نقش قبیله اسلم در گرفتن بیعت برای ابوبکر

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو

بی شک نقش قبیله اسلم در گرفتن بیعت برای ابوبکر قابل کتمان نیست، به گونه ای که عمر بن خطاب می گوید: «ما هو إلّا أن رأیت أسلم، فأیقنت بالنصر». یعنی «زمانی که قبیله اسلم را دیدم ، یقین پیدا کردم که پیروزی ما قطعی است».[۱]

نقش قبیله اسلم از نگاه ابن ابی الحدید معتزلی:

ابن ابی الحدید معتزلی گوید: «و اذاً قائل آخر یقول: قد بویع أبوبکر فلم ألبث وإذاً أنا بأبی بکر قد أقبل و معه عمر و أبو عبیدة و جماعة من أصحاب السقیفة وهم محتجزون بالأزر الصنعانیّة لایمرّون بأحد إلّا خبطوه و قدّموه فمدّوا یده فمسحوها على ید أبی بکر یبایعه شاء ذلک أو أبى».

یعنی از براء بن عازب یکى از اصحاب رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم ، نقل شده که پس از سقیفه ، أبوبکر و عمر و ابو عبیده جراح و گروهی چماق به دست را دیدم که ژست حمله و تهاجم بخود گرفته و به هر کس مى‌رسیدند وى را کتک مى‌زدند و به زور دست او را گرفته ، بعنوان بیعت ، چه بخواهد و چه نخواهد ، بر روى دست ابوبکر مى‌کشیدند.[۲]

به روایت طبری:

محمد بن جریر طبری گوید: قبیله اسلم همگى در مدینه گرد آمدند تا با ابوبکر بیعت کنند، آنقدر جمعیت زیاد بود که حتى بازارها نیز گنجایش ایشان را نداشت. عمر گفت: قبیله اسلم را که دیدم یقین به پیروزى پیدا کردم.[۳]

به روایت شیخ مفید:

«در آن زمان، صحرانشينانِ عرب براي خريد خوار وبار، به صورت قبيله اي، به شهر مي آمدند؛ چون صحرا نا امن بود و اگر تعداد کمي از آنان مي آمدند، بارشان را مي گرفتند و خودشان را مي کشتند. لذا افراد قبيله، همه با هم، براي خريد خواروبار حرکت مي کردند. مردان قبيله اسلم از صحرا به مدينه آمده بودند تا آذوقه تهيه کنند. در آن زمان که وارد مدينه شدند، بيعت با ابوبکر در سقيفه انجام شده بود. عمر و بقيه به آنان گفتند: بياييد کمک کنيد براي خليفه پيامبر بيعت بگيريم، آن وقت ما هم خوار وبار رايگان به شما مي دهيم. آنها خوشحال شدند. اول خودشان ريختند و بيعت کردند، و بعد دار و دسته ابوبکر شدند؛ دامن هاي عربي خود را به کمر زدند و کوچه هاي مدينه را پُر کردند. به هر جا مي رسيدند، در بازار، کوچه، و...، هرکس را که مي ديدند براي بيعت با ابوبکر مي آوردند. بدين ترتيب، ابوبکر به کمک قبيله اسلم خليفه شد.»[۴]

منابع

  1. تاریخ الطبرى : ج 2 ، ص 458 ، الشافى فی الامامة : ج 3 ، ص 190 ، سفینة النجاة سرابی تنکابنى : ص 68
  2. شرح نهج البلاغ ابن أبی الحدید : ج 1 ، ص 219 . طبع دار الکتب العلمیّة به تحقیق محمد أبو الفضل ابراهیم .
  3. الطبری، أبی جعفر محمد بن جریر (متوفای310)، تاریخ الطبری، ج 3، ص 222، دارالمعارف.
  4. الجمل، شیخ مفید ، ص 43 ؛ زبیر بن بکار در کتاب موفقیات خود ، به روایت ابن ابی الحدید در شرح نهج البلاغه آورده است که : فبایعت – بنی اسلم - فقوی بهم جانب ابی بکر (ج 2 ، ص 40 ، قم : مکتبه آیت الله مرعشی، 1404 قمری). در الکامل ابن اثیر آمده است : و جاءت اسلم فبایعت فقوی جانب ابوبکر بهم و بایع الناس بعد (ج 2 ص 331 ، بیروت : دار صادر ، 1965 میلادی).