منتخب الانوار المضیئة فی ذکر القائم الحجة(علیه السلام) (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی « پرونده:Ketab452.jpg|بندانگشتی|منتخب الانوار المضیه [فی ذکر القایم الحجه علیه‌ال...» ایجاد کرد)
 
(ویرایش)
سطر ۱: سطر ۱:
[[پرونده:Ketab452.jpg|بندانگشتی|منتخب الانوار المضیه [فی ذکر القایم الحجه علیه‌السلام]]]
+
[[پرونده:Ketab451.jpg|بندانگشتی|منتخب الانوار المضیئه فی ذکر القائم الحجة علیه‌السلام]]
  
  
== معرفى اجمالى ==
+
«'''منتخب الأنوار المضیئة فی ذکر القائم الحجة علیه‌السلام»''' اثر [[سید علی نیلی نجفی|سید على بن عبدالکریم نیلى نجفى]]  از علماى قرن نهم هجرى در اثبات [[امامت]] [[امام عصر]] عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشریف و بیان ظهور و شرایط آن نوشته شده است.
  
 +
==پیشینه بحث==
  
'''منتخب الأنوار المضيئة في ذكر القائم الحجةعليه‌السلام''' اثر [[بهاءالدین نیلی، علی بن عبدالکریم|سيد على بن عبدالكريم نيلى نجفى]] از علماى قرن نهم هجرى در اثبات امامت امام عصر عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشريف و بيان ظهور و شرايط آن نوشته شده است.
+
بحث [[امامت]] در طول ۱۴ قرن همواره یکى از مهمترین بحثها بوده و علماى [[شیعه|شیعه]] و [[اهل سنت|سنى]] توجه خاصى به آن داشته‌اند. یکى از بحث‌هاى مهم امامت نیز مسئله [[غیبت امام زمان (عج)|غیبت]] [[امام عصر]] و ظهور آن حضرت و چگونگى حکومت او است که در این زمینه کتابهاى فراوانى نوشته شده و رقم آنها به صدها عنوان کتاب مى‌رسد. حدود ۵۰ کتاب معتبر از [[اهل سنت|اهل تسنن]] پیرامون امام عصر عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشریف در دسترس است. از جمله مؤلفات اهل سنت در این موضوع مى‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
  
== پيشينه ==
+
#أخبار المهدی از علامه محدث عباد بن یعقوب رواجنى‌ (م، ۲۵۰ هجرى)
 +
#[[سیوطی|جلال‌الدین سیوطى‌]] (م، ۹۱۱ هجرى) سه کتاب در مورد امام زمان دارد به نامهاى: البرهان فی علامة المهدی آخر الزمان - علامات المهدی - العرف الوردی فی أخبار المهدی.
 +
#القول المختصر فی علامات المهدی المنتظر از [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|احمد بن على بن حجر مکى عسقلانى‌]] (م، ۸۵۲ هجرى)
 +
#[[ابونعیم اصفهانی|ابونعیم اصفهانى‌]] (م، ۴۳۰ هجرى) ۵ کتاب پیرامون آن حضرت دارد از جمله: الأربعون حدیثا فی المهدی - نعت المهدی - مناقب المهدی.
 +
#[[عقد الدرر في أخبار المنتظر(عج) (کتاب)|عقد الدرر فی أخبار المنتظر]] از جمال‌الدین یوسف دمشقى، از بزرگان اهل تسنن در قرن هفتم هجرى.
  
 +
اما از علماى [[شیعه|شیعه]]، هیچ عالمى پیرامون [[امامت]] و [[عقاید]] کتابى ننوشته مگر اینکه نام [[امام زمان عجل الله فرجه الشریف|حجة ابن الحسن]] عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشریف و احوالات و اخبار او را در باب و فصلى ذکر کرده، چرا که او ولىّ امر و صاحب اختیارشان است.
  
