سوره های مکی

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو

هر سوره ای که پیش از هجرت نازل شده مکی و هر سوره ای که پس از هجرت نازل شده است مدنی بشمار می رود، خواه در مدینه نازل شده باشد خواه در سفرها. و حتی در مکه در سفر حج یا عمره یا پس از فتح، چون پس از هجرت بوده است، مدنی محسوب می شود.

راه شناخت سور مکی و مدنی

براى تشخيص مكى يا مدنى بودن سور قرآن، راه‏هايى به شرح ذيل وجود دارد:

1- وجود روايات عامه‏ دالّ بر زمان، مكان يا موضوع نزول سوره‏

برخى از محققان به شكل ويژه‏ اى به اين روايات و ترتيب نزولى كه از آن‏ها مشخص مى‏ شود، استناد مى ‏كنند و دلايل ديگر و روايات متفاوت با آنها را معتبر نمى ‏شمارند.

2- وجود ملاك‏هاى عمومى يا غالب در سور مكى و مدنى‏

نكته سزاوار توجه در اين باره آن است كه ملاك‏هاى عمومى يا غالب، عمدتا از ترتيب نزولى كه بر اساس روايات عامه تهيه شده، استخراج مى ‏شود و از اين رو به اين ملاك‏ها نيز همانند آن روايات نمى ‏توان به طور كلى استناد كرد. به نظر مى ‏رسد لازم است پس از قطعيت يافتن مكى و مدنى بودن سور، براى پى ‏ريزى مجدد اين ملاك‏ها اقدام كرد.

3- وجود روايات خاصه دال بر زمان، مكان يا موضوع نزول سوره‏

هر چند ذيل تمام سور قرآن از پيشوايان معصوم (عليهم السلام) روايت وجود ندارد، در برخى از موارد، روايتى درباره نزول سوره وجود دارد و بر همين اساس مى ‏توان از زمان و مكان نزول آن آگاهى يافت. تنها نكته مهم بعد از تأييد صحت روايات، اين است كه روايت به طور دقيق و واضح به نزول آيه دلالت داشته و چنين نباشد كه فقط كاربردهايى از آيه يا سوره را بيان كرده باشد.

4- سياق آيات و مطالب موجود در سوره‏

اين راه، مهم‏ترين راه براى تشخيص سور مكى و مدنى است. شايد بتوان علامه طباطبايى را اولين شخصيتى دانست كه بر خلاف روال دانشمندان پيش از خود، اساسا اين ملاك را مبناى كار خود در بحث مكى و مدنى بودن آيات و سور در تفسير الميزان قرار داده و در كنار آن از روايات اهل بيت (عليهم السلام) نيز بهره فراوان برده است.

سوره های مکی به ترتیب نزول

شماره در مصحف نام سوره شماره در ترتیب نزول
۹۶ سوره علق ۱
۶۸ سوره قلم ۲
۷۳ سوره مزمل ۳
۷۴ سوره مدثر ۴
۱ سوره حمد ۵
۱۱۱ سوره مسد ۶
۸۱ سوره تکویر ۷
۸۷ سوره اعلی ۸
۹۲ سوره الليل ۹
۸۹ سوره فجر ۱۰
۹۳ سوره الضحى ۱۱
۹۴ سوره انشراح ۱۲
۱۰۳ سوره عصر ۱۳
۱۰۰ سوره عادیات ۱۴
۱۰۸ سوره کوثر ۱۵
۱۰۲ سوره تکاثر ۱۶
۱۰۷ سوره ماعون ۱۷
۱۰۹ سوره کافرون ۱۸
۱۰۵ سوره فیل ۱۹
۱۱۳ سوره فلق ۲۰
۱۱۴ سوره ناس ۲۱
۱۱۲ سوره اخلاص ۲۲
۵۳ سوره نجم ۲۳
۸۰ سوره عبس ۲۴
۹۷ سوره قدر ۲۵
۹۱ سوره شمس ۲۶
۸۵ سوره بروج ۲۷
۹۵ سوره تین ۲۸
۱۰۶ سوره قریش ۲۹
۱۰۱ سوره قارعة ۳۰
۷۵ سوره قيامة ۳۱
۱۰۴ سوره الهمزة ۳۲
۷۷ سوره مرسلات ۳۳
۸۶ سوره الطارق ۳۵
۹۰ سوره بلد ۳۵
۵۴ سوره قمر ۳۷
۳۸ سوره ص ۳۸
۷ سوره اعراف ۳۹
۷۲ سوره جن ۴۰
۳۶ سوره یس ۴۱
۲۵ سوره فرقان ۴۲
۳۵ سوره فاطر ۴۳
۵۰ سوره ق ۴۳
۱۹ سوره مریم ۴۴
۲۰ سوره طه ۴۵
۵۶ سوره واقعه ۴۶
۲۶ سوره شعراء ۴۷
۲۷ سوره نمل ۴۸
۲۸ سوره قصص ۴۹
۱۷ سوره اسراء ۵۰
۱۰ سوره یونس ۵۱
۱۱ سوره هود ۵۲
۱۲ سوره یوسف ۵۳
۱۵ سوره حجر ۵۴
۶ سوره انعام ۵۵
۳۷ سوره صافات ۵۶
۳۱ سوره لقمان ۵۷
۳۴ سوره سبا ۵۸
۳۹ سوره زمر ۵۹
۴۰ سوره غافر ۶۰
۴۱ سوره فصلت ۶۱
۴۲ سوره شوری ۶۲
۴۳ سوره زخرف ۶۳
۴۴ سوره دخان ۶۴
۴۵ سوره جاثيه ۶۵
۴۶ سوره احقاف ۶۶
۵۱ سوره ذاریات ۶۷
۸۸ سوره الغاشية ۶۸
۱۸ سوره کهف ۶۹
۱۶ سوره نحل ۷۰
۷۱ سوره نوح ۷۱
۱۴ سوره ابراهیم ۷۲
۲۱ سوره انبیاء ۷۳
۲۳ سوره مؤمنون ۷۴
۳۲ سوره سجده ۷۵
۵۲ سوره طور ۷۶
۶۷ سوره ملک ۷۷
۶۹ سوره الحاقة ۷۸
۷۰ سوره معارج ۷۹
۷۸ سوره نبا ۸۰
۷۹ سوره نازعات ۸۱
۸۲ سوره انفطار ۸۲
۸۴ سوره انشقاق ۸۳
۳۰ سوره روم ۸۴
۲۹ سوره عنکبوت ۸۵
۸۳ سوره مطففین ۸۶
قرآن
متن و ترجمه قرآن
اوصاف قرآن (اسامی و صفات قرآن، اعجاز قرآن، عدم تحریف در قرآن)
اجزاء قرآن آیه، سوره، جزء، حزب، حروف مقطعه
ترجمه و تفسیر قرآن تاریخ تفسیر، روشهای تفسیری قرآن، سیاق آیات، اسرائیلیات، تاویل، فهرست تفاسیر شیعه، فهرست تفاسیر اهل سنت، ترجمه های قرآن
علوم قرآنی تاریخ قرآن: نزول قرآن، جمع قرآن، شان نزول، کاتبان وحی، قراء سبعه
دلالت الفاظ قرآن: عام و خاص، مجمل و مبین، مطلق و مقید، محکم و متشابه، مفهوم و منطوق، نص و ظاهر، ناسخ و منسوخ
تلاوت قرآن تجوید، آداب قرائت قرآن، تدبر در قرآن
رده ها: سوره های قرآن * آیات قرآن * واژگان قرآنی * شخصیت های قرآنی * قصه های قرآنی * علوم قرآنی * معارف قرآن