قرائت (علم الحدیث)

طریق تحمّل «قرائت»، عبارت است از خواندن حدیث نزد استاد و شیخ الحدیث كه از آن تعبیر به «عرض» شده است؛ زیرا راوی حدیث، قرائت خود را از حدیثی كه شنیده، بر استاد خود عرضه، و او استماع می‌كند. شهید ثانی می‌گوید: فی القرائه علی الشیخ ... و یسمّی عند اكثر القدماء المحدّثین: العرض، لأنّ القاریء یعرضه علی الشیخ سواء كانت القرائه من حفظ الراوی أو من كتاب. [۳۵]

مراتب قرائت حدیث قرائت حدیث نیز از نظر رتبه دارای مراحلی می‌باشد كه مهم‌ترین آن‌ها چنین است: ۱. قرائت و خواندن حدیث به واسطه راوی و شاگرد از متن كتاب برای استاد حدیث، به شكلی كه آن متن در اختیار استاد هم هست و ضمن خواندن، مقارنه و تطبیق انجام می‌شود و استاد متن و قرائت شاگرد را در پایان تأیید می‌كند. ۲. قرائت و خواندن حدیث به واسطه راوی و شاگرد از متن كتاب برای استاد حدیث، به شكلی كه استاد آن متن را به حافظه دارد و آن را مرور و سپس تأیید می‌كند. ۳. قرائت روایت به واسطه راوی از حفظ و استماع و تطبیق آن توسّط استاد از متن كتاب و تأیید آن. ۴. قرائت روایت به واسطه راوی از حفظ و استماع و تطبیق استاد نیز بر حافظه و تأیید آن توسّط استاد به جهت صحّت و درستی قرائت راوی. در طریق تحمّل قرائت، غالباً از الفاظ ذیل استفاده می‌شود: «قرأت علی فلان» یا «قریء علیه و أنا أسمع فأقرّ الشیخ به». شهید ثانی می‌گوید: «فی عبارات العرض و هی علی مراتب، الرتبه الأولی: و العباره عن هذه الطریق أن یقول الراوی إذا اراد روایه ذلك: قرأت علی فلان او قریء علیه و أنا أسمع فاقرّ الشیخ به، أی لم یكتف بالقرائه علیه و لا بعدم انكاره و لا باشارته بل تلفّظ بما یقتضی الاقرار بكونه مروبه. [۳۶] در قرائت بر شیخ اگر نسخه و متن اصلی، در دست فرد موثّق دیگری است و شیخ هم آن را حفظ دارد و به هنگام قرائت راوی برای شیخ، آن فرد ثقه هم، قرائت آن راوی را استماع و سپس تأیید می‌كند، در این صورت، چنین طریقی از قرائت از اهمیّت بیشتری برخوردار است. در قرائت بر شیخ، رؤیت او شرط نیست، بلكه اطمینان به استماع و تأیید او كافی است.

منبع

ویکی فقه