روح القدس در مسیحیت

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو

این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.

Icon-computer.png
محتوای فعلی مقاله یکی از پایگاه های معتبر متناسب با عنوان است.

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)


واژه شناسی

روح القدس مرکب از دو کلمه روح و القدس است. روح به معنای نسیم و باد است[۱] و قدس نیز به معنای برکت[۲] و پاکی[۳] می باشد.

نامگذاری او به "روح" به خاطر حیات بخشی او و "القدس" نیز به خاطر تقدیس بخشی وی به قلوب ایمان‌داران است.[۴]

از دیگر نامهای روح القدس، روح الله و روح مسیح است.[۵] کلمه عبری مربوط به روح (Ruach) واژه ‌ای است که حدود چهارصد مرتبه در عهد قدیم آمده است.[۶] که در بعضی موارد به باد[۷] و دم[۸] ترجمه شده است.

بنابراین اشاره عهد عتیق به دم خدا و یا طوفانی از جانب خدا[۹] نیز می تواند مربوط به کار روح خدا باشد.

بار معنایی این واژه عبری، چنان عمیق و غنی است که انتقال دقیق آن در زبان انگلیسی به هیچ وجه میسر نیست.[۱۰]

روح القدس در عهد جدید به این نام ها خوانده شده است: تسلی دهنده، روح حکمت و ایمان، روح شجاعت، محبت و شادی.[۱۱]

شخصیت شناسی

روح القدس اقنوم سوم از سه اقنوم «پدر، پسر، روح القدس» می باشد.[۱۲]در چارچوب ایمان مسیحی سخن از روح القدس پس از پدر و پسر است.[۱۳]

نگاه مسیحیان به این سه اقنوم بر این اساس است که تثلیث واحد است و به معنای سه خدا نیست بلکه خدای واحد در سه اقنوم است: «تثلیثی که از نظر جوهر، واحد است». (مصوبه شورای قسطنطنیه)

پس اقانیم ثلاثه در یک الوهیت سهیم نیستند بلکه هر یک از آنها به طور کامل خدا هستند: «پسر همان پدر و پدر همان پسر است و روح القدس همان پدر و پسر است؛ یعنی از نظر سرشت و طبیعت یک خدا هستند». (مصوبه شورای تولدو)[۱۴]

روح القدس شخصیتی الهی همچون پدر و پسر دارد[۱۵] لذا روح القدس را نباید فقط به عنوان یک تأثیر و یا یک قدرت تصور کنیم.[۱۶]او دارای صفات شخصی است زیرا که فکر می کند[۱۷] احساس دارد[۱۸] اراده دارد.[۱۹] او توسط پدر فرستاده شده است تا ایمان داران را به مشارکت صمیمانه و پیروی از عیسی رهنمون سازد.[۲۰]

غالباً عهد جدید، روح القدس را روح خدا می نامد. به نظر سنت مسیحی و کتاب های مقدس، روح القدس، مرادف جبرئیل یا فرشته‌ای از فرشتگان خدا و آفریده‌ای از آفریدگان او نیست. او در حقیقت خود خدا است که در قلوب مردم و جهان می زید و به عمل اشتغال دارد.[۲۱]

الوهیت روح القدس

با پایان یافتن مباحثات مسیح شناختی کلیسای اولیه، پیامدهای تصمیماتی که در این ارتباط گرفته شده بود، موضوع بحث و بررسی محافل الاهیاتی قرار گرفت. در این دوران آموزه تثلیث به تدریج نشو و نما یافت. برابر بودن پدر و پسر در خلال مباحثات مسیح شناختی که سرانجام به شورای نیقیه ختم شد، محرز گردید.