بحث امامت در طول 14 قرن همواره يكى از مهمترين بحثها بوده و علماى شيعه و سنى توجه خاصى به آن داشته‌اند.
+
از جمله کسانى که کتابى مستقل در موضوع امام عصر عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشریف نگاشته‌اند مى‌توان به این افراد اشاره نمود:
  
يكى از بحث‌هاى مهم امامت نيز مسئله غيبت امام عصر و ظهور آن حضرت و چگونگى حكومت او است كه در اين زمينه كتابهاى فراوانى نوشته شده و رقم آنها به صدها عنوان كتاب مى‌رسد.
+
#[[ابن شاذان، فضل بن شاذان|فضل بن شاذان]] نیشابورى‌ (م ۲۶۰ هجرى).
 +
#[[محمد بن ابراهیم النعمانى|محمد بن ابراهیم نعمانى]] از بزرگان قرن چهارم که کتاب او بارها چاپ شده است.
 +
#[[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسى‌]] (م ۴۶۰ هجرى)، که کتابش بارها به چاپ رسیده.
 +
#[[شیخ صدوق|شیخ صدوق‌]] (م ۳۸۱ هجرى) کتاب [[کمال الدین و تمام النعمه (کتاب)|کمال‌الدین و تمام النعمة]] را به یادگار گذارده است.
 +
#ابوبکر بغدادى که از بزرگان متکلمین شیعه در قرن چهارم است.
 +
#[[شیخ مفید|شیخ مفید‌]] (م ۴۱۳ هجرى) که چهار کتاب پیرامون غیبت امام عصر دارد.
  
حدود 50 كتاب معتبر از اهل تسنن پيرامون امام عصر عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشريف در دسترس است.از جمله مؤلفين اهل سنت در اين موضوع مى‌توان به موارد ذيل اشاره كرد:
+
==مؤلف کتاب==
  
#أخبار المهدي از علامه محدث عباد بن يعقوب رواجنى‌م 250 هجرى
+
پیرامون کتاب حاضر و نویسندۀ آن نظرات متعددى وجود دارد. اصل کتاب الأنوار المضیئة، مشترک بین دو نفر است که هر یک کتابى با این نام داشته‌اند:
#جلال‌الدين [[سيوطى]]‌م 911 هجرى سه كتاب در مورد امام زمان دارد به نامهاى: البرهان في علامة المهدي آخر الزمان - علامات المهدي - العرف الوردي في أخبار المهدي.
 
#القول المختصر في علامات المهدي المنتظر از [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|احمد بن على بن حجر مكى عسقلانى‌]] م 852 هجرى
 
#[[ابونعیم، احمد بن عبدالله|ابونعيم اصفهانى‌]] م 430 هجرى 5 كتاب پيرامون آن حضرت دارد از جمله: الأربعون حديثا في المهدي - نعت المهدي - مناقب المهدي.
 
#[[عقد الدرر في أخبار المنتظر (عج)|عقد الدرر في أخبار المنتظر]] از جمال‌الدين يوسف دمشقى، از بزرگان اهل تسنن در قرن هفتم هجرى.
 
  
اما از علماى شيعه، هيچ عالمى پيرامون امامت و عقايد كتابى ننوشته مگر اينكه نام حجة ابن الحسن عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشريف و احوالات و اخبار او را در باب و فصلى ذكر كرده، چرا كه او ولىّ امر و صاحب اختيارشان است.
+
#الأنوار که تعبیر به الأنوار الإلهیة فی الحکمة الشرعیه یا الأنوار المضیئة فی الحکمة الشرعیة از آن شده. این کتاب از [[سید علی نیلی نجفی|سید على بن عبدالکریم نیلى نجفى]] است و همانطور که از نامش پیداست کتابى جامع است پیرامون علم کلام و فقه و اصول فقه و اسرار قرآن.
 +
#الأنوار المضیئة در غیبت امام عصر عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشریف که بنابر نظر بزرگانى چون شیخ [[آقا بزرگ تهرانى]] مؤلف آن على بن عبدالحمید بن [[فخار بن معد الموسوی|فخار بن معد موسوى]] است و منتخب این کتاب به نام الغیبة از على ابن عبدالکریم نیلى نجفى است.
  
از جمله كسانى كه كتابى مستقل در موضوع امام عصر عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشريف نگاشته‌اند مى‌توان به:
+
بنابراین نویسندۀ کتاب الأنوار الإلهیة همان کسى است که منتخب الأنوار المضیئة را گردآورده و آقا بزرگ نام آن را الغیبة دانسته، گرچه دیگران نام خاصى براى آن ذکر نکرده‌اند.
  
