مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

القاب حضرت فاطمه سلام الله علیها

از دانشنامه‌ی اسلامی
نسخهٔ تاریخ ‏۶ ژانویهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۲:۲۴ توسط Zamani (بحث | مشارکت‌ها)
پرش به ناوبری پرش به جستجو

نویسندگان سیره و محدثان برای حضرت فاطمه علیها السلام لقب هائی چند نوشته اند: زهرا، صدیقه، طاهره، راضیه، مرضیه، مبارکه، بتول و لقب های دیگر. از این جمله لقب زهرا از شهرت بیشتری برخوردار است، و گاه با نام او همراه می آید (فاطمه زهرا) و یا بصورت ترکیب عربی (فاطمه الزهرا).

برخی از القاب آن حضرت به قرار زیر است:

  1. زهرا: از امام صادق(ع) پرسیدند چرا فاطمه را زهرا نامیدند؟ فرمود: زیرا فاطمه چنان بود که چون در محراب می ایستاد نوری از او برای اهل آسمان درخشش می کرد همان طور که ستارگان برای اهل زمین درخشش دارند.[۱]
  2. سیدة/سیدة نساء العالمین: رسول خدا (ص) فرمود: ابنتی فاطمه سیدة نساء العالمین. یعنی: دخترم فاطمه بزرگ بانوی زنان جهانیان است.[۲] همچنین منابع اهل سنت در حدیثی به نقل از عایشه آورده اند که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در بیماری ای که منجر به وفاتش شد، خطاب به حضرت فاطمه سلام الله علیها فرمود: «ای فاطمه! آیا خشنود نمی‌شوی که سرور زنان جهان و سرور زنان این امت و سرور زن‌های مؤمن هستی؟»[۳]
  3. بتول: یعنی جدا و ممتاز از دیگران، یا آن که حیض نبیند. هروی در شرح الغریبین گوید: «مریم را بتول (باکره) نامیده اند که از مردان کناره می گرفت و فاطمه را بدان علت بتول گفته اند که از نظیر و همتا برکنار است.»
  4. حورا/حورای انسیه:انسانی زمینی که از حوریان بهشتی است.در یکی از معراج های پیامبر اکرم(ص) به آسمان، آن حضرت از میوه ها و از خرمای تازه و سیب بهشتی تناول کرد و خداوند متعال آن غذاهای بهشتی را در صلب پیامبر قرار داد و هنگامی که ایشان از معراج به زمین بازگشت با حضرت خدیجه 3 همبستر شد و بدین ترتیب حضرت فاطمه(س) در رحم حضرت خدیجه قرار گرفت. بدین سبب حضرت فاطمه(س) «حورای انسیه » نام گرفت.[۴]
  5. راضیه[۵]: کسی که به تقدیر و قوانین الهی خشنود بود.
  6. مرضیه[۶]: آن که خداوند پیوسته از او و کردارش راضی است..
  7. زکیه[۷]: به معنی پاک و پاکدامن یا وجود پربرکت است.
  8. صدیقه/صدیقه کبری: «صدیقه » یعنی کسی که در راستگویی کامل است. یا آن که هرگز دروغ نگفته است. یا کسی که سخن خود را با عمل خویش تصدیق می کند. [۸]
  9. طاهره: به معنی پاکیزه، بی عیب، پاک و معصوم. در حقیقت آیه شریفی که در پاکیزه دانستن اهل بیت نازل شده است این نام را برای حضرت زهرا(س) ثابت می کند. خدای تعالی در سوره احزاب (آیه 33) می فرماید: «انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا» یعنی خداوند چنین می خواهد که پلیدی هر آلایش را از شما خاندان نبوت ببرد و از هر عیب پاکتان گرداند.
  10. مُحَدَّثَة: یعنی آن که فرشتگان با او سخن گویند. مردی به نام اسحاق بن جعفر گوید: از امام صادق(ع) شنیدم که فرمود: فاطمه را محدثه نامیده اند زیرا فرشتگان پیوسته بر او از آسمان فرود می آمدند و چنانکه مریم دختر عمران را ندا می کردند او را همسخن خویش قرار می دادند و به وی می گفتند: یعنی ای فاطمه، خدای تعالی تو را برگزیده و پاکت گرداند و بر همه زنان عالم برتری بخشید. ای فاطمه، پروردگارت را فرمانبردار باش و سجده کن و با رکوع کنندگان رکوع نما.[۹]
  11. مریم کبری[۱۰]

پانویس

  1. شیخ صدوق، معاني الأخبار، ۱۴۰۳ق، ص۶۴
  2. شیخ صدوق، امالی، ۱۳۷۶ش، ص ۱۱۳ و ۲۹۸؛ بحارالانوار، ج 43، ص 22.
  3. حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ج3، ص170، ح4740
  4. تفسیر فرات کوفی، ص 119; بحارالانوار، ج 43، ص 18.
  5. بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج‏43، ص16
  6. بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج‏43، ص16
  7. بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج‏43، ص16
  8. لسان العرب و تاج العروس.
  9. شیخ صدوق، علل الشرائع، ج‏1، ص182
  10. بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج‏43، ص16


منابع

  • حاکم نیشابوری، محمد بن عبد الله، المستدرك على الصحيحين، تحقيق: مصطفى عبد القادر عطا، بیروت، دار الكتب العلمية، چاپ اول، ۱۴۱۱ق /۱۹۹۰م.
  • شیخ صدوق، محمد بن على بن بابويه، الأمالی (للصدوق)، تهران، کتابچى، چاپ ششم، ۱۳۷۶ش.
  • شیخ صدوق، محمد بن على، معاني الأخبار، قم، دفتر انتشارات اسلامى‏، چاپ اول، ۱۴۰۳ق.
  • شیخ صدوق، محمد بن على بن بابويه، علل الشرائع، قم، کتاب فروشى داورى، چاپ اول، ۱۳۸۵ش / ۱۹۶۶م.
  • مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، بحار الأنوارالجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار (ط - بیروت)، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ ق.