ولادت امام حسین علیه السلام

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو

امام حسین علیه السلام بنا به اقوال مشهور روز سوم یا پنجم ماه شعبان سال چهارم هجرت در شهر مدينه به دنيا آمد.

تقویم هجری قمری

روز واقعه:3 شعبان
سال 4 هجری قمری

اختلاف ها در ولادت امام حسین علیه السلام

برای ولادت آن حضرت تاریخ های متعددی ذکر شده است که از بین آنها دو نقل مشهورتر است:

  1. پنجم شعبان سال چهارم هجری: شیخ مفید در ارشاد و ابن شهر اشوب در مناقب این تاریخ را ذکر نموده اند و ابن شهر آشوب گفته است آن حضرت 10 ماه و بیست روز پس از امام حسن علیه السلام به دنیا آمد.[۱] (روایت مشهور ولادت امام حسن علیه السلام را 15 شعبان سال سوم هجری می داند.)
  2. سوم شعبان: شیخ طوسی در کتاب مصباح المتهجد این تاریخ را به عنوان تاریخ ولادت آن حضرت آورده است و روایتی از ابن عیاش به نقل از حسین بن علی بن سفیان بزوفری در تایید آن آورده است. [۲] سید بن طاووس نیز در کتاب اقبال الاعمال همین روز را به عنوان روز ولادت آن حضرت انتخاب نموده و همان گفته های شیخ در مصباح را نقل نموده است. از جمله افراد دیگری که این تاریخ را برگزیده است شیخ عباس قمی در کتاب وقایع الایام است.[۳]

نقل های دیگر در خصوص ولادت آن حضرت از شهرت کمتری برخوردارند. سید محسن امین در کتاب سیره معصومان گفته است:

برخی گویند تولد آن حضرت در پنجم شعبان سال سوم یا چهارم هجری بوده است. حاکم در کتاب مستدرک، از محمد بن اسحاق ثقفی به سند خود از قتاده آورده است که آن حضرت در نیمه اول ماه پنجم (جمادی الاول) از سال ششم هجری تولد یافته است. گروهی تولد امام را در اواخر ربیع الاول دانسته اند و گروهی دیگر در سوم یا پنجم جمادی الاولی، اما قول مشهور تولد آن حضرت را در ماه شعبان و مدت حمل آن حضرت را شش ماه ذکر می کند.[۴]

نامگذاری امام حسین علیه السلام

مطابق با روایت شیخ طوسی، چون خبر ولادتش به پیامبر اسلام صلی الله و علیه و آله رسید، به خانه ی حضرت علی و فاطمه علیه السلام آمد و اسماء[۵] را فرمود تا کودکش را بیاورد. اسماء او را در پارچه ای سپید پیچید و خدمت رسول اکرم صلی الله و علیه و آله برد، آن حضرت به گوش راست او اذان و به گوش چپ او اقامه گفت.[۶]

در مورد نامگذاری آن حضرت در روایتی آمده است:

امین وحی الهی، جبرئیل، فرود آمد و گفت: سلام خداوند بر تو باد ای رسول خدا، این نوزاد را به نام پسر کوچک هارون «شبیر»[۷] که به عربی «حسین» خوانده می شود، نام بگذار.[۸] چون علی علیه السلام برای تو بسان هارون برای حضرت موسی بن عمران است جز آن که تو خاتم پیغمبران هستی.

تهنیت فرشتگان به حضرت فاطمه (س)

از امام صادق علیه‌السلام روايت شد: هنگامي كه امام حسين علیه‌السلام ديده به جهان گشود، جبرئيل امين از سوي پروردگار متعال مأمور گرديد تا همراه هزارفرشته، جهت تهنيت و شادباش گويي به نوزاد فاطمه زهرا سلام الله علیها، به زمين فرود آيند.[۹]

پیشگویی ولادت امام حسین علیه السلام

بر اساس رواتی در کتاب کافی خبر ولادت امام حسين علیه‌السلام، شهادت ایشان و آمدن اهل بیت علیهم السلام از نسل ایشان، پيش از ولادت آن حضرت از سوي جبرئيل به پيامبر اکرم (ص) داده شده بود:

امام صادق علیه‌السلام فرمود: جبرئيل امين بر رسول خدا صلی الله علیه و آله فرود آمد و عرض كرد: اي محمد! به راستي خداي سبحان تو را بشارت داد به مولودي از دخترت فاطمه زهرا سلام الله علیها، وليكن امتت وي را پس از تو خواهند كشت.

