غرر الحكم و درر الكلم آمدی (به صورت موضوعی)، با شرح و ترجمه فارسی (کتاب)
معرفى اجمالى
ترجمه غررالحكم و دررالكلم، به قلم سيد هاشم رسولى محلاتى نويسنده و مترجم معاصر به زبان فارسى است. مترجم در مقدمه‌اى كه بر كتاب نگاشته است، به آن چه سبب ترجمه اين كتاب شريف شده است، اشاره مى‌كند: «اين حقير از حدود سى سال پيش كه توفيق تأليف و جمع‌آورى روايات مختلف را در تأليفات خود پيدا كردم، پيوسته نياز به كتاب نفيس غرر الحكم پيدا مى‌كردم، و متأسفانه تنظيم كتاب به گونه‌اى بود كه پيدا كردن حديث درباره موضوعات مختلف اخلاقى و غيره بسيار دشوار بود؛ يعنى مؤلف عالى‌قدر و بزرگوار آن را از روى حروف اول حديث تنظيم كرده، و از اين‌رو بسيار اتفاق مى‌افتاد كه براى يافتن يك حديث... مجبور مى‌شدم، تمامى كتاب را ورق بزنم».
مترجم در ادامه برخى از اشكالات نگارش كتاب را چنين برمى‌شمارد:
1- در كلمات طولانى امام(ع)، تنها به نقل قسمت اول آن اكتفا كرده و با گذاردن چند نقطه و ذكر شماره جلد و صفحه اكتفا كرده و دنباله حديث را نياورده است.
2- كلمات با حروف ريز و بدون اعراب نقل شده است.
3- بسيارى از احاديث مربوطه از قلم افتاده و ذكر نشده و يا تكرار شده است.
4- بسيارى از حديث‌هايى كه در باب‌هاى فهرست ذكر شده، مربوط به آن باب نبوده و ذكر آن‌ها در باب‌هاى ديگر مناسب و يا لازم بوده كه از اين جهت غفلت شده است.
5- بسيارى از باب‌ها از قلم افتاده و حديث‌هاى آن بدون باب و عنوان ذكر شده و به هم ريختگى‌هاى ديگرى كه ما تلاش فراوانى در رفع آن‌ها كرديم.
البته مترجم ساحت نويسنده را از اين اشكالات مبرا دانسته و متذكر مى‌شود كه: «فهرست مزبور چون به دست شاگردان آن مرحوم تنظيم شده است، اين گونه اشكالات و نقص‌ها چندان دور از انتظار نبوده است».
در ادامه مترجم به شرح و ترجمه مرحوم علامه بزرگوار آقا جمال خوانسارى(ره) بر اين كتاب اشاره و خاطر نشان كرده است: «با اين كه بسيار علمى و محققانه نوشته شده و حكايت از تبحّر و احاطه وسيع اين عالم جليل‌القدر به علوم و معارف عاليه اسلامى دارد، و نسبت به ترجمه‌ها و شرح‌هاى ديگرى كه بر آن نگاشته‌اند، جامع‌تر و كامل‌تر و شايد قابل مقايسه نيست؛ ولى با اين حال اين شرح و ترجمه نيز خالى از اشكال نبود كه مهم‌ترين آن قلم سنگين و بكار بردن واژه‌ها و اصطلاحاتى بود كه براى نسل امروز قدرى نا مأنوس مى‌نمود، و مقيّد بودن آن مرحوم به ترجمه تحت‌اللفظى كلمات و احاديث كتاب، كه فهم آن براى عوام مردم و آن‌ها كه با ادبيات عرب و پارسى نا آشنا هستند، كار بسيار مشكل و دشوارى بود».
محلاتى به جهت رفع اين نواقص فهرست مزبور را تكميل كرده و نقص‌هاى آن را در حدّ وسع و توان برطرف نموده، و پس از اعراب‌گذارى با قلمى روان و ساده آن را ترجمه نموده و در اختيار همه ميهنان عزيز قرار داده است.
كار تصحيح و مقابله كتاب از روز نسخه هفت جلدى مرحوم علامه بزرگوار آقا جمال خوانسارى(ره) انجام گرفته و اگر روايتى در جاى ديگرى؛ مانند نهج‌البلاغه نيز نقل شده با آن‌ها نيز تطبيق و مقابله شده است.
از نظر تنظيم موضوعى، همان فهرست نسخه هفت جلدى كار معيار كار و اصل قرار داده شده است، و البته تمامى احاديث كتاب فيش‌بردارى شده و هر چه از قلم افتاده كه بالغ بر پانصد حديث بوده، اضافه كرده، و آن‌ها را كه اشتباها جابه‌جا شده بود، به باب‌هاى مربوطه بدان برده شده است. اين فهرست به ترتيب حروف عربى و موضوعات و واژه‌هاى عربى تنظيم شده كه البته ترجمه هر واژه، به فارسى در زير آن ذكر شده و در فهرستى هم كه در آغاز كتاب آورده‌ايم، ترجمه‌هاى فارسى در مقابل واژه‌هاى عربى قرار داده شده كه براى فارسى زبانان قابل استفاده باشد.
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب
منبع
ویکی نور
