سعیر

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو

یکی از نامهای دوزخ در قرآن کریم، «سعیر» است که به معنی آتش فروزان می باشد.

واژه شناسى «سعیر»

این واژه در اصل به معناى افروخته شدن چیزى و بالا آمدن آن است. بدین جهت به آتشى که زبانه مى کشد و بالا مى آید، «سعیر» گفته مى شود. ابن فارس مى گوید: السین و العین و الراء أصل واحد یدلّ على اشتعال الشىء و اتّقاده و ارتفاعه. من ذلک السعیر سعیر النار.[۱] «س ع ر»، ریشه اى است که بر شعله کشیدن، آتش زدن و بالا رفتن دلالت دارد. از همین واژه است سعیر النار (شعله آتش).

«سعیر» در قرآن و حدیث

در قرآن واژه «سعیر»، شانزده بار[۲] و فعل «سُعِّرتْ» یک بار آمده است. در قرآن، واژه «سعیر» گاهى در توصیف آتش دوزخ بکار رفته است. مانند آیه: «مَّأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ کلَّمَا خَبَتْ زِدْنَهُمْ سَعِیرًا»؛[۳] جایگاهشان دوزخ است، هر زمان آتش آن فرونشیند، شعله تازه اى بر آنان مى افزاییم!

و گاهی این واژه در برابر «جنّت (بهشت)» قرار گرفته است، مانند: «فَرِیقٌ فِى الْجَنَّةِ وَ فَرِیقٌ فِى السَّعِیرِ»؛[۴] گروهى در بهشت و گروهى در آتش سوزان اند.

و تعبیر «أَصْحَابِ السَّعِیرِ»[۵] در چند آیه دیگر، قرینه است که «سعیر» علاوه بر معناى وصفى، یکى از نامهاى دوزخ نیز هست.

در احادیث نیز از دوزخ با عنوان «سعیر» یاد شده است، مانند: «حرّ السعیر» و «عذاب السعیر».[۶]

پانویس

  1. معجم مقاییس اللغة: ج۳، ص۷۵ (مادّه «سعر»).
  2. با مشتقات آن، نوزده مرتبه مى شود: سُعُر، دو مرتبه و سُعّرت یک مرتبه و سعیر شانزده مرتبه.
  3. سوره اسراء: آیه ۹۷.
  4. سوره شوری: آیه۷.
  5. سوره فاطر: آیه۶، سوره ملک: ۱۰ـ۱۱.
  6. ر.ک: ص۲۷. (فصل یکم: نامهاى دوزخ/ سعیر «آتش پرشراره»).

منابع

  • محمد محمدی ری شهری، بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حدیث، ج۲، قم: دارالحدیث، چاپ اول، ۱۳۸۹ش، ص۵۵، در دسترس در پایگاه اطلاع رسانی حدیث شیعه، بازیابی: ۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۳.