عالم جبروت: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
سطر ۱: سطر ۱:
==عالم جبروت==
+
عالم جبروت یکی از عوالم چهارگانه در نظر فلاسفه و عرفاست این عالم بالاتر از [[عالم ملکوت]] (عالم ما فوق طبیعت) و مادون [[عالم لاهوت]] است. عالم جبروت عالم عقول است و مربوط است به عالم ابداع. مجردات و مبدعات موجوداتی هستند که هم از نظر ذات مجردند و هم از نظر فعل.
جبروت از ریشه جبر و بمعنای قدرت و عظمت است. عالم جبروت جهانی که درآن فرشته یا فرشتگان وجودارند که اسباب اداره جهانند وامر جهان در مدیریت چهار فرشته مقرب بترتیب بشرح زیر است <ref> ۱۹۳شعرا </ref>و<ref> بقره۹۱ </ref>
 
  
==[[جبرئیل]]==
+
موجودات عالم جبروت دو قسمند: 1. عقول طولیه 2. عقول عرضیه.
  
جبرئیل (فرشته وحی) که در قرآن با نام روح الامین یا روح القدس نیز آمده‌ است. القاب:روح الامین ٬روح القدس ٫شدیدالقوی ٫ذومره ٫امین وحی.
+
عقول طولیه عبارتند از عقول عشره که اول آنها صادر اول و عقل اول و آخر آنها عقل فعال و عقل عاشر است. به اصطلاح شیخ الشراق سهروردی تمام اشعه عقلیه که تعداد آنها خارج از حساب و خارج از حد حصر است از همین عالم هستند. عالم جبروت یعنی عقول طولیه و عقول عرضیه بر حسب اصطلاح فوق همان عالم ملائه و فرشتگان بر حسب تعابیر شرعی است. از عوامل سه گانه‌ای که ذکر شد اولی را کائنات دومی را مخترعات و سومی ار به مبداعات می‌نامند. کائنات یعنی موجوداتی که درای ماده و مدت هستند. مخترعات یعنی موجوداتی که دارای ماده‌اند، نه مدت. مبدعات یعنی موجوداتی که نه دارای ماده‌اند و نه دارای مدت. <ref> مبانی اخلاق اسلامی، مختار امینیان، در دسترس در [http://www.ghadeer.org/Book/830/124968 سایت غدیر]، بازیابی:9 اردیبهشت 1394 </ref>
  
مسئولیتها:عالم ذر ٫خلقت ٫وحی ٫موکل برانبیا
+
از نگاهی دیگر موجودات این مرتبه بر دو قسم‌اند:
  
پیامبر اسلام دوبارجبرائیل را باچهره اصلی دیدار کردند یکبار در افق و بار دیگر درمعراج. در سایر مواردبصورت دحیه کلبی ظاهر میشدند<ref> 193شعرا91بقره 5نجم 6نجم </ref>و<ref> 23تکویرو7و13و14نجم </ref>
+
'''الف:کروبیان.'''
  
==[[میکائیل]]==
+
اینان موجوداتى هستند که تدبیر و تصرفى در عالم اجسام ندارند و غرق در جمال و جلال الاهى‌اند ؛ به ایشان «ملائکة مهیّمه» نیز گفته مى‌شود. تهیّم به معناى شدت هَیَمان است. ملائکة مهیّمه موجوداتى هستند که محبت و عشق به خداى سبحان سراسر وجودشان را در برگرفته و براى قبول فیض از حق تعالى نیازى به واسطه ندارند. آنان محو و شیفتة جمال الاهى‌اند و لذا کسى را جز خداى تعالى نمى‌شناسند و حتى به خودشان نیز توجهی ندارند. عارفان به برکت شهودات خود در مورد آنها سخن گفته‌اند و به تبیین و توصیف هویت آنها پرداخته‌اند. گفتنی است دسته ای از این موجودات اگرچه تعلقى به عالم اجسام ندارند ولی واسطهٔ فیض الاهى بر عالم اجسام‌اند.
  
میکائیل (فرشته روزی)<ref> ۹۲بقره </ref>
+
'''ب: روحانیان.'''
  
مسئولیتها:عالم دنیا ٫تقسیم روزی ٫پرورش موجودات
+
اینان موجوداتی هستند که در عین تجرد به عالم اجسام تعلق داشته و در آن تدبیر و تصرف مى‌کنند.
  
==[[عزرائیل]]==
+
به این مرتبه در آیات و روایات اشاره های فراوانی شده و در باب ملائکه کروبی و ارواح قدسی و روح اعظم و اصطلاح الروح در قرآن آنجا که می فرماید «تنزل الملئکه و الروح فیها باذن ربهم من کل امر» <ref> [[سوره قدر]]، آیه 4 </ref>؛ به این بحث پرداخته می شود.<ref> [http://www.islamquest.net/fa/archive/question/fa18651# تقسیم مراتب وجود به لاهوت، جبروت، ملکوت و ... برچه اساسی است؟، اسلام کوئست]، بازیابی: 9 اردیبهشت 1394 </ref>
 
 
عزرائیل (فرشته مرگ)<ref> ۱۱سجده </ref>
 
 
 
مسئولیتها:عالم برزخ-مرگ وقبض روح-کتابت اعمال<ref> ۱۱سجده </ref>
 
 
 
نام عزرائیل در قرآن نیامده بلکه باعنوان ملک الموت کلیه امورقبض روح و اموربرزخ را بعهده دارد
 
 
 
==[[اسرافیل]]==
 
 
 
اسرافیل (فرشته صور)<ref> ۴۱ق </ref>
 
 
 
القاب:نافخ در صور و ناقردر ناقور<ref> 41ق </ref>
 
 
 
مسئولیتها:عالم آخرت-دمنده درصور-محاسبه اعمال-اداره دوزخ ودوزخیان
 
 
 
نام ایشان درقرآن نیامده است و کلیه امور درآخرت پیش از ورود به بهشت بعهده ایشان است.
 