پيامبر صلی الله علیه و آله فرمود: اي جبرئيل! سلامم را به پروردگار برسان و بگو مرا به مولودي كه امتم پس از من وي را مي‌كشند، نيازي نيست. جبرئيل امين به سوي آسمان عروج كرد و سپس بازگشت و همان پيام را تكرار كرد. پيامبر اكرم صلی الله علیه و آله نيز گفتار پيشين خود را تكرار كرد و از پذيرش مولودي كه مسلمانان وي را مي‌كشند، امتناع نمود. جبرئيل براي بار سوم فرود آمد و گفت: اي محمد! پروردگار سبحان سلامت مي‌رساند و تو را به اين امر مهم بشارت مي‌دهد كه امامت و ولايت را در نسل تو قرار داده است.

پيامبر صلی الله علیه و آله با دريافت اين پيام شادمان شد و گفت: پذيرفتم و به آن خرسندم. آنگاه پيامبر صلی الله علیه و آله اين پيام مهم الهي را به اطلاع دخترش حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها رسانيد و فاطمه سلام الله علیها در نهايت ادب، پاسخ داد: پدرجان! مرا به فرزندي كه امتت او را مي‌كشند، نيازي نيست.

پيامبر صلی الله علیه و آله بشارت خداوند منان را به فاطمه زهرا سلام الله علیها ابلاغ كرد و گفت: دخترم فاطمه! همانا خداوند سبحان امر مهم امامت و ولايت و وصايت را در ذريه من از همين مولود قرار داده است. فاطمه سلام الله علیها با شنيدن اين بشارت الهي و تضمين غيرقابل خدشه پروردگار به پدر ارجمندش گفت: پدرجان! من نيز به تولد اين مولود خجسته خرسندم.[۱۰]

عقیقه دادن برای امام حسین علیه السلام

مطابق با برخی روایات پیامبر اکرم (ص) در روز هفتم ولادت آن حضرت قوچی (گوسفند نر) را به عنوان عقیقه کشت و سر آن حضرت را تراشید و هم وزن موی سر او نقره صدقه داد.[۱۱]

حسین و پیامبر صلی الله و علیه و آله

بر اساس روایات از ولادت حسین بن علی علیه السلام که در سال چهارم هجرت بود تا رحلت رسول الله صلی الله و علیه و آله که شش سال و چند ماه بعد اتفاق افتاد، پیامبر اکرم (ص) به شیوه های مختلف مقام شامخ آن حضرت را به مردم گوشزد می نمودند.

سلمان فارسی می گوید: دیدم که رسول خدا صلی الله و علیه و آله حسین علیه السلام را بر زانوی خویش نهاده او را می بوسید و می فرمود: تو بزرگوار و پسر بزرگوار و پدر بزرگوارانی، تو امام و پسر امام و پدر امامان هستی، تو حجت خدا و پسر حجت خدا و پدر حجت های خدایی که نه نفرند و خاتم ایشان، قائم ایشان امام زمان عجل الله تعالی فرجه و شریف می باشد.[۱۲]

انس بن مالک روایت می کند: وقتی از پیامبر پرسیدند کدامیک از اهل بیت خود را بیشتر دوست می داری، فرمود: حسن و حسین را،[۱۳] بارها رسول گرامی حسن و حسین را به سینه می فشرد و آنان را می بویید و می بوسید.[۱۴]

ابوهریره گوید: رسول اکرم صلی الله و علیه و آله را دیدم که حسن و حسین علیه السلام را بر شانه های خویش نشانده بود و به سوی ما می آمد، وقتی به ما رسید فرمود: هر کس این دو فرزندم را دوست بدارد مرا دوست داشته و هر که با آنان دشمنی ورزد با من دشمنی نموده است.[۱۵]

عالیترین، صمیمی ترین و گویاترین رابطه معنوی و ملکوتی بین پیامبر و حسین را می توان در این جمله رسول گرامی اسلام صلی الله و علیه و آله خواند که فرمود: حسین از من و من از حسینم.[۱۶][۱۷]