#[[ابن شاذان، فضل بن شاذان|فضل بن شاذان]] نيشابورى‌م 260 هجرى
+
سید عبداللطیف کوه‌کمرى در مقدمۀ کتاب منتخب الأنوار المضیئة اصل کتاب را از سید على نیلى نجفى دانسته و گفته منتخب آن از کسى دیگر است که ما او را نمى‌شناسیم و این کتاب را از الأنوار المضیئة در احوالات امام عصر عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشریف انتخاب نکرده، بلکه از الأنوار المضیئة فی الحکمة الشرعیة جمع آورى نموده است.
#[[نعمانی، محمد بن ابراهیم|محمد بن ابراهيم نعمانى]] از بزرگان قرن چهارم كه كتاب او بارها چاپ شده است
 
#[[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]]‌م 460 هجرى، كه كتابش بارها به چاپ رسيده
 
#[[شيخ صدوق]]‌م 381 هجرى كتاب كمال‌الدين و تمام النعمة را به يادگار گذارده است
 
#ابوبكر بغدادى كه از بزرگان متكلمين شيعه در قرن چهارم است
 
#[[شيخ مفيد]]‌م 413 هجرى كه چهار كتاب پيرامون غيبت امام عصر دارد، اشاره نمود.
 
  
== اشتراك ==
+
البته اشکال این نظریه آن است که این کتاب در احوالات امام عصر نبوده تا منتخب آن در غیبت امام عصر باشد.
  
 +
==روش نگارش==
  
پيرامون كتاب حاضر و نويسندۀ آن نظرات متعددى وجود دارد.
 
  
اصل كتاب الأنوار المضيئة، مشترك بين دو نفر است كه هر يك كتابى با اين نام داشته‌اند:
+
مؤلف بزرگوار در کتاب خویش از روش عقلى و نقلى با هم بهره برده، بدین شکل که قیاسهاى منطقى از انواع مختلف را در لابلاى مطالب کتاب و همراه روایات آورده تا هیچ اشکالى از طرف غیر شیعیان و حتى غیر مسلمانان بر کتاب وارد نشود. همچنین روایات را باذ ذکر [[سند حدیث|اسناد]] و منابع نقل آورده است. سید على نیلى نجفى کتاب خویش را خلاصه کرده که با نام «سرور أهل الإیمان فی علامات ظهور صاحب الزمان» منتشر شده است. البته این نام را ناسخ کتاب براى آن برگزیده چون سید براى کتاب نامى انتخاب نکرده است.
  
#الأنوار كه تعبير به الأنوار الإلهية في الحكمة الشرعيه يا الأنوار المضيئة في الحكمة الشرعية از آن شده.اين كتاب از [[بهاءالدین نیلی، علی بن عبدالکریم|سيد على بن عبدالكريم نيلى نجفى]] است و همانطور كه از نامش پيداست كتابى جامع است پيرامون علم كلام و فقه و اصول فقه و اسرار قرآن.
+
==محتوای کتاب==
#الأنوار المضيئة در غيبت امام عصر عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشريف كه بنابر نظر بزرگانى چون شيخ [[آقا بزرگ تهرانى]] مؤلف آن على بن عبدالحميد بن فخار بن معد موسوى است و منتخب اين كتاب به نام الغيبة از [[بهاءالدین نیلی، علی بن عبدالکریم|على ابن عبدالكريم نيلى نجفى]] است.
 
  
بنابراين نويسندۀ كتاب الأنوار الإلهية همان كسى است كه منتخب الأنوار المضيئة را گردآورده و آقا بزرگ نام آن را الغيبة دانسته، گرچه ديگران نام خاصى براى آن ذكر نكرده‌اند.
 
  
[[حسینی کوه‌کمری، عبداللطیف|سيد عبداللطيف كوه‌كمرى]] در مقدمۀ كتاب منتخب الأنوار المضيئة اصل كتاب را از [[بهاءالدین نیلی، علی بن عبدالکریم|سيد على نيلى نجفى]] دانسته و گفته منتخب آن از كسى ديگر است كه ما او را نمى‌شناسيم و اين كتاب را از الأنوار المضيئة در احوالات امام عصر عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشريف انتخاب نكرده، بلكه از الأنوار المضيئة في الحكمة الشرعية جمع آورى نموده است.
+
کتاب حاضر در ۱۲ فصل مرتب شده که عبارتند از:
  
اشكال اين نظريه آن است كه اين كتاب در احوالات امام عصر نبوده تا منتخب آن در غيبت امام عصر باشد.
+
#اثبات [[امامت]] و وجود و [[عصمت]] آن حضرت از راه عقل
 
+
#اثبات آن حضرت از [[قرآن]]
== روش مؤلف ==
+
#اثبات آن از روایات [[شیعه|خاصه]]
 
+
#اثبات آن از روایات [[اهل سنت]]
 
 
مؤلف بزرگوار در كتاب خويش از روش عقلى و نقلى با هم بهره برده، بدين شكل كه قياسهاى منطقى از انواع مختلف را در لابلاى مطالب كتاب و همراه روايات آورده تا هيچ اشكالى از طرف غير شيعيان و حتى غير مسلمانان بر كتاب وارد نشود.
 
