ام عطیه انصاری

«نُسَیبة» دختر حارث انصارى معروف به «امّ عطیة»، به گفته دانشمندان رجال مانند: شیخ طوسى و محمد اردبیلی، از راویان حدیث و صحابی خدمتگزار رسول خدا (صلی الله علیه وآله) بوده است.

ابن سعد مى نویسد: امّ عطیه انصارى، با پیامبر (ص) بیعت کرد و مسلمان شد، با آن حضرت در برخی غزوات شرکت نمود، و از آن بزرگوار حدیث روایت کرده است. بدین ترتیب، ام عطیه گاهى در محضر رسول خدا (ص) حضور داشته و مطالبى را که روایت کرده، خود بطور مستقیم از رسول خدا مى شنیده و براى دیگران بازگو مى کرده است. افرادى هم مانند: انس بن مالک، محمد بن سیرین و خواهرش حفصه بنت سیرین، اسماعیل بن عبدالرحمن و عبدالملک بن عمیر، از ام عطیه حدیث روایت نموده اند.

برخی از روایات منقول از طریق ام عطیه چنین است:

۱. حفصه دختر سیرین مى گوید: ام عطیه به من گفت: من با رسول خدا (ص) در هفت جبهه جنگ شرکت کردم، و کار من در جنگ این بود که براى سپاهیان غذا مى پختم، از اثاث و اموال آنها مراقبت مى کردم، به معالجه مجروحین مى پرداختم، و از بیماران نگهبانى و پرستارى داشتم.

۲. همچنین حفصه از ام عطیه روایت مى کند که او گفته است: وقتى زینب (ام کلثوم) دختر رسول خدا (ص) از دنیا رفت، رسول خدا مرا تعلیم داد که جسد زینب را سه بار با آب خالص، و آب سدر و کافور غسل بدهم، و آن گاه که این مرحله از کار تمام شد، او را با خبر کنم. من هم پس از این مراحل، رسول خدا (ص) را مطلع کردم، آنگاه آن حضرت پارچه اى آورد و مرا راهنمایى کرد تا بدن را کفن کنم.

تعدادى از تابعین هم، مسئله غسل میت را از ام عطیه آموخته اند، و ابن سیرین هم جزو این گروه است. از این رو، ام عطیه، هم مردگان را غسل مى داد و هم غسل مردگان را به دیگران مى آموخت. به هر حال، وضع ایمان و دانش ام عطیه در میان یاران پیامبر (ص) و مسلمانان، آنگونه بوده که شیخ مامقانى رجالى معروف، مى نویسد: از اینکه مسلمانان درباره غسل دادن مردگان خود، به ام عطیه اعتماد مى کرده اند، بدست مى آوریم که او مورد وثوق و اطمینان افراد بوده است.

۳. در روایت دیگرى از ام عطیه آمده است: آنگاه که ما با رسول خدا (ص) بیعت کردیم، آن حضرت از ما پیمان گرفت که نوحه سرایى نداشته باشیم.

۴. همچنین ام عطیه روایت مى کند: رسول خدا (ص) به ما و دختران بالغ و زنان خانه دار دستور داد، در نمازهاى عید فطر و عید قربان شرکت کنیم، و به زنان مبتلا به حیض هم دستور داد که از شرکت در مسجد و محل نماز خواندن مسلمانان پرهیز داشته باشند.