزرگوار حدیث نقل کرد. در آخر سنه دويست و بيست و چهار به سن شصت و پنج وفات نمود

مقام علمی حسن بن محبوب

محبوب (پدر حسن) در تربيت او اهتمام فراوانی داشت. او به جهت تشویق فرزندش به فراگیری و نقل حدیث با او قرار گذاشته بود که داده بود كه هر حديثی كه از على بن رثاب استماع كند و بنويسد يك درهم به او بدهد. على بن رثاب از ثقات و اجلاء علماء شيعه كوفه بوده است. به این ترتیب او به یکی از علاقه مندان حدیث و راویان صادق کلام ائمه تبدیل شد. کتابهای او فراوان است از جمله (كتاب مشيخه) و (كتاب حدود) و (ديات) و (فرائض) و (نكاح) و (طلاق) و كتاب (نوادر) و كتاب (تفسير) و غيره او از حضرت امام رضا عليه السلام روايت مى‌كند و از شصت نفر از اصحاب حضرت امام صادق عليه السلام روايت نقل كرده است. یکی از ویژگی های ممتاز حسن بن محبوب روایاتی است که راجع به ارکان دین و مخصوصاً موضوع خطیر امامت نقل کرده اند از جمله روایتی را از امام رضا علیه السلام نقل کرده که فرمودند: هر امامی بر گردن اولیا و شیعیانش عهدی دارد و از جمله موارد کامل کننده ی وفای به عهد و حسن ادای آن زیارت کردن قبور آنهاست، پس هر کس از روی علاقه قبه آنها را زیارت کند برای تصدیق آنچه که امامان راغب و شیفته‌ی آن بودند، در روز قیامت ائمه برای آنها شفیع خواهند بود.

منابع

• حاج شیخ عباس قمی، منتهی الآمال قسمت دوم، باب یازدهم: در تاريخ حضرت امام رضا عليه السلام.
• حسن بن محبوب، پایگاه جامع عاشورا، بازیابی: 5 اسفند ماه 1392.
• دفتر تبلیغات اسلامی، حسن بن محبوب کوفی، مجله فقه، شماره۳. در دسترس در کتابخانه مدرسه فقاهت، بازیابی: 5 اسفند ماه 1392.