 
 
همچنين روايات را باذ ذكر اسناد و منابع نقل آورده است.
 
 
 
== ترتيب ابواب ==
 
 
 
 
 
كتاب حاضر در 12 فصل مرتب شده كه عبارتند از:
 
#اثبات امامت و وجود و عصمت آن حضرت از راه عقل
 
#اثبات آن حضرت از قرآن
 
#اثبات آن از روايات خاصه
 
#اثبات آن از روايات اهل سنت
 
 
#ولادت آن حضرت
 
#ولادت آن حضرت
#سبب غيبت آن جناب
+
#سبب [[غیبت امام زمان (عج)|غیبت]] آن جناب
#طول عمر ايشان
+
#طول عمر ایشان
#وكلاى آن جناب و راويان از او
+
#وکلاى آن جناب و راویان از او
#توقيعات شريف آن حضرت
+
#[[توقیعات امام زمان (عج)|توقیعات]] شریف آن حضرت
#كسانی كه آن حضرت را ملاقات كرده‌اند
+
#کسانی که آن حضرت را ملاقات کرده‌اند
 
#علامات ظهور حضرت
 
#علامات ظهور حضرت
#وضعيت جهان و اجتماع در ايام حكومت حضرت مهدى عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشريف
+
#وضعیت جهان و اجتماع در ایام حکومت [[امام زمان عجل الله فرجه الشریف|حضرت مهدى]] عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشریف.
 
 
== خلاصه ==
 
 
 
 
 
[[بهاءالدین نیلی، علی بن عبدالکریم|سيد على نيلى نجفى]] كتاب خويش را خلاصه كرده كه با نام [[سرور اهل الإيمان في علامات ظهور صاحب الزمان عجل الله تعالی فرجه الشریف|سرور أهل الإيمان في علامات ظهور صاحب الزمان]] منتشر شده است.البته اين نام را ناسخ كتاب براى آن برگزيده چون سيد براى كتاب نامى انتخاب نكرده است.
 
 
 
  
== منبع ==
+
==منبع==
 
ویکی نور
 
ویکی نور

نسخهٔ ‏۱۵ اوت ۲۰۱۹، ساعت ۱۰:۴۵

منتخب الانوار المضیئه فی ذکر القائم الحجة علیه‌السلام


«منتخب الأنوار المضیئة فی ذکر القائم الحجة علیه‌السلام» اثر سید على بن عبدالکریم نیلى نجفى از علماى قرن نهم هجرى در اثبات امامت امام عصر عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشریف و بیان ظهور و شرایط آن نوشته شده است.

پیشینه بحث

بحث امامت در طول ۱۴ قرن همواره یکى از مهمترین بحثها بوده و علماى شیعه و سنى توجه خاصى به آن داشته‌اند. یکى از بحث‌هاى مهم امامت نیز مسئله غیبت امام عصر و ظهور آن حضرت و چگونگى حکومت او است که در این زمینه کتابهاى فراوانى نوشته شده و رقم آنها به صدها عنوان کتاب مى‌رسد. حدود ۵۰ کتاب معتبر از اهل تسنن پیرامون امام عصر عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشریف در دسترس است. از جمله مؤلفات اهل سنت در این موضوع مى‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

  1. أخبار المهدی از علامه محدث عباد بن یعقوب رواجنى‌ (م، ۲۵۰ هجرى)
  2. جلال‌الدین سیوطى‌ (م، ۹۱۱ هجرى) سه کتاب در مورد امام زمان دارد به نامهاى: البرهان فی علامة المهدی آخر الزمان - علامات المهدی - العرف الوردی فی أخبار المهدی.
  3. القول المختصر فی علامات المهدی المنتظر از احمد بن على بن حجر مکى عسقلانى‌ (م، ۸۵۲ هجرى)
  4. ابونعیم اصفهانى‌ (م، ۴۳۰ هجرى) ۵ کتاب پیرامون آن حضرت دارد از جمله: الأربعون حدیثا فی المهدی - نعت المهدی - مناقب المهدی.
  5. عقد الدرر فی أخبار المنتظر از جمال‌الدین یوسف دمشقى، از بزرگان اهل تسنن در قرن هفتم هجرى.