کلیسای اولیه در مورد روح القدس دچار سردرگمی بود. "مونتانوس" الاهیدان برجسته در قرن دوم میلادی درباره عملکرد روح القدس در زمان حاضر تأکید داشت.[۲۲]

بحث درباره روح القدس نخستین بار به واسطه نظریات گروهی از نویسندگان پیش کشیده شد که به «مخالفان روح القدس» شهرت داشتند. آنان منکر شخصیت الهی روح القدس بودند.[۲۳]

در مقابل، نویسندگانی همچون آتاناسیوس و باسیلیوسِ اهل قیصریه، الوهیت روح القدس را تثبیت کردند.[۲۴] سابلیوس و پیروان او معتقد بودند که خدای واحد در تثلیث تجلی کرده است ولی ذاتاً دارای تثلیث نمی باشد. آنها معتقد بودند که خدا به عنوان پدر خالق و قانونگذار می باشد و همان خدا به صورت پسر یعنی خدای مجسم، برای نجات انسان آمد و همان خدا به صورت روح القدس باعث نجات و تقدیس مؤمنین می گردد. لذا اینان به تثلیث ظاهری معتقدند و نه تثلیثی که ذاتاً در خدا وجود دارد.[۲۵] لذا روح القدس موجود مستقلی نخواهد بود و تنها تجلی خدا می باشد.

شخصی به نام "ماسدونیوس"[۲۶] که بین سالهای 341 و 360 اسقف کنستانتینوپل بود، تعلیم می داد که روح القدس یک خادم در سطح فرشتگان بود و مخلوقی تابع پدر و پسر است. این تعلیم نفی کننده الوهیت حقیقی روح القدس بود و به همان اندازه که تعلیم آریوس مقام مسیح را پایین می آورد، این تعلیم نیز مقام روح القدس را تنزل می داد.

درسال 381 شورای کنستانتینوپل این عقاید را رد کرد. هنگامی که اعتقادنامه کنستانتینوپل که همان اعتقادنامه نیقیه امروزی است، در سال 589 در سومین شورای تولدو قرائت می شد در کنار عبارت «روح القدس... صادر شده از پدر» عبارت «و از پسر» نیز اضافه شد تا رابطه روح القدس با پدر و پسر نشان داده شود. کلیساهای غرب از آن زمان به بعد بر الوهیت حقیقی روح القدس تأکید کرده و اعلام داشته اند که او با پدر و پسر مساوی است و مانند آنان ازلی و هم ذات با آنان است.[۲۷]

در شورای نیقیه طرفداران تثلیث سرانجام توانستند این نظر را در عالم مسیحیت تثبیت کنند که روح القدس موجودی برابر با خدای پدر و پسر است و به این ترتیب، خدایی سه گانه خلق شد.[۲۸]

پس از تثبیت نظریه تثلیث کلیسای شرق (ارتدکس) با کلیسای غرب در نحوه تمایز بین سه اقنوم اختلاف افتاد. کلیسای شرق معتقد بود که پسر و روح القدس هر دو مشتق و صادر از پدر هستند ولی کلیسای غرب، روح القدس را صادر از پدر و پسر می دانست.[۲۹]

در زمینه تدوین و تکامل الاهیات روح القدس، "آگوستین" نقش بسیار مهمی را ایفا نموده است. او بر ماهیت متمایز روح القدس تأکید دارد؛ با این حال روح القدس وجه اشتراک بین پدر و پسر است. پدر تنها پدرِ پسر است و پسر، تنها پسرِ پدر؛ اما روح القدس هم روحِ پدر است، هم روح پسر؛ و این دو را در محبت پیوند می دهد.

وی تصدیق می کند که کتاب مقدس آشکارا نمی گوید که روح القدس محبت است، امّا از آنجا که خدا محبت است و روح القدس نیز خداست، نتیجه طبیعی این است که روح القدس محبّت است.[۳۰] بدین ترتیب الوهیت کامل روح القدس در الاهیات مسیحی با تأخیر نسبتاً طولانی، مورد پذیرش قرار گرفت.

وظائف روح القدس در عهد عتیق

1. نقش فعّال در خلقت:

در کتاب مقدس آمده است: "روح خدا سطح آب ها را فرو گرفت". همچنین روح القدس، خالق حیات هم هست. زمانی که خدا آدم را آفرید روح القدس بود که در او نفس حیات را دمید.[۳۱] و روح القدس همچنان مخلوقات خدا را حیات می بخشد.[۳۲]

روح القدس منشأ تمام قوای منحصر به فرد انسان است؛ قوایی همچون عقل، مهارتِ جنگیدن و حکمت[۳۳] بنابراین روح القدس وجود فعال و حیات بخش خدا در میان موجودات است.[۳۴]

2. نقش فعال در رساندن پیام خدا به قوم وی:

