جامعیت مقاله متوسط
شناسه ناقص است
عنوان بندی متوسط
کیفیت پژوهش متوسط است
مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

عبادت: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
جز (8پروژه: رتبه بندی، اولویت بندی ، سنجش کیفی)
(ویرایش)
سطر ۱: سطر ۱:
 
{{متوسط}}
 
{{متوسط}}
«'''عبادت'''» در لغت به معنى ذليل و رام شدن مى باشد، «عبادت» به معنی پرستش كردن، بندگى كردن و نهايت تعظيم براى خداى متعال است.  
+
«'''عبادت'''» در لغت به معنى ذلیل و رام شدن مى باشد، و در اصطلاح به معنی پرستش کردن، بندگى کردن و نهایت تعظیم براى [[الله|خداى]] متعال است.  
  
[[عبادت]] نوعى از سپاس و مرتبه والاى آن است زيرا حقيقت عبادت خضوع است در حد اعلاى آن كه با عالى ترين مراحل تعظيم توأم بوده و از اين رو تنها كسى مستحق عبادت است كه نعمت هاى اساسى و پايه اى مانند آفرينش و زندگى و قدرت از او باشد و جز خداوند متعال كسى بدين امور قادر نباشد. پس عبادت خاص ذات احديت مي باشد.<ref>مجمع البيان.</ref>
+
== مفهوم عبادت ==
 +
[[عبادت]] نوعى از سپاس و مرتبه والاى آن است، زیرا حقیقت عبادت [[خضوع]] است در حد اعلاى آن که با عالى ترین مراحل تعظیم توأم بوده و از این رو تنها کسى مستحق عبادت است که نعمت هاى اساسى و پایه اى مانند آفرینش و زندگى و قدرت از او باشد و جز [[الله|خداوند]] متعال کسى بدین امور قادر نباشد. پس عبادت خاص ذات احدیت می باشد.<ref>[[مجمع البیان (کتاب)|مجمع البیان]].</ref>
  
«عبادت» خداكردن دو نوع است: اطاعت از دستورات او در همه شئون زندگى كه آن را عبادت عام گويند و ديگر عبادت بمعنى تذلل توأم با تقديس و نهايت خضوع و آن را عبادت خاص نامند مانند [[نماز]] و امثال آن.
+
«عبادت خدا» دو نوع است: اطاعت از دستورات او در همه شئون زندگى که آن را عبادت عام گویند، و دیگر عبادت بمعنى تذلل توأم با تقدیس و نهایت خضوع، و آن را عبادت خاص نامند مانند [[نماز]] و امثال آن.
  
==«عبادت» در آیات و روایات==
+
==عبادت در آیات و روایات==
  
آيات و روايات درباره عبادت بيش از حد و حصر است كه به برخى از آنها اشاره مي شود:
+
[[آیه|آیات]] و [[روایت|روایات]] درباره عبادت بیش از حد و حصر است که در اینجا به برخى از آنها اشاره می شود:
  
* {{متن قرآن|«قُلْ إِنَّمَا أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ اللّهَ وَلا أُشْرِكَ بِهِ»}}. ([[سوره رعد]]:36)
+
*{{متن قرآن|«قُلْ إِنَّمَا أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ اللّهَ وَلا أُشْرِک بِهِ»}}. ([[سوره رعد]]:۳۶)
* {{متن قرآن|«وَمَا لِي لاَ أَعْبُدُ الَّذِي فَطَرَنِي وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ»}}. ([[سوره يس]]:22)
+
*{{متن قرآن|«وَمَا لِی لاَ أَعْبُدُ الَّذِی فَطَرَنِی وَإِلَیهِ تُرْجَعُونَ»}}. ([[سوره یس]]:۲۲)
* {{متن قرآن|«وَقَضَى رَبُّكَ أَلاَّ تَعْبُدُواْ إِلاَّ إِيَّاهُ»}}. ([[سوره اسراء]]:23)
+
*{{متن قرآن|«وَقَضَى رَبُّک أَلاَّ تَعْبُدُواْ إِلاَّ إِیاهُ»}}. ([[سوره اسراء]]:۲۳)
* {{متن قرآن|« تَعَالَوْاْ إِلَى كَلَمَةٍ سَوَاء بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ أَلاَّ نَعْبُدَ إِلاَّ اللّهَ»}}. ([[سوره آل عمران]]:64)
+
*{{متن قرآن|«تَعَالَوْاْ إِلَى کلَمَةٍ سَوَاء بَینَنَا وَبَینَکمْ أَلاَّ نَعْبُدَ إِلاَّ اللّهَ»}}. ([[سوره آل عمران]]:۶۴)
  
