صحابی: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(ویرایش)
 
(۴ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۱ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
{{ضعیف}}
+
{{خوب}}
{{مدخل دائرة المعارف|[[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام]]}}
+
'''اصحاب''' و '''صحابه''' به مسلمانانی گفته می‌شود که [[پیامبر اسلام]] (صلی الله علیه و آله) را ملاقات کرده و تا پایان عمر به او [[ایمان]] داشته‌اند.
 +
==مفهوم صحابه==
 +
صحابه و اصحاب جمع «صاحب» به معنی معاشرت کننده است.<ref>لسان‏ العرب، ج ۱، ص۵۱۹</ref> و «صحابی پیامبر» به کسی گفته می‌شود که با [[پیامبر اسلام]](صلی الله علیه و آله) ملاقات کرده و هنگامی که از دنیا رفته، همچنان به او [[ایمان]] داشته و مسلمان بوده است.<ref>ابن‌ حجر عسقلانی، الإصابة، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۱۵۸.</ref> برخى اضافه کرده اند که از آن حضرت [[روایت]] نیز کرده باشد. گفته شده است: صد و چهارده هزار نفر از آن حضرت روایت کرده اند.<ref>مجمع البحرین، واژه «صحب».</ref>
  
صَحابى: مصاحب [[رسول خدا]] صلى اللّه عليه و آله.
+
==نظر شیعه و سنی در مورد صحابه==
 +
[[اهل سنت]] معتقدند هر کس اطلاق نام صحابی بر او صحیح باشد، عادل است.<ref>الاصابة فى تمییز الصحابة، ج ۱، ص ۱۶۲.</ref> و برخی از علمای اهل سنت، سنت صحابه را نیز همچون [[سنت]] پیامبر حجت دانسته‌اند.<ref>به عنوان نمونه شاطبى در الموافقات، ج ۴، ص ۷۴. </ref>
  
صحابى منسوب به «صحابه» و صحابه برگرفته از «صُحبت» به معناى ملاقات، همنشينى و معاشرت است؛ ليكن در اصطلاح، صحابى مسلمانى را گويند كه رسول خدا صلى اللّه عليه و آله را ديده باشد. برخى اضافه كرده اند كه از آن حضرت روايت نيز كرده باشد.
+
اما از نظر [[شیعه]]، صحابه مانند دیگر انسان‌ها هستند و [[عدالت]] هیچکس به صرف صحابه [[پیامبر اسلام|پیامبر]] (ص) بودن، ثابت نمی‌شود.<ref>شهید ثانی، الرعایة فی علم الدرایة، ۱۴۰۸ق، ص۳۴۳؛ امین، اعیان الشیعة،‌ دار التعارف، ج۱، ص۱۱۳.</ref> علاوه بر این، کارهایی که از برخی صحابه سر زده، با عدالت ناسازگار است؛ مانند اینکه به جنگ [[امام]] عادل برخاستند، انسان‌های بی‌گناه را کشتند، اموالی را به ناحق ربودند و [[سب و فحش دادن|سبّ]] و ناسزاگویی می‌کردند. برخی از آن‌ها جنگ با مسلمانان به راه‌ انداختند، مسلمانان را فریفتند، سبب [[فتنه]] شدند و در پی ریاست بودند. منابع تاریخی بسیاری از این‌ها را گزارش کرده‌اند، از جمله: اعمال [[خالد بن ولید]] که حتی موجب اعتراض شدید [[عمر بن خطاب|خلیفه دوم]] شد، اعمال [[مروان بن حکم]] در زمان [[عثمان]]، و نیز کارهای [[بسر بن ارطاة]] و [[مغیره بن شعبه]]، و [[ولید بن عقبه]] که همه اینها از صحابه بوده‌اند.<ref>امین، اعیان الشیعة،‌ دار التعارف، ج۱، ص۱۱۴.</ref>
 +
==منابع مهم شناخت صحابه==
  
برخى ديگر افزوده اند: يا رسول خدا صلى اللّه عليه و آله او را ديده باشد. گفته شده است: صد و چهارده هزار نفر از آن حضرت روايت كرده اند.<ref>مجمع البحرين، واژه «صحب».</ref> از آن در [[اصول فقه]] و نيز به مناسبت در فقه استدلالى در ابواب مختلف سخن گفته اند.
+
*'''[[الاستیعاب فی معرفة الاصحاب (کتاب)|الإستیعاب فی معرفة الأصحاب]]،''' نوشته [[ابن ‌عبد‌البر|ابن ‌عبد‌البر قرطبی]] (۴۶۳ ـ ۳۶۸ ﻫ)
 
+
*'''[[اسد الغابه فی معرفة الصحابه (کتاب)|اُسْدُ الغابَه فی معرفة الصحابه]]،''' تألیف [[عزالدین ابن اثیر|ابن ‌اثیر جزرى]] (۶۳۰ ـ ۵۵۵ ﻫ)
==زيارت صحابی==
+
*'''[[الاصابة فی تمییز الصحابة (کتاب)|الإصابه فی تمییز الصحابه]]،''' تألیف [[ابن حجرعسقلانی|ابن ‌حجر عسقلانی]] (۸۵۲ ـ ۷۷۳ ﻫ)
 
+
*'''حیاة الصحابه،''' تألیف محمد یوسف بن محمد الیاس مشهور به کاندهلوی (۱۳۸۴ ـ ۱۳۳۵ ﻫ)<ref>رک: رحمان ستایش، کتب رجال اهل سنت، ص۷۳ تا ۹۴.</ref>
زيارت صحابه برگزيده [[رسول خدا]] صلى اللّه عليه و آله همچون [[سلمان]]، [[ابوذر]]، [[عمار]] و [[مقداد]] مستحب است.<ref>جواهرالكلام، 20/103.</ref>
 
 
 
==مذهب صحابی==
 
 
 
مراد از آن گفتار يا رفتار صحابه است، بدون آنكه مستند به قول يا عمل پيامبر صلى اللّه عليه و آله باشد. از ديدگاه فقهاى شيعه امامى، گفتار يا رفتار صحابه به خودى خود و به صرف صحابى بودن، بدون استناد به گفتار يا رفتار پيامبر صلى اللّه عليه و آله حجت نيست.<ref>منتهى المطلب 8/179 و 9/236؛ تمهيد القواعد/278؛ الإنصاف فى مسائل دام فيها الخلاف/ 190 و 348؛ اصول الإستنباط/ 340ـ341.</ref>
 
  
 
==پانویس==
 
==پانویس==
 
{{پانویس}}
 
{{پانویس}}
 
 
==منابع==
 
==منابع==
* فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج5، ص46-45.
+
*ابن حجر عسقلانی، [[الاصابة فی تمییز الصحابة (کتاب)|الإصابة فى تمییز الصحابة]]، تحقیق عادل احمد عبد الموجود و على محمد معوض، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۴۱۵ق.
 +
*ابن منظور، محمد بن مکرم، [[لسان العرب (کتاب)|لسان العرب]]، بیروت، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع - دار صادر، چاپ سوم، ۱۴۱۴ق.
 +
*امین، سیدمحسن، [[اعیان الشیعه (کتاب)|أعیان الشیعة]]، تحقیق وتخریج حسن الامین، بیروت، دارالتعارف، بی‌تا.
 +
*رحمان ستایش، محمدکاظم، کتب رجال اهل سنت، دانشگاه قرآن و حدیث، مرکز آموزش الکترونیکی.
 +
*[[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام (کتاب)|فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام]]، ج۵، ص۴۶-۴۵.
 +
*[[ویکی شیعه]]، مدخل صحابه.
  
 
[[رده:پیامبر اکرم]]
 
[[رده:پیامبر اکرم]]
 
[[رده:اصحاب پیامبر]]
 
[[رده:اصحاب پیامبر]]
 
[[رده:مقاله های مهم]]
 
[[رده:مقاله های مهم]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۴ ژوئن ۲۰۲۰، ساعت ۰۶:۱۶

اصحاب و صحابه به مسلمانانی گفته می‌شود که پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) را ملاقات کرده و تا پایان عمر به او ایمان داشته‌اند.

مفهوم صحابه

صحابه و اصحاب جمع «صاحب» به معنی معاشرت کننده است.[۱] و «صحابی پیامبر» به کسی گفته می‌شود که با پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) ملاقات کرده و هنگامی که از دنیا رفته، همچنان به او ایمان داشته و مسلمان بوده است.[۲] برخى اضافه کرده اند که از آن حضرت روایت نیز کرده باشد. گفته شده است: صد و چهارده هزار نفر از آن حضرت روایت کرده اند.[۳]

نظر شیعه و سنی در مورد صحابه

اهل سنت معتقدند هر کس اطلاق نام صحابی بر او صحیح باشد، عادل است.[۴] و برخی از علمای اهل سنت، سنت صحابه را نیز همچون سنت پیامبر حجت دانسته‌اند.[۵]

اما از نظر شیعه، صحابه مانند دیگر انسان‌ها هستند و عدالت هیچکس به صرف صحابه پیامبر (ص) بودن، ثابت نمی‌شود.[۶] علاوه بر این، کارهایی که از برخی صحابه سر زده، با عدالت ناسازگار است؛ مانند اینکه به جنگ امام عادل برخاستند، انسان‌های بی‌گناه را کشتند، اموالی را به ناحق ربودند و سبّ و ناسزاگویی می‌کردند. برخی از آن‌ها جنگ با مسلمانان به راه‌ انداختند، مسلمانان را فریفتند، سبب فتنه شدند و در پی ریاست بودند. منابع تاریخی بسیاری از این‌ها را گزارش کرده‌اند، از جمله: اعمال خالد بن ولید که حتی موجب اعتراض شدید خلیفه دوم شد، اعمال مروان بن حکم در زمان عثمان، و نیز کارهای بسر بن ارطاة و مغیره بن شعبه، و ولید بن عقبه که همه اینها از صحابه بوده‌اند.[۷]

منابع مهم شناخت صحابه

پانویس

  1. لسان‏ العرب، ج ۱، ص۵۱۹
  2. ابن‌ حجر عسقلانی، الإصابة، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۱۵۸.
  3. مجمع البحرین، واژه «صحب».
  4. الاصابة فى تمییز الصحابة، ج ۱، ص ۱۶۲.
  5. به عنوان نمونه شاطبى در الموافقات، ج ۴، ص ۷۴.
  6. شهید ثانی، الرعایة فی علم الدرایة، ۱۴۰۸ق، ص۳۴۳؛ امین، اعیان الشیعة،‌ دار التعارف، ج۱، ص۱۱۳.
  7. امین، اعیان الشیعة،‌ دار التعارف، ج۱، ص۱۱۴.
  8. رک: رحمان ستایش، کتب رجال اهل سنت، ص۷۳ تا ۹۴.

منابع