روح القدس قوم یهود را در بیابان تعلیم می داد.[۳۵] نویسندگان مزامیر اسرائیل با کمک روح خداوند سرودهای خود را می سراییدند.[۳۶] انبیاء نیز از روح خدا الهام می گرفتند و کلام او را بر قوم اعلام می کردند.[۳۷]

3. قوّت گرفتن رهبری قوم بنی اسرائیل توسط روح القدس:

زمانی که موسی مطیعانه هفتاد نفر از مشایخ را برای رهبری قوم و کمک به خود انتخاب کرد، خدا از روحی که در موسی بود گرفته و بر آنان گذاشت.[۳۸]

همین طور هنگامی که یوشع به عنوان جانشین موسی در مقام رهبری انتخاب شد، خدا نشان داد که او نیز صاحب روح (یعنی روح القدس) است.[۳۹] همین روح بر جدعون[۴۰]، داود[۴۱] و زرُبابل[۴۲] قرار گرفت.

به این ترتیب در عهد عتیق در مهمترین وضعیت هائی که نیاز به رهبری بود، حضور روح خدا آشکار بود.

وظائف روح القدس در عهد جدید

سخنانی نظیر «روح القدس از زبان داود، پیش گفت درباره‌ی یهودا»[۴۳] نشان می دهد که رسولان معتقد بودند که روح القدس، نویسنده ی کتاب مقدس است.[۴۴]

وظائف روح القدس در عهد جدید را می توان در سه محور مورد مطالعه قرار داد:[۴۵]

الف: وظائف روح القدس نسبت به عیسی:

  1. عیسی به وسیله روح القدس در رحم مریم قرار گفت.[۴۶]
  2. به وسیله قدرت روح معجزه کرد.[۴۷]
  3. به وسیله روح القدس بر ایمان داران آشکار می گردد.[۴۸]
  4. توسط روح القدس از مردگان برخاست.[۴۹]
  5. توسط روح، جلال می یابد و روح برای بازگشت او دعا می کند.[۵۰]

ب: وظائف روح القدس در ارتباط با کلیسا:

  1. کلیسا تولدیافته ی روح القدس است و روح القدس است که به کلیسا برای پیشبرد اهدافش، نیرو می دهد.[۵۱] در کلیسا به عنوان هیکل خود، ساکن می شود و در آن حضور دارد[۵۲] و از طریق تجلی آن را تقویت می کند و آن را در برابر اشتباه محافظت می کند.[۵۳]
  2. با کلیسا صحبت می کند و آن را متحد می سازد.[۵۴]
  3. در کلیسا محبت و دوستی ایجاد می کند.[۵۵]
  4. دادن عطای شفا.[۵۶] به کلیسا تا سلامتی جسم را از طریق غیرطبیعی دوباره ایجاد کند.[۵۷]
  5. تعیین اسقفان کلیسا.

اسقفی که به ریاست کلیسا انتخاب می شود ضروری است که در درون خود دعوتی از روح القدس احساس نماید و از بیرون نیز توسط رأی دموکراتیک کلیسا دعوت شود و توسط رسولان به خدمت منصوب گردد.[۵۸]

ج: وظائف روح القدس در برابر ایمان داران:

1. کمک به ایمان داران در اعتقاد به پدر و پسر[۵۹] از آنجا که انسان، محدود به عقل خود است، نمی تواند خدا را درک کند.[۶۰] لذا این روح القدس است که انسان را به سوی این مهم هدایت می کند.[۶۱]

همچنین به باور مسیحیان روح القدس با قلب بی ایمانان سخن می گوید تا آنها را به سوی خدا برگرداند.[۶۲]

او روح جامعه مسیحیت را ارشاد می کند، تعلیم می دهد و رازهای خدا را می گشاید[۶۳] و مسیحیانی که در کلیساها به گرد هم می آیند، را هدایت می کند.[۶۴]

2. آزادکردن ایمان داران از گناه[۶۵].[۶۶] یکی از مهمترین وظائف روح القدس محکوم کردن گناه[۶۷] و کمک به ایمان داران در مقابله با طبیعت گناه آلود انسانی است.[۶۸]اعمال طبیعت گناه آلود، مواردی همچون زنا، بت پرستی، نزاع و اختلاف، حسد و قتل را شامل می شود.[۶۹]

