جامعیت مقاله متوسط
مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

سنت: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(ویرایش)
(۶ نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است)
سطر ۱: سطر ۱:
{{متوسط}}
+
{{خوب}}
اصطلاح «سنت» یکی از پرکاربردترین اصطلاحات در کنار [[حدیث|حدیث]] است و برای آن از دیدگاه های مختلف تعاریف مختلفی بیان شده است. اصولی ها سنت را یکی از منابع [[اجتهاد]] می دانند. از نگاه فقهاء [[شیعه]]، سنت هر آن چیزى است که از [[پیامبر اسلام|پیامبر]] و [[اهل البیت]] علیهم السلام نقل شده، و گاهی آن را در مقابل [[بدعت]] به کار می برند.
+
'''سنت''' در لغت به معناى شیوه و روش است<ref>الإفصاح، ج‏2، ص1280</ref> و در اصطلاح بسته به مورد استفاده معانی مختلفی دارد:
 +
# به معنای [[مستحب]]؛ که عمل به آن [[ثواب]] دارد و ترک آن [[عقاب]] ندارد.
 +
# عملی که مطابق عمل صاحب شرع است. در مقابل این لفظ، [[بدعت]] است.
 +
# سنت به معنای «سخن و عمل و تقریر<ref>مقصود از تقرير اين است كه شخصي در حضور ایشان كاري را انجام دهد و آن حضرت در مورد آن ساكت بماند با اينكه به آن شخص توجّه داشته و به كار او آگاه است. چرا که سکوت ایشان دليلي بر تأييد ايشان از كار آن شخص است. زیرا اگر آن را خلاف می دانستند بنا به وظیفه پیامبری و هدایت حتما تذکر می دادند.</ref> پیامبر» در نزد اهل سنت و «سخن و عمل و تقریر معصوم» نزد شیعه، یکی از منابع استنباط [[احکام شرعی]] است.<ref>رک: فرمانیان، فرق تسنن، ۱۳۸۶ش، ص۱۸</ref>
  
==سنت در لغت==
+
معصومین در نزد شیعه علاوه بر  پیامبر، امامان و [[حضرت فاطمه سلام الله علیها]] هستند. دلیل شیعه در سنت دانستن قول و فعل و تقرير‌ ائمه اطهار و استناد بدانها علاوه بر معصوم دانستن ایشان که خود لزوم تبعیت از آنها را در پی دارد برخى از آيات قرآن مجيد و احاديث [[متواتر]] از پیامبر اسلام است. از آن جمله [[حدیث ثقلین]] که فرمود: «من دو چيز گرانبها بعد از خود براى شما باقى مى‌گذارم كه به آنها رجوع كنيد و مادام كه به اين دو رجوع نماييد گمراه نخواهيد شد، كتاب خدا وعترتم، اهل بیتم» <ref>شیخ مفيد، الإرشاد في معرفة حجج الله على العباد، 1413 ق، ج1، ص233؛ صحیح ترمذی، حدیث 3786.</ref>
سنت در لغت به معناى شیوه و روش است، اعم از آن که نیکو یا بد باشد.
 
[[ابن منظور]] مى نویسد: «السنة: السیرة، حسنة کانت أو قبیحة ...»؛ سنت به معناى سیره و شیوه است، اعم از آن که نیک باشد یا بد.
 
  
==سنت در اصطلاح==
+
برخی از علمای اهل سنت، سنت [[صحابه]] را نیز همچون سنت پیامبر حجت دانسته‌اند.<ref>به عنوان نمونه شاطبى در الموافقات، ج ۴، ص ۷۴. </ref> اهل سنت معتقدند هر کس اطلاق نام صحابی بر او صحیح باشد، عادل است.<ref>الاصابة فى تمییز الصحابة، ج ۱، ص ۱۶۲</ref>
سنّت در اصل عبارت است از آن چه به جز [[قرآن]] از [[پیامبر اسلام]] (صلى الله علیه وآله) صادر شده، چه قول باشد (که شامل کتاب و نوشته نیز مى شود) و چه فعل یا تقریر، مشروط به آن که مربوط به [[احکام|احکام]] شرعیه باشد.
 