'''«عبادت» در منظر روایات'''
+
'''عبادت در منظر روایات:'''
  
[[پیامبر|رسول اكرم]] صلی الله علیه و آله فرمودند: «بهترين مردم كسى است كه دلباخته عبادت بوده آن را به آغوش كشد و از عمق جان آن را دوست داشته به آن بچسبد و خود را در اختيار آن نهد و چنين كسى در غم دنياى خويش نباشد كه به خوشى و رفاه مي گذراند، يا در سختى و شدت».
+
* [[پیامبر|رسول اکرم]] صلی الله علیه و آله فرمودند: «بهترین مردم کسى است که دلباخته عبادت بوده آن را به آغوش کشد و از عمق جان آن را دوست داشته به آن بچسبد و خود را در اختیار آن نهد و چنین کسى در غم دنیاى خویش نباشد که به خوشى و رفاه می گذراند، یا در سختى و شدت».
 +
* [[امیرالمؤمنین]] علیه السلام در بیانات شیوای خود در این زمینه می فرمایند: «لو عاینوا کنه ما خفى علیهم منک لحقّروا اعمالهم، و لزروا على انفسهم، ولعرفوا انهم لم یعبدوک حق عبادتک، ولم یطیعوک حق طاعتک».<ref>[[نهج البلاغه]]، للصبحی صالح، ص ۱۵۸، خطبه ۱۰۹. </ref> اگر مردم ببینند آنچه از ذات تو بر آنها مخفی است، اعمال خود را کوچک شمارند و خود را سرزنش کنند و خواهند دانست که حق طاعت و عبادت تو را به جا نیاورده اند.
  
[[اميرالمؤمنين]] علیه السلام در بیانات شیوای خود در این زمینه می فرمایند: «لو عاينوا كنه ما خفى عليهم منك لحقّروا اعمالهم، و لزروا على انفسهم، ولعرفوا انهم لم يعبدوك حق عبادتك، ولم يطيعوك حق طاعتك».<ref>[[نهج البلاغه]]، للصبحي صالح، ص 158، خطبه 109. </ref> اگر مردم ببینند آنچه از ذات تو بر آنها مخفی است، اعمال خود را کوچک شمارند و خود را سرزنش کنند و خواهند دانست که حق طاعت و عبادت تو را به جا نیاورده اند.
+
*امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: «ولا عبادة کاداء الفرائض».<ref>همان، ص ۴۸۸، حکمت ۱۰۹.</ref> هیچ عبادتی همچون عمل به واجبات نیست.
  
* «ولا عبادة كاداء الفرائض».<ref>همان، ص 488، حكمت 109.</ref> هیچ عبادتی همچون عمل به واجبات نیست.
+
*امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: «و خادِع نفسَک فى العبادة وارفق بها ولا تقهرها وَ خُذْ عَفْوَهَا وَ نَشَاطَهَا إِلَّا مَا کانَ مَکتُوباً عَلَیک مِنَ الْفَرِیضَةِ فَإِنَّهُ لَا بُدَّ مِنْ قَضَائِهَا وَ تَعَاهُدِهَا عِنْدَ مَحَلِّهَا»<ref>همان، ص ۴۶۱، نامه ۶۹.</ref> نفس خود را در واداشتن به [[عبادت]] فریب ده و با آن مدارا کن و به زور و اکراه بر چیزى مجبورش نساز و در وقت فراغت و نشاط به کارش گیر، جز در آنچه که بر تو واجب است، و باید آن را در وقت خاص خودش به جا آورى.
  
* «و خادِع نفسَك فى العبادة وارفق بها ولا تقهرها وَ خُذْ عَفْوَهَا وَ نَشَاطَهَا إِلَّا مَا كَانَ مَكْتُوباً عَلَيْكَ مِنَ الْفَرِيضَةِ فَإِنَّهُ لَا بُدَّ مِنْ قَضَائِهَا وَ تَعَاهُدِهَا عِنْدَ مَحَلِّهَا»<ref>همان، ص 461، نامه 69.</ref> نفس خود را در واداشتن به [[عبادت]] فريب ده و با آن مدارا كن و به زور و اكراه بر چيزى مجبورش نساز و در وقت فراغت و نشاط به كارش گير، جز در آنچه كه بر تو واجب است، و بايد آن را در وقت خاص خودش به جا آورى.
+
*امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: گروهى خدا را بدین هدف [[عبادت]] کنند که به منافع و لذات اخروى دست یابند و این عبادت، عبادت بازرگانان باشد و گروهى خدا را از ترس عبادت کنند و این عبادت بردگان است و گروه دیگر او را به جهت سپاس از نعمت هایش عبادت کنند و این عبادت آزادگان است.
  