دعاي روز ولادت امام حسين علیه السلام

در توقيع امام حسن عسکری علیه السلام براي قاسم بن علاء همداني آمده است که در روز ولادت حضرت امام حسين علیه السلام اين دعا را بخوان:

«اَللّهُمَ اِنّي اَسئَلُکَ بِحَقّ المَولُود فِي هذا اليَوم المَوعُود بِشَهادَتِهِ قَبلَ اِستِهالِهِ وَ وِلادَتِهِ بکته السّماء وَ مَن فِيها وَ الاَرض وَ مَن عَلَيها. اَلمُعَوّضُ مِن قَتلِهِ اَن الاَئِمّه مِن نَسلِهِ وَالشَّفاء فِي تُربَتِهِ وَالفَوزَ مَعَهُ فِي اَوَبَتِهِ وَالاَوصياءَ مِن عِترَتِهِ بَعدَ قائِمهُم وَ غَيبَتِهِ؛...

خداوندا! من تو را به مقام مولود اين روز مي خوانم، او که پيش از چشم بازکردنش به دنيا و قبل از آنکه تولد يابد، وعده و خبر شهادتش داده شد، آسمان و هر کس در آن بود و زمين و هر کس بر روي آن بود بر او گريه کرد. او که در عوض شهادتش ائمه علیهم السلام از نسل او شدند و شفا در تربت او قرار داده شد و فوز و رستگاري با او در روز رجوع و بازگشت او و اوصياء از خاندان وي بعد از قائم علیه السلام آنان و سپري شدن غيبت او مي باشد».

متن کامل دعای روز ولادت امام حسین علیه السلام

پانویس

  1. بحار الانوار، ج43، ص237
  2. قال ابن عياش سمعت الحسين بن علي بن سفيان البزوفري أن أبا عبد الله ع يدعو به ( آخر دعاء دعا به الحسين ع‏) في هذا اليوم و قال هو من أدعية يوم الثالث من شعبان و هو مولد الحسين ع‏ (مصباح المتهجد، دار الكتب الإسلاميه‏، تهران‏، 1409 ق‏، ج2، ص690)
  3. وقایع الایام، شیخ عباس قمی، 3 شعبان.
  4. امین، سید محسن، سیره معصومان، ج 4، در دسترس در سایت حوزه، بازیابی: 26 فروردین 1397
  5. گر چه در روایت شیخ طوسی اسماء بنت عمیس آمده است اما از آنجا که اسماء بنت عمیس در آن زمان به همراه همسرش جعفر بن ابیطالب در حبشه به سر میبرده است. برخی احتمال داده اند که اسماء در این روایت اسماء دختر یزید بن سکن انصاری باشد که در دوره های بعدی به اشتباه اسماء بنت عمیس فرض شده است. ر.ک اعیان الشیعه، جزء11، ص167.
  6. امالی، شیخ طوسی، مجلس سیزدهم، حدیث 32 (ج1، ص367.)
  7. شبر بر وزن حسن و شبیر بر وزن حسین و مشبر بر وزن محسن نام پسران هارون بوده است و پیامبر اسلام صلی الله و علیه و آله فرزندان خود حسن و حسین و محسن را به این سه نام نامیده است. تاج العروس ج3، ص389، این سه کلمه در زبان عبری همان معنی را دارد که حسن و حسین و محسن در زبان عربی دارد. لسان العرب، ج6، ص60.
  8. معانی الاخبار، ص57.
  9. بحارالانوار (علامه مجلسی)، ج 43، ص 243.
  10. الكافي (چاپ اسلامیه)، شيخ كلينی، ج1، ص 464، ح 4.
  11. کافی، ج6، ص33.
  12. مقتل خوارزمی ج1، ص146، کمال الدین صدوق، ص152.
  13. سنن ترمذی، ج5، ص323.
  14. ذخائر العقبی، ص122.
  15. الاصابه، ج11، ص330.
  16. سنن ترمذی، ج5، ص324
  17. هیئت تحریریه مؤسسه در راه حق، پیشوای سوم؛ حضرت امام حسین علیه السلام.