3. بخشش عطایا: پولس عطایای مختلفی را که روح القدس به ایمان داران می بخشد، بیان کرده است.[۷۰]این عطایا همچون بیان سخن حکیمانه[۷۱] و ایمان مافوق طبیعی که سبب انجام معجزات و کارهای خارق العاده است.[۷۲]

4. ساکن شدن در ایمان داران: روح القدس علاوه بر بخشیدن تولد تازه به ایمان داران، در آنان ساکن می گردد.[۷۳]سکونت روح القدس به قدری اهمیت دارد که اگر کسی روح القدس را نداشته باشد، به مسیح تعلق ندارد.[۷۴]

5. تولد دوباره:[۷۵] تولد دوباره معادل با تولد فیزیکی نمی باشد زیرا ارتباط خدا با ایمان دار یک ارتباط روحانی است.[۷۶] لذا مقصود از این واژه تولّد روحانی است.

بدون تولّد دوباره، کسی نمی تواند حیات جاودانی و نجات را از راه عیسی مسیح را دریافت کند.[۷۷] تولد دوباره حیات جاودانی از جانب خدا در قلب های ایمان داران گذاشته می شود.[۷۸] و او فرزند خدا[۷۹] و شخص جدیدی[۸۰] می گردد.

تولد تازه به آنانی داده می شود که از گناهانشان توبه کرده باشند.[۸۱] آنان که دوباره توسط روح القدس متولّد می گردند، نمی توانند در زندگی خود گناه را به صورت یک عمل و عادت همیشگی بپذیرند.[۸۲]

عطایای روح القدس به اختصار، پر شدن در روح القدس نامیده می شود؛ به طوری که پس از آن، دیگر انسان به اقتضای روح بشریِ خود رفتار نمی کند بلکه با عنایات روح القدس است که در چارچوب محبت تصمیم می گیرد.[۸۳]

تعمید در روح القدس

یکی از آموزه های اصلی در مسیحیت تعمید در روح القدس است.[۸۴] زیرا كه در ابتدا یحیی به آب تعمید می‌داد اما (بر اساس سخنان عیسی مسیح) پس از مدتی این روح القدس است که تعمید دهنده خواهد بود.[۸۵]اناجیل، روح القدس را به شکل کبوتری ترسیم کرده اند که پس از غسل تعمید در رود اردن، بر عیسی فرود آمد و در او استقرار یافت.[۸۶]

یکی از اهداف کلیدی مسیح در خدمت زمینی خود تعمید پیروانش در روح القدس بود.[۸۷] مسیحیان به استثنای تعداد اندکی، اعضای خود را به نام پدر، پسر و روح القدس تعمید می دهند.[۸۸]

گلاسولالیا[۸۹] (لغت یونانی به معنای رمزی صحبت کردن)[۹۰] از جانب مسیحیان عهد جدید به عنوان نشانه ای خدادادی همراه با تعمید روح القدس در نظر گرفته می شد.[۹۱]

در حقیقت سخن گفتن به زبانهای مختلف، تجلّی ماوراء الطبیعة روح القدس است. برای مثال دمیدن روح موجب می گردد ایمان داران به زبان هائی سخن بگویند که هرگز نیاموخته اند.[۹۲] ممکن است زبانها شامل سخن گفتن به زبانهای انسانی[۹۳] یا به زبانهای ناشناخته باشد.[۹۴]

سخن گفتن به زبانها به عنوان یکی از عطایای روح القدس نیز معرفی گردیده است.[۹۵]

واقعه پنطیکاست (پنجاهه)

"عید پنجاهه" یکی از عیدهای اصلی در میان مسیحیان است که طی آن، «نزول روح القدس بر حواریون»، جشن گرفته می‌شود. به باور مسیحیان، حضرت مسیح دو روز پس از مصلوب شدن از مرگ برخاست[۹۶]،‌ پس از این رویداد، عیسی مسیح تا روز چهلم رستاخیز خود به شاگردانش آموزش می‌داد و در چهلمین روز به آسمان عروج کرد.

عیسی مسیح پیش از عروج به حواریون وعده داد تا برای ادامه راهنمایی آنان، روح‌القدس را به جای خود نزد آنها بفرستد.[۹۷]

بر این اساس، روح‌القدس 10 روز پس از عروج حضرت مسیح علیه السلام، یعنی پنجاه روز پس از برخاستن مسیح از مرگ بر حواریون نازل شد که این روز به عنوان عید پنجاهه، جشن گرفته می‌شود.[۹۸]

پانویس

  1. احمد بن فارس بن زکریا، معجم مقاییس اللغة، قم ایران، انتشارات دفتر تبلیغات حوزه علمیه، چاپ اول 1404، ج2، ص454 و واسطی حنفی، محب الدین، تاج العروس، بیروت لبنان، دارالفکر چاپ اول 1414، ج4، ص58.
  2. صاحب بن عباد، المحیط فی اللغة، بیروت لبنان، عالم الکتاب، چاپ اول1414، ج5، ص284.
  3. جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح، بیروت لبنان، دارالعلم للملایین، چاپ اول 1410، ج3، ص960.
  4. مستر هاکس، قاموس کتاب مقدس، تهران ایران، نشر اساطیر، چاپ اول 1377، ص424 و دهخدا، علی اکبر، لغت نامه دهخدا، تهران ایران، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، چاپ اول1373، ج8، ص10853.
  5. مستر هاکس، پیشین، ص424 و دهخدا، علی اکبر، پیشین.
  6. حبیب صموئیل و دیگران، دائرة المعارف الکتابیة، قاهره مصر، دارالثقافة، ص141.
  7. پیشین.
  8. دائره المعارف کتاب مقدس، ترجمه بهرام محمدیان، تهران ایران، انتشارات روز نو، چاپ اول، ص554.
  9. پیدایش 7:2 حزقیال 37: 9-10، 14.
  10. مک گراث، الیستر، درآمدی بر الاهیات مسیحی، مترجم عیسی دیباج، تهران ایران، کتاب روشن، چاپ اول 1385، ص306.
  11. میشل، توماس، کلام مسیحی، ترجمه حسین توفیقی، قم ایران مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، چاپ اول، 1377ش، ص74-75.
  12. مستر هاکس، پیشین، ص424 و دهخدا، علی‌اکبر، پیشین.
  13. بسترس، کیرلّس سلیم و دیگران، جوهر المسیحیة و مفارقاتها، جونیة لبنان، المکتبة البولسیة، 2001، ص41.
  14. Catechism of Catholic Churh London ; Oxford press. P.60
  15. لودیی، عبدالسلام، اصول الایمان، اشتوتکارت آلمان، Call of Hope، چاپ دوم 2004، ص36.
  16. محمدیان، بهرام و دیگران، پیشین، ص556.
  17. رومیان 8: 27.
  18. رومیان 15:30
  19. اول قرنتیان12: 11
  20. یوحنا 14: 16-18 و 26.
  21. میشل، توماس، پیشین، ص74.
  22. مک گراث، الیستر، پیشین، ص309.
  23. پیشین، ص 309-310.
  24. پیشین، ص 22.
  25. سلیمانی اردستانی، عبدالرحیم، درآمدی بر الهیات تطبیقی اسلام و مسیحت، قم کتاب طه 1382ش، ص126 و 127 و ویلکن، رابرت، خدای سه گانه در کتاب مقدس و ظهور راست کیشی، مترجم الیاس عارف زاده، هفت آسمان، 1381، سال چهارم، شماره چهاردهم، ص90.
  26. یا "مکدونیوس".
  27. کرنز، ارل، سرگذشت مسیحت در طول تاریخ، مترجم آرمان رشدی، انگلستان، نشر ایلام، ایلام 2008، ص147.
  28. ویلسون، برایان، دین مسیح، ترجمه حسن افشار، تهران ایران، نشر مرکز، چاپ اول1381ش، ص55 و الفرق و المذاهب المسیحیة منذ ظهور الاسالم حتی الیوم، ص24.
  29. مک‌گراث، الیستر، پیشین، ص324 و 325.
  30. پیشین، ص312-313.