* اميرالمؤمنين علیه السلام فرمود: گروهى خدا را بدين هدف [[عبادت]] كنند كه به منافع و لذات اخروى دست يابند و اين عبادت، عبادت بازرگانان باشد و گروهى خدا را از ترس عبادت كنند و اين عبادت بردگان است و گروه ديگر او را به جهت سپاس از نعمت هايش عبادت كنند و اين عبادت آزادگان است.
+
*و فرمودند: عبادت خالص آن است که آدمى جز از پروردگارش به کسى امید نداشته باشد و جز از گناهانش از چیزى نترسد.
  
* و فرمودند: عبادت خالص آن است كه آدمى جز از پروردگارش به كسى اميد نداشته باشد و جز از گناهانش از چيزى نترسد.
+
*از [[امام صادق]] علیه السلام روایت است که خداوند به آن بندگانش که در بندگى خالصند مى فرماید: اى بندگانم امروز در دنیا به (لذت) بندگیم کامروا باشید تا فردا به نعمت هائى که در نتیجه آن به شما خواهد رسید، متنعم گردید.
  
* از [[امام صادق]] علیه السلام روايت است كه خداوند به آن بندگانش كه در بندگى خالصند مى فرمايد: اى بندگانم امروز در دنيا به (لذت) بندگيم كامروا باشيد تا فردا به نعمت هائى كه در نتيجه آن به شما خواهد رسيد، متنعم گرديد.
+
*پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: هر عبادتى (در آغاز) شور و نشاطى دارد که رفته رفته به سردى مى گراید، پس هر آنکس که شور و نشاطش در [[عبادت]] طبق [[سنت]] بود (نه به سلیقه خودش) وى در راه هدایت مى باشد و هر که (در آن حال) برخلاف سنت من بود، گمراه است و عملش به زیان او خواهد بود؛ من هم [[نماز]] مى خوانم و هم مى خوابم، گاه [[روزه]] و گاه مفطرم، هم مى خندم و هم مى گریم؛ پس هر که از روش من روى گردان باشد، از من نیست.
  
* پيغمبر اكرم صلی الله علیه و آله فرمود: هر عبادتى (در آغاز) شور و نشاطى دارد كه رفته رفته به سردى مى گرايد، پس هر آنكس كه شور و نشاطش در [[عبادت]] طبق سنت بود (نه به سليقه خودش) وى در راه هدايت مى باشد و هر كه (در آن حال) برخلاف سنت من بود، گمراه است و عملش به زيان او خواهد بود؛ من هم [[نماز]] مى خوانم و هم مى خوابم، گاه روزه و گاه مفطرم، هم مى خندم و هم مى گريم ؛ پس هر كه از روش من روى گردان باشد، از من نيست.
+
*امام صادق علیه السلام فرمود: شما را هشدار مى دهم آنچه را که به فراگیرى آن ناگزیرید فراگیرید و در شناخت آنچه که عذرتان در جهل به آنها پذیرفته نیست، سخت بکوشید زیرا دین خدا را ارکانى است که با جهل به آنها هیچ «عبادت» سود ندهد و چون کسى به آن ارکان (و معارف) آشنا و آگاه بود میانه روى در عبادت او را زیان نزند و جز به یارى خداوند دسترسى به آن معارف میسّر نباشد.
  
