اعمال ماه رجب

رجب ۱۴۴۵ در تقویم ایران
شنبه	۱	۸	۱۵	۲۲	۲۹
یک‌شنبه	۲	۹	۱۶	۲۳	۱+
دوشنبه	۳	۱۰	۱۷	۲۴
سه‌شنبه	۴	۱۱	۱۸	۲۵
چهارشنبه	۵	۱۲	۱۹	۲۶
پنج‌شنبه	۶	۱۳	۲۰	۲۷
جمعه	۷	۱۴	۲۱	۲۸
دانشنامه تقویم

«ماه رجب» هفتمین ماه از ماه‌های قمری، ماهی بسیار با فضیلت است، و از اوقات دعا می‌باشد و حتی در زمان جاهلیت به این مطلب مشهور بوده است. در ماه رجب دعاها و اعمال خاصی وارد است که برخی از آنها بر اساس کتاب «المراقبات» مرحوم میرزا جواد ملکی تبریزی چنین است:

1. از مراقبت های مهم در این ماه، به یاد داشتن حدیث “ملک داعی” می باشد که از پیامبر (صلی الله علیه و آله) روایت شده است: خدای متعال در آسمان هفتم فرشته ای قرار داده است که “داعی” گفته می شود. هنگامی که ماه رجب آمد، این فرشته در هر شب از این ماه تا صبح می گوید: خوشا به حال تسبیح کنندگان خدا، خوشا به حال فرمانبرداران خدا. خدای متعال می فرماید: همنشین کسی هستم که با من همنشینی کند. فرمانبردار کسی هستم که فرمانبردارم باشد و بخشنده خواهان بخشایش هستم. ماه، ماه من و بنده، بنده من و رحمت، رحمت من است. هر کسی در این ماه مرا بخواند او را اجابت می کنم و هر کس از من بخواهد به او می دهم و هر کس از من هدایت بخواهد او را هدایت می کنم. این ماه را رشته ای بین خود و بندگانم قرار دادم که هر کس آن را بگیرد به من می رسد.
2. سزاوار است که طالبان علم در این ماه و ماههای شعبان و رمضان، عبادت را مقدم بر تحصیل علم نمایند؛ گر چه تحصیل علم نیز از برترین عبادتهاست.
3. شب اول این ماه، یکی از چهار شبی است که شب زنده داری در آن تاءکید شده است. یکی از مراقبت ها این است که در هنگام دیدن ماه در شب اول، دعایی که روایت شده است را بخواند.
4. مستحب است که در شب اول این ماه، بعد از نماز مغرب بیست رکعت نماز به جا آورده که در هر رکعت سوره فاتحه و اخلاص را یک مرتبه خوانده و برای هر دو رکعتی، یک سلام بدهد. نماز آسان تری از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) روایت شده است که فرمود: کسی که دو رکعت نماز در شب اول ماه رجب، بعد از نماز عشا بخواند و در رکعت اول آن، سوره فاتحه و الم نشرح را یک بار و اخلاص را سه بار و در رکعت دوم، سوره فاتحه، الم نشرح، اخلاص و معوذتین (ناس و فلق) را هر کدام یک بار بخواند؛ سپس تشهد خوانده و سلام دهد. بعد از آن نیز سی بار “لا اله الا اللّه” گفته و سپس سی بار بر پیامبر (صلی الله علیه و آله) صلوات بفرستد، گناهان گذشته او آمرزیده شده و او را مانند روزی که از مادر متولد شده از گناهان بیرون می برد.
5. سزاوار است که در تمام این ماه و ماه شعبان، رمضان و تمام عمر، اهمیت زیادی به دعا، جهت توفیق اخلاص داده و توجه به خدای متعال با نامهای او مانند «کریم العفو» و «مبدل السیئات بالحسنات» و توسل به او به وسیله محمد و آل او (علیه السلام) را زیاد کند.
6. چنانچه شب اول ماه، مصادف با شب جمعه بود، سزاوار است که عمل “لیلة الرغائب” را انجام دهد. از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) روایت شده است که فرمودند: “از اولین شب جمعه در ماه رجب غافل نشوید؛ زیرا شبی است که فرشتگان آن را “لیلة الرغائب” می نامد. این نامگذاری به این جهت است که هنگامی که یک سوم از شب گذشت، هیچ فرشته ای در آسمان ها و زمین نمی ماند، مگر این که در کعبه و اطراف آن جمع می شوند. آنگاه خداوند، به آنان می فرماