شبه جزیره عربستان

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو

«شبه ‌جزیرهٔ عربستان» یا جزیرة العرب، شبه‌ جزیره‌ای است در جنوب غربی آسیا. این شبه جزیره پهناورترین‌ شبه‌ جزیره جهان‌ است. عربستان سعودى، یمن، کویت، امارات متحده عربى، قطر و عمان از کشورهاى تشکیل دهنده آن هستند.

شبه ‌جزیره عربستان

حدود شبه جزیره

جزیرة العرب، شبه جزیره بزرگى است، واقع در منتهىٰ الیه جنوب غربى آسیا که از سه طرف در حصار آب قرار دارد؛ از غرب به دریاى سرخ که حد فاصل جزیرة العرب و قاره آفریقا است؛ از جنوب به اقیانوس هند و از شرق به دریاى عمان و خلیج فارس. تنها از شمال با کویت، عراق و شامات ارتباط زمینى دارد. اما به‌سبب‌ جریان‌ رودهایی از جمله‌ فرات‌، در قسمت‌ شمالی‌ آن‌ -که‌ شبه‌جزیره‌ را تقریباً به‌صورت‌ جزیره‌ در آورده‌ است‌- اکثر جغرافیانویسان‌ و مورخان‌ قدیم‌ و جدید آنجا را "جزیرة ‌العرب‌" نامیده‌اند.[۱]

کشورهای شبه جزیره

امروزه بخش بزرگى از شبه جزیرة العرب را کشور عربستان سعودى تشکیل مى‌دهد. کشورهاى یمن، کویت، امارات متحده عربى، قطر و عمان از دیگر سرزمین‌هاى تشکیل دهنده آن هستند.[۲]

بخشهای شبه جزیره

از زمان هاى گذشته این سرزمین را به پنج بخش تقسیم کرده اند:

  1. حجاز (بخش شمالى و غربى، با شهرهایى چون مکه، مدینه، جده و طائف).
  2. تهامه (واقع در جنوب حجاز)
  3. نجد (واقع در شرق حجاز)
  4. عروض (واقع در ناحیه شرقى شبه جزیره)
  5. یمن (واقع در قسمت جنوبى شبه جزیره). [۳]

جزیرة العرب در فقه

از این عنوان (جزیرة العرب) در باب جهاد سخن گفته‌اند. بنابر قول مشهور، سکونت کفار در جزیرة العرب جایز نیست.[۴] در این که مراد از جزیرة العرب چیست، اختلاف است. برخى، آن را خصوص حجاز دانسته‌اند؛[۵] لیکن برخى دیگر، اعم از آن دانسته و سکونت کفار را در تمامى جزیرة العرب جایز ندانسته‌اند.[۶]

پانویس

  1. بهزاد لاهوتی‌، جزیرة ‌العرب‌ (یا شبه‌ جزیره عربستان‌)، دانشنامه جهان اسلام.
  2. معجم البلدان، ۲/۱۳۷.
  3. معجم البلدان، ۲/۱۳۷.
  4. جواهرالکلام، ج۲۱، ص ۲۸۹-۲۹۱.
  5. المبسوط ۲/۴۷؛ تحریرالاحکام ۲/۲۱۲؛ تذکرة الفقهاء ۹/ ۳۳۴-۳۳۵.
  6. الدروس الشرعیة ۲/۳۹؛ جامع المقاصد ۳/۴۶۵؛ غایة المراد ۱/۴۹۸.