  31. محمدیان، بهرام، پیشین، ص554.
  32. ایوب 4:33.
  33. حبیب صموئیل و دیگران، دائرة المعارف الکتابیة، قاهره مصر، دارالثقافة، ص143.
  34. میشل، توماس، پیشین، ص76.
  35. نحمیا 20: 9.
  36. دوم سموئیل 23: 2؛ اعمال1: 16-20.
  37. اعداد11: 29.
  38. اعداد11: 12.
  39. اعداد 27: 18.
  40. داوران6: 34.
  41. اول سموئیل 16: 13.
  42. زکریا4: 6.
  43. اعمال1: 16.
  44. تیسن، هنری، الهیات مسیحی، مترجم ط. میکائیلیان، حیات ابدی، ص240.
  45. روشن است که مطالب مذکور، ادعاهای مسیحیان است.
  46. متی1: 18و 20-23؛ لوقا 1: 34-35.
  47. متی12: 28؛ لوقا11: 20؛ اعمال10: 38.
  48. یوحنا16: 13-15.
  49. رومیان1: 3-4؛8: 11.
  50. یوحنا16: 13-14؛ مکاشفه22:17.
  51. الیسوعی، فاضل سیداروس و دیگران، معجم اللاهوت الکتابی، بیروت لبنان، دارالمشرق، چاپ دوم، ص390 و 391.
  52. ویور، مری جو، درآمدی به مسیحیت، مترجم حسن قنبری، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، چاپ اول 1381ش، ص457.
  53. اول قرنتیان 3: 16؛ افسسیان 2: 22؛ اعمال 4: 30-33؛ اول قرنتیان 12: 7-13؛ دوم تیموتائوس 1: 14.
  54. مکاشفه 2: 7 و 11 و 17 و 27؛3: 6 و 13و22؛ اول قرنتیان 12: 13.
  55. دوم قرنتیان 13: 14؛ فلیپیان 2: 1.
  56. Encyclopedia Britannica, P.469
  57. متی4: 23-25؛ 10: 1؛ اعمال 3: 6-8.
  58. کرنز، ارل، پیشین، ص79.
  59. رومیان 8: 14-16؛ اول قرنتیان 12: 3
  60. لودیی، عبدالسلام، پیشین، ص37.
  61. اول قرنتیان 2: 11-14.
  62. مک‌گراث، پیشین، ص239.
  63. میشل، توماس، پیشین، ص74.
  64. ویور، مری جو، درآمدی به مسیحیت، مترجم حسن قنبری، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، چاپ اول 1381ش، ص460.
  65. Conviction of sin
  66. رومیان 8: 2؛ افسسیان 6: 17
  67. Sanders،John Oswald، The Holy Spirit and His Gifts. Inter-Varsity Press. chapter 5
  68. محمدیان، بهرام و دیگران، پیشین، ص567
  69. پیشین، ص567-568.
  70. اول قرنتیان 12: 8-10.
  71. اعمال 6: 10؛ 15: 13-22.
  72. محمدیان، بهرام و دیگران، پیشین، ص573.
  73. مک گراث، الیستر، پیشین، ص241.
  74. رومیان 8: 9.
  75. Bringing to conversion
  76. یوحنا 3: 6.
  77. محمدیان، بهرام و دیگران، پیشین، ص557.
  78. یوحنا 3: 16.
  79. یوحنا 1: 12.
  80. دوم قرنتیان 5: 17.
  81. متی 3: 2.
  82. اول یوحنا 3: 9.
  83. بسترس، کیرلّس سلیم و دیگران، پیشین، ص56.
  84. محمدیان، بهرام و دیگران، پیشین، ص560.
  85. اعمال 1: 4.
  86. میشل، توماس، پیشین، ص74.
  87. متی 3: 11؛ مرقس1: 8؛ لوقا 3: 16.
  88. ویور، مری جو، پیشین، ص482.
  89. Glossolalia
  90. پیشین، ص494.
  91. اعمال 2: 4؛ 10: 45-47؛ 19: 6 و ویور، مری جو، پیشین، ص494.
  92. اعمال2: 4.
  93. اعمال 2: 6.
  94. اول قرنتیان 13: 1.
  95. اول قرنتیان 12: 4-10.
  96. متی 28: 6؛ مرقس16: 19؛ یوحنا 20: 1-9.
  97. یوحنا 14: 15-16.
  98. Catholic Encyclopedia, Pentecost (Whitsunday)

منابع