 
 
اما [[فقیه|فقهای]] مکتب [[اهل البیت|اهل بیت]] (علیهم السلام) سنّت را تعمیم داده و گفته اند: سنّت عبارت است از قول و فعل و تقریر [[معصوم]]، ([[پیامبر اسلام|پیامبر]] و [[ائمه اطهار|امامان]] اهل بیت).
 
 
 
اصولی ها سنت را یکی از منابع تشریع می دانند و آن را چنین تعریف کرده اند: «هر آنچه که از پیامبر صادر شده باشد، اعم از آن که قول باشد یا فعل و یا تقریر.» همه اصولیون ([[شیعه]] و [[اهل سنت|سنی]]) این تعریف را قبول دارند؛ ولی اختلاف در توسعه آن است که اهل سنت، سنت [[صحابه]] نیز داخل در آن دانسته و احکام آن را -که حجیت باشد- بر سنت صحابه مترتب کرده اند؛ ولی شیعه سنت را به سنت [[اهل البیت|اهل بیت]] (علیهم السلام) تعمیم داده اند.  
 
  
 +
==پانویس==
 +
{{پانویس}}
 
==منابع==
 
==منابع==
 
+
*ابن حجر عسقلانی، الإصابة فى تمييز الصحابة، تحقيق عادل احمد عبد الموجود و على محمد معوض، بيروت، دارالكتب العلمية، ط الأولى، 1415/م1995ق.
* آیت الله مکارم شیرازی، دائرة المعارف فقه مقارن، ج۱.
+
*فرمانیان، مهدی، فرق تسنن، قم، نشر ادیان، ۱۳۸۶ش.
* [http://mazaheb.com/index.php?option=com_content&view=article&id=1669:l-r&catid=5:1391-08-18-08-11-47&Itemid=22 سید محمد جعفر سبحانی، پژوهشی درباره پنج اصطلاح «حدیث؛ خبر؛ سنت؛ روایت و اثر»، سایت موسسه آموزش پژوهشی مذاهب اسلامی]، بازیابی: 1 اسفند 1391.
+
*مفيد، محمد بن محمد، الإرشاد في معرفة حجج الله على العباد، قم، موسسه آل البیت، چاپ اول، 1413 ق.
* علی نصیری، آشنائی با علوم حدیث، در دسترس در [http://www.islamicecenter.com/ketaabkhaaneh/HADITH/aashnaaei_oloom_hadith_nasiri_01.html سایت مرکز تعلیمات اسلامی واشنگتن]،  بازیابی: 1 اسفند 1391.
+
*موسى، حسين يوسف، الإفصاح فى فقه اللغة، قم، مكتب الاعلام الاسلامي، چاپ چهارم، 1410ق.
 
{{فقه/اصول فقه}}
 
{{فقه/اصول فقه}}
  
سطر ۲۸: سطر ۲۶:
 
|شناسه= خوب
 
|شناسه= خوب
 
|عنوان بندی مناسب= خوب
 
|عنوان بندی مناسب= خوب
|کفایت منابع و پی نوشت ها= متوسط
+
|کفایت منابع و پی نوشت ها= خوب
 
|رعایت سطح مخاطب عام= خوب
 
|رعایت سطح مخاطب عام= خوب
 
|رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب
 
|رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب
سطر ۳۴: سطر ۳۲:
 
|رعایت اختصار= خوب
 
|رعایت اختصار= خوب
 
|سیر منطقی= خوب
 
|سیر منطقی= خوب
|کیفیت پژوهش= متوسط
+
|کیفیت پژوهش= خوب
 
|رده= دارد
 
|رده= دارد
 
}}
 
}}

نسخهٔ ‏۳۱ مارس ۲۰۲۰، ساعت ۱۱:۰۸

سنت در لغت به معناى شیوه و روش است[۱] و در اصطلاح بسته به مورد استفاده معانی مختلفی دارد:

