علم هیئت

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو

دانشی که درباره ستارگان ثابت و سیاره ها بحث می کند، و از کیفیات این حرکات، بر اشکال و اوضاع مخصوص افلاک استدلال می شود.[۱]

علامه حسن زاده آملی کتابی با عنوان دروس هیئت و دیگر رشته های ریاضی دارد که شاگرد ایشان حسن رمضانی در ضمن معرفی این کتاب در مورد علم هیئت چنین می گوید:

علم هيئت كه از آن با نامهاى ديگر چون اخترشناسى، علم الفلك و مجسطى و ... نيز ياد مى شود، يك بخش از چهار بخش علم رياضى «حساب، هندسه، موسيقى، هيئت» است و از حالات اجرام بسيطه علوى و سفلى و اشكال و اوضاع آنها و ابعاد بين آنها و حركات افلاك و كواكب و مقادير آنها بحث مى كند. علم ياد شده گرچه مدتى است رونق خود را در حوزه هاى علوم دينى از دست داده، ولى در سابق هميشه يكى از علوم رايج و رسمى حوزه ها بوده است و كتابهايى به عنوان كتب درس، در سه سطح بدايات و متوسطات و نهايات، در اين فن تدريس مى شدند كه اهم آنها عبارتند از:
  1. تشريح الافلاك شيخ بهايى
  2. فارسى هيئت قوشچى.
  3. شرح چغمينى قاضى زاده رومى
  4. اصول اقليدس
  5. اُکَر مانالاؤوس
  6. اُکَر ثاوذوسيوس
  7. شرح علامه خفرى بر تذكرة
  8. زيج بهادرى
  9. مجسطى[۲]

پانویس

  1. لغت نامه دهخدا، ذیل واژه علم
  2. ‏مروری بر آثار و تالیفات علامه حسن زاده آملی، حسن رمضانی، ص114