 
 
دراینکه آفرینش فرشتگان پیش ازهرموجوددیگری بوده تردیدی نیست و آیات بسیاری در قرآن کریم ناظر براین امراست. علت این امرهم روشن است چون ملائکه اسباب اجرای اوامرالهی اند و تعداد انان نیز بیشمارند. فرشتگان موجوداتی لطیف و مجردند و فاقد غرائز بلکه عقل صرف اندو دقیقاتحت اوامرالهی. ازالقاب فرشتگان مقرب براحتی استنباط می‌شود که هریک ازآنان مسوولیت یکی از عوالم چهارگانه ناسوت را برعهده دارند<ref> دعای سوم ازصحیفه سجادیه </ref>
 
 
 
فلاسفه این عالم را بعالم عقل یا جبروت اطلاق می‌کنند. بموجب آیات فرشتگان دارای اقسامی وهرقسمی ازان وظایفی رابه عهده دارند. ملائکه جزءعالم غیب اندوتمامی معتقدین به ادیان الهی بوجودانهااعتقاد دارند<ref> کتاب تفسیرنمونه مکارم شیرازی </ref>
 
  
 
==پانویس==
 
==پانویس==
 
<references/>
 
<references/>

نسخهٔ ‏۲۹ آوریل ۲۰۱۵، ساعت ۱۰:۳۹

عالم جبروت یکی از عوالم چهارگانه در نظر فلاسفه و عرفاست این عالم بالاتر از عالم ملکوت (عالم ما فوق طبیعت) و مادون عالم لاهوت است. عالم جبروت عالم عقول است و مربوط است به عالم ابداع. مجردات و مبدعات موجوداتی هستند که هم از نظر ذات مجردند و هم از نظر فعل.

موجودات عالم جبروت دو قسمند: 1. عقول طولیه 2. عقول عرضیه.

عقول طولیه عبارتند از عقول عشره که اول آنها صادر اول و عقل اول و آخر آنها عقل فعال و عقل عاشر است. به اصطلاح شیخ الشراق سهروردی تمام اشعه عقلیه که تعداد آنها خارج از حساب و خارج از حد حصر است از همین عالم هستند. عالم جبروت یعنی عقول طولیه و عقول عرضیه بر حسب اصطلاح فوق همان عالم ملائه و فرشتگان بر حسب تعابیر شرعی است. از عوامل سه گانه‌ای که ذکر شد اولی را کائنات دومی را مخترعات و سومی ار به مبداعات می‌نامند. کائنات یعنی موجوداتی که درای ماده و مدت هستند. مخترعات یعنی موجوداتی که دارای ماده‌اند، نه مدت. مبدعات یعنی موجوداتی که نه دارای ماده‌اند و نه دارای مدت. [۱]

از نگاهی دیگر موجودات این مرتبه بر دو قسم‌اند:

الف:کروبیان.

اینان موجوداتى هستند که تدبیر و تصرفى در عالم اجسام ندارند و غرق در جمال و جلال الاهى‌اند ؛ به ایشان «ملائکة مهیّمه» نیز گفته مى‌شود. تهیّم به معناى شدت هَیَمان است. ملائکة مهیّمه موجوداتى هستند که محبت و عشق به خداى سبحان سراسر وجودشان را در برگرفته و براى قبول فیض از حق تعالى نیازى به واسطه ندارند. آنان محو و شیفتة جمال الاهى‌اند و لذا کسى را جز خداى تعالى نمى‌شناسند و حتى به خودشان نیز توجهی ندارند. عارفان به برکت شهودات خود در مورد آنها سخن گفته‌اند و به تبیین و توصیف هویت آنها پرداخته‌اند. گفتنی است دسته ای از این موجودات اگرچه تعلقى به عالم اجسام ندارند ولی واسطهٔ فیض الاهى بر عالم اجسام‌اند.

ب: روحانیان.

اینان موجوداتی هستند که در عین تجرد به عالم اجسام تعلق داشته و در آن تدبیر و تصرف مى‌کنند.

به این مرتبه در آیات و روایات اشاره های فراوانی شده و در باب ملائکه کروبی و ارواح قدسی و روح اعظم و اصطلاح الروح در قرآن آنجا که می فرماید «تنزل الملئکه و الروح فیها باذن ربهم من کل امر» [۲]؛ به این بحث پرداخته می شود.[۳]

پانویس

  1. مبانی اخلاق اسلامی، مختار امینیان، در دسترس در سایت غدیر، بازیابی:9 اردیبهشت 1394
  2. سوره قدر، آیه 4
  3. تقسیم مراتب وجود به لاهوت، جبروت، ملکوت و ... برچه اساسی است؟، اسلام کوئست، بازیابی: 9 اردیبهشت 1394