  1. به معنای مستحب؛ که عمل به آن ثواب دارد و ترک آن عقاب ندارد.
  2. عملی که مطابق عمل صاحب شرع است. در مقابل این لفظ، بدعت است.
  3. سنت به معنای «سخن و عمل و تقریر[۲] پیامبر» در نزد اهل سنت و «سخن و عمل و تقریر معصوم» نزد شیعه، یکی از منابع استنباط احکام شرعی است.[۳]

معصومین در نزد شیعه علاوه بر پیامبر، امامان و حضرت فاطمه سلام الله علیها هستند. دلیل شیعه در سنت دانستن قول و فعل و تقرير‌ ائمه اطهار و استناد بدانها علاوه بر معصوم دانستن ایشان که خود لزوم تبعیت از آنها را در پی دارد برخى از آيات قرآن مجيد و احاديث متواتر از پیامبر اسلام است. از آن جمله حدیث ثقلین که فرمود: «من دو چيز گرانبها بعد از خود براى شما باقى مى‌گذارم كه به آنها رجوع كنيد و مادام كه به اين دو رجوع نماييد گمراه نخواهيد شد، كتاب خدا وعترتم، اهل بیتم» [۴]

برخی از علمای اهل سنت، سنت صحابه را نیز همچون سنت پیامبر حجت دانسته‌اند.[۵] اهل سنت معتقدند هر کس اطلاق نام صحابی بر او صحیح باشد، عادل است.[۶]

پانویس

  1. الإفصاح، ج‏2، ص1280
  2. مقصود از تقرير اين است كه شخصي در حضور ایشان كاري را انجام دهد و آن حضرت در مورد آن ساكت بماند با اينكه به آن شخص توجّه داشته و به كار او آگاه است. چرا که سکوت ایشان دليلي بر تأييد ايشان از كار آن شخص است. زیرا اگر آن را خلاف می دانستند بنا به وظیفه پیامبری و هدایت حتما تذکر می دادند.
  3. رک: فرمانیان، فرق تسنن، ۱۳۸۶ش، ص۱۸
  4. شیخ مفيد، الإرشاد في معرفة حجج الله على العباد، 1413 ق، ج1، ص233؛ صحیح ترمذی، حدیث 3786.
  5. به عنوان نمونه شاطبى در الموافقات، ج ۴، ص ۷۴.
  6. الاصابة فى تمییز الصحابة، ج ۱، ص ۱۶۲

منابع

  • ابن حجر عسقلانی، الإصابة فى تمييز الصحابة، تحقيق عادل احمد عبد الموجود و على محمد معوض، بيروت، دارالكتب العلمية، ط الأولى، 1415/م1995ق.
  • فرمانیان، مهدی، فرق تسنن، قم، نشر ادیان، ۱۳۸۶ش.
  • مفيد، محمد بن محمد، الإرشاد في معرفة حجج الله على العباد، قم، موسسه آل البیت، چاپ اول، 1413 ق.
  • موسى، حسين يوسف، الإفصاح فى فقه اللغة، قم، مكتب الاعلام الاسلامي، چاپ چهارم، 1410ق.
فقه/اصول فقه
اصول فقه مبحث الفاظ: مشتق، اوامر، نواهی، مفاهیم، عام و خاص ، مطلق و مقید ، مجمل و مبین منابع اصول فقه
ملازمات عقلیه: مستقلات عقلیه و غیر مستقلات عقلیه
مباحث حجت: کتاب، سنت، اجماع، حجیت ظواهر، شهرت، سیره ، قیاس، تعادل و تراجیح
مباحث اصول عملیه :اصل برائت، اصل احتیاط، اصل تخییر، اصل استصحاب
پیوندهای مرتبط: رده:اصول فقه | رده:اصولیون | رده:منابع اصول فقه | رده:اصطلاحات اصول فقه قواعد فقهی | احکام