* امام صادق علیه السلام فرمود: شما را هشدار مى دهم آنچه را كه به فراگيرى آن ناگزيريد فراگيريد و در شناخت آنچه كه عذرتان در جهل به آنها پذيرفته نيست، سخت بكوشيد زيرا دين خدا را اركانى است كه با جهل به آنها هيچ «عبادت» سود ندهد و چون كسى به آن اركان (و معارف) آشنا و آگاه بود ميانه روى در عبادت او را زيان نزند و جز به يارى خداوند دسترسى به آن معارف ميسّر نباشد.
+
*پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: این [[دین]]، دینى متین و استوار (و معتدل) مى باشد به مدارائى و متانت در آن درآئید و بندگى خدا را بر بندگانش تحمیل مکنید که در آن صورت به سوارى تندرو مى مانید که هنوز به منزل نرسیده مرکب سوارى خویش را از پا درآورد.<ref>[[بحارالانوار]].</ref>
  
* پيغمبر اكرم صلی الله علیه و آله فرمود: اين [[دين]]، دينى متين و استوار (و معتدل) مى باشد به مدارائى و متانت در آن درآئيد و بندگى خدا را بر بندگانش تحميل مكنيد كه در آن صورت به سوارى تندرو مى مانيد كه هنوز به منزل نرسيده مركب سوارى خويش را از پا درآورد.<ref>[[بحارالانوار]].</ref>
+
*پیغمبر اکرم در باب ارزش معنوی عبادت فرمودند: اَفْضَلُ النّاسِ مَنْ عَشِقَ الْعِبادَةَ وَ عانَقَها وَ باشَرَها بِجَسَدِهِ وَ تَفَرَّغَ لَها. بهترین مردم آن کسی است که به پرستش و نیایش عشق بورزد و خودش را فارغ کند برای عبادت.
  
* یغمبر اكرم در باب ارزش معنوی عبادت فرمودند:
+
*همچنین حضرت رسول می فرمایند: طوبی لِمَنْ عَشِقَ الْعِبادَةَ وَ اَحَبَّها بِقَلْبِهِ وَ باشَرَها بِجَسَدِهِ. خوشا به حال کسی که به عبادت عشق بورزد، و عبادت به صورت معشوقش در بیاید، و از صمیم قلب عبادت را دوست داشته باشد، و با بدنش به آن بچسبد.
  
اَفْضَلُ النّاسِ مَنْ عَشِقَ الْعِبادَةَ وَ عانَقَها وَ باشَرَها بِجَسَدِهِ وَ تَفَرَّغَ لَها.
+
مقصود از دو حدیث آخر این است که عبادت فقط یک ذکر قلبی به تنهایی نیست. خود عبادت عملی ([[رکوع|رکوع]] کردن، [[سجده|سجود]] کردن، [[قنوت]] کردن) نوعی عشق ورزی عملی است. «وَ تَفَرَّغَ لَها»، یعنی خودش را خالی کند از همه چیز جز عبادت؛ یعنی آن وقتی که به عبادت می ایستد دیگر هیچ خیالی، هیچ خاطره ای، هیچ فکری در قلبش نیاید، فقط او باشد و خدا، قلبش خالی بشود برای خدا، و روح عبادت هم همین است.
بهترین مردم آن كسی است كه به پرستش و نیایش عشق بورزد
 
 
 
* همچنین حضرت رسول می فرمایند: طوبی لِمَنْ عَشِقَ الْعِبادَةَخوشا به حال كسی كه به عبادت عشق بورزد، عبادت به صورت معشوقش در بیاید، وَ اَحَبَّها بِقَلْبِهِ و از صمیم قلب عبادت را دوست داشته باشد، وَ باشَرَها بِجَسَدِهِ و با بدنش به آن بچسبد.
 
 
 
مقصود این است كه عبادت فقط یك ذكر قلب به تنهایی نیست. خود عبادت عملی (ركوع كردن، سجود كردن، قنوت كردن) نوعی عشق ورزی عملی است. وَ تَفَرَّغَ لَها خودش را فارغ كند برای عبادت، خالی كند از همه چیز جز عبادت؛ یعنی آن وقتی كه به عبادت می ایستد دیگر هیچ خیالی، هیچ خاطره ای، هیچ فكری در قلبش نیاید، فقط او باشد و خدا، قلبش خالی بشود برای خدا، و روح عبادت هم همین است  
 
  
 
==پانویس==
 
==پانویس==
<references/>
+
<references />
  
 
==منابع==
 
==منابع==
سید مصطفی حسینی دشتی، فرهنگ «معارف و معاریف».
 
 
تعلیم و تربیت در اسلام،استاد مطهری، در دسترس در [http://www.mortezamotahari.com/fa/bookview.html?BookId=8202&BookArticleID=130110  سایت شهید مطهری]، بازیابی: 20آبان 1392
 
  
 +
* [[فرهنگ معارف و معاریف (کتاب)|فرهنگ معارف و معاریف]]، سید مصطفی حسینی دشتی.
 +
* [[تعلیم و تربیت در اسلام (کتاب)|تعلیم و تربیت در اسلام]]، استاد مطهری، در دسترس در [http://www.mortezamotahari.com/fa/bookview.html?BookId=8202&BookArticleID=130110 سایت شهید مطهری]، بازیابی: 20آبان 1392.
  