اما از علماى شیعه، هیچ عالمى پیرامون امامت و عقاید کتابى ننوشته مگر اینکه نام حجة ابن الحسن عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشریف و احوالات و اخبار او را در باب و فصلى ذکر کرده، چرا که او ولىّ امر و صاحب اختیارشان است.

از جمله کسانى که کتابى مستقل در موضوع امام عصر عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشریف نگاشته‌اند مى‌توان به این افراد اشاره نمود:

  1. فضل بن شاذان نیشابورى‌ (م ۲۶۰ هجرى).
  2. محمد بن ابراهیم نعمانى از بزرگان قرن چهارم که کتاب او بارها چاپ شده است.
  3. شیخ طوسى‌ (م ۴۶۰ هجرى)، که کتابش بارها به چاپ رسیده.
  4. شیخ صدوق‌ (م ۳۸۱ هجرى) کتاب کمال‌الدین و تمام النعمة را به یادگار گذارده است.
  5. ابوبکر بغدادى که از بزرگان متکلمین شیعه در قرن چهارم است.
  6. شیخ مفید‌ (م ۴۱۳ هجرى) که چهار کتاب پیرامون غیبت امام عصر دارد.

مؤلف کتاب

پیرامون کتاب حاضر و نویسندۀ آن نظرات متعددى وجود دارد. اصل کتاب الأنوار المضیئة، مشترک بین دو نفر است که هر یک کتابى با این نام داشته‌اند:

  1. الأنوار که تعبیر به الأنوار الإلهیة فی الحکمة الشرعیه یا الأنوار المضیئة فی الحکمة الشرعیة از آن شده. این کتاب از سید على بن عبدالکریم نیلى نجفى است و همانطور که از نامش پیداست کتابى جامع است پیرامون علم کلام و فقه و اصول فقه و اسرار قرآن.
  2. الأنوار المضیئة در غیبت امام عصر عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشریف که بنابر نظر بزرگانى چون شیخ آقا بزرگ تهرانى مؤلف آن على بن عبدالحمید بن فخار بن معد موسوى است و منتخب این کتاب به نام الغیبة از على ابن عبدالکریم نیلى نجفى است.

بنابراین نویسندۀ کتاب الأنوار الإلهیة همان کسى است که منتخب الأنوار المضیئة را گردآورده و آقا بزرگ نام آن را الغیبة دانسته، گرچه دیگران نام خاصى براى آن ذکر نکرده‌اند.

سید عبداللطیف کوه‌کمرى در مقدمۀ کتاب منتخب الأنوار المضیئة اصل کتاب را از سید على نیلى نجفى دانسته و گفته منتخب آن از کسى دیگر است که ما او را نمى‌شناسیم و این کتاب را از الأنوار المضیئة در احوالات امام عصر عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشریف انتخاب نکرده، بلکه از الأنوار المضیئة فی الحکمة الشرعیة جمع آورى نموده است.

البته اشکال این نظریه آن است که این کتاب در احوالات امام عصر نبوده تا منتخب آن در غیبت امام عصر باشد.

روش نگارش

مؤلف بزرگوار در کتاب خویش از روش عقلى و نقلى با هم بهره برده، بدین شکل که قیاسهاى منطقى از انواع مختلف را در لابلاى مطالب کتاب و همراه روایات آورده تا هیچ اشکالى از طرف غیر شیعیان و حتى غیر مسلمانان بر کتاب وارد نشود. همچنین روایات را باذ ذکر اسناد و منابع نقل آورده است. سید على نیلى نجفى کتاب خویش را خلاصه کرده که با نام «سرور أهل الإیمان فی علامات ظهور صاحب الزمان» منتشر شده است. البته این نام را ناسخ کتاب براى آن برگزیده چون سید براى کتاب نامى انتخاب نکرده است.

محتوای کتاب

کتاب حاضر در ۱۲ فصل مرتب شده که عبارتند از:

  1. اثبات امامت و وجود و عصمت آن حضرت از راه عقل
  2. اثبات آن حضرت از قرآن
  3. اثبات آن از روایات خاصه
  4. اثبات آن از روایات اهل سنت
  5. ولادت آن حضرت
  6. سبب غیبت آن جناب
  7. طول عمر ایشان
  8. وکلاى آن جناب و راویان از او
  9. توقیعات شریف آن حضرت
  10. کسانی که آن حضرت را ملاقات کرده‌اند
  11. علامات ظهور حضرت
  12. وضعیت جهان و اجتماع در ایام حکومت حضرت مهدى عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشریف.

منبع

ویکی نور