 
==پیوست==
 
==پیوست==
[[عبادت/اثر عبادت (شهید مطهری)|اثر عبادت در گفتار شهید مطهری]]
 
  
[[عبادت/روح عبادت (شهید مطهری)|روح عبادت در گفتار شهید مطهری]]
+
* [[عبادت/اثر عبادت (شهید مطهری)|اثر عبادت در گفتار شهید مطهری]]
 +
* [[عبادت/روح عبادت (شهید مطهری)|روح عبادت در گفتار شهید مطهری]]
  
 
[[رده:اخلاق الهی]]
 
[[رده:اخلاق الهی]]

نسخهٔ ‏۱۲ مارس ۲۰۲۰، ساعت ۱۰:۳۹

«عبادت» در لغت به معنى ذلیل و رام شدن مى باشد، و در اصطلاح به معنی پرستش کردن، بندگى کردن و نهایت تعظیم براى خداى متعال است.

مفهوم عبادت

عبادت نوعى از سپاس و مرتبه والاى آن است، زیرا حقیقت عبادت خضوع است در حد اعلاى آن که با عالى ترین مراحل تعظیم توأم بوده و از این رو تنها کسى مستحق عبادت است که نعمت هاى اساسى و پایه اى مانند آفرینش و زندگى و قدرت از او باشد و جز خداوند متعال کسى بدین امور قادر نباشد. پس عبادت خاص ذات احدیت می باشد.[۱]

«عبادت خدا» دو نوع است: اطاعت از دستورات او در همه شئون زندگى که آن را عبادت عام گویند، و دیگر عبادت بمعنى تذلل توأم با تقدیس و نهایت خضوع، و آن را عبادت خاص نامند مانند نماز و امثال آن.

عبادت در آیات و روایات

آیات و روایات درباره عبادت بیش از حد و حصر است که در اینجا به برخى از آنها اشاره می شود:

  • «قُلْ إِنَّمَا أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ اللّهَ وَلا أُشْرِک بِهِ». (سوره رعد:۳۶)
  • «وَمَا لِی لاَ أَعْبُدُ الَّذِی فَطَرَنِی وَإِلَیهِ تُرْجَعُونَ». (سوره یس:۲۲)
  • «وَقَضَى رَبُّک أَلاَّ تَعْبُدُواْ إِلاَّ إِیاهُ». (سوره اسراء:۲۳)
  • «تَعَالَوْاْ إِلَى کلَمَةٍ سَوَاء بَینَنَا وَبَینَکمْ أَلاَّ نَعْبُدَ إِلاَّ اللّهَ». (سوره آل عمران:۶۴)

عبادت در منظر روایات:

  • رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: «بهترین مردم کسى است که دلباخته عبادت بوده آن را به آغوش کشد و از عمق جان آن را دوست داشته به آن بچسبد و خود را در اختیار آن نهد و چنین کسى در غم دنیاى خویش نباشد که به خوشى و رفاه می گذراند، یا در سختى و شدت».
  • امیرالمؤمنین علیه السلام در بیانات شیوای خود در این زمینه می فرمایند: «لو عاینوا کنه ما خفى علیهم منک لحقّروا اعمالهم، و لزروا على انفسهم، ولعرفوا انهم لم یعبدوک حق عبادتک، ولم یطیعوک حق طاعتک».[۲] اگر مردم ببینند آنچه از ذات تو بر آنها مخفی است، اعمال خود را کوچک شمارند و خود را سرزنش کنند و خواهند دانست که حق طاعت و عبادت تو را به جا نیاورده اند.
  • امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: «ولا عبادة کاداء الفرائض».[۳] هیچ عبادتی همچون عمل به واجبات نیست.
  • امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: «و خادِع نفسَک فى العبادة وارفق بها ولا تقهرها وَ خُذْ عَفْوَهَا وَ نَشَاطَهَا إِلَّا مَا کانَ مَکتُوباً عَلَیک مِنَ الْفَرِیضَةِ فَإِنَّهُ لَا بُدَّ مِنْ قَضَائِهَا وَ تَعَاهُدِهَا عِنْدَ مَحَلِّهَا»[۴] نفس خود را در واداشتن به عبادت فریب ده و با آن مدارا کن و به زور و اکراه بر چیزى مجبورش نساز و در وقت فراغت و نشاط به کارش گیر، جز در آنچه که بر تو واجب است، و باید آن را در وقت خاص خودش به جا آورى.
  • امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: گروهى خدا را بدین هدف عبادت کنند که به منافع و لذات اخروى دست یابند و این عبادت، عبادت بازرگانان باشد و گروهى خدا را از ترس عبادت کنند و این عبادت بردگان است و گروه دیگر او را به جهت سپاس از نعمت هایش عبادت کنند و این عبادت آزادگان است.
  • و فرمودند: عبادت خالص آن است که آدمى جز از پروردگارش به کسى امید نداشته باشد و جز از گناهانش از چیزى نترسد.
  • از امام صادق علیه السلام روایت است که خداوند به آن بندگانش که در بندگى خالصند مى فرماید: اى بندگانم امروز در دنیا به (لذت) بندگیم کامروا باشید تا فردا به نعمت هائى که در نتیجه آن به شما خواهد رسید، متنعم گردید.
  • پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: هر عبادتى (در آغاز) شور و نشاطى دارد که رفته رفته به سردى مى گراید، پس هر آنکس که شور و نشاطش در عبادت طبق سنت بود (نه به سلیقه خودش) وى در راه هدایت مى باشد و هر که (در آن حال) برخلاف سنت من بود، گمراه است و عملش به زیان او خواهد بود؛ من هم نماز مى خوانم و هم مى خوابم، گاه روزه و گاه مفطرم، هم مى خندم و هم مى گریم؛ پس هر که از روش من روى گردان باشد، از من نیست.
  • امام صادق علیه السلام فرمود: شما را هشدار مى دهم آنچه را که به فراگیرى آن ناگزیرید فراگیرید و در شناخت آنچه که عذرتان در جهل به آنها پذیرفته نیست، سخت بکوشید زیرا دین خدا را ارکانى است که با جهل به آنها هیچ «عبادت» سود ندهد و چون کسى به آن ارکان (و معارف) آشنا و آگاه بود میانه روى در عبادت او را زیان نزند و جز به یارى خداوند دسترسى به آن معارف میسّر نباشد.
  • پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: این دین، دینى متین و استوار (و معتدل) مى باشد به مدارائى و متانت در آن درآئید و بندگى خدا را بر بندگانش تحمیل مکنید که در آن صورت به سوارى تندرو مى مانید که هنوز به منزل نرسیده مرکب سوارى خویش را از پا درآورد.[۵]
  • پیغمبر اکرم در باب ارزش معنوی عبادت فرمودند: اَفْضَلُ النّاسِ مَنْ عَشِقَ الْعِبادَةَ وَ عانَقَها وَ باشَرَها بِجَسَدِهِ وَ تَفَرَّغَ لَها. بهترین مردم آن کسی است که به پرستش و نیایش عشق بورزد و خودش را فارغ کند برای عبادت.
  • همچنین حضرت رسول می فرمایند: طوبی لِمَنْ عَشِقَ الْعِبادَةَ وَ اَحَبَّها بِقَلْبِهِ وَ باشَرَها بِجَسَدِهِ. خوشا به حال کسی که به عبادت عشق بورزد، و عبادت به صورت معشوقش در بیاید، و از صمیم قلب عبادت را دوست داشته باشد، و با بدنش به آن بچسبد.

مقصود از دو حدیث آخر این است که عبادت فقط یک ذکر قلبی به تنهایی نیست. خود عبادت عملی (رکوع کردن، سجود کردن، قنوت کردن) نوعی عشق ورزی عملی است. «وَ تَفَرَّغَ لَها»، یعنی خودش را خالی کند از همه چیز جز عبادت؛ یعنی آن وقتی که به عبادت می ایستد دیگر هیچ خیالی، هیچ خاطره ای، هیچ فکری در قلبش نیاید، فقط او باشد و خدا، قلبش خالی بشود برای خدا، و روح عبادت هم همین است.

پانویس

  1. مجمع البیان.
  2. نهج البلاغه، للصبحی صالح، ص ۱۵۸، خطبه ۱۰۹.
  3. همان، ص ۴۸۸، حکمت ۱۰۹.
  4. همان، ص ۴۶۱، نامه ۶۹.
  5. بحارالانوار.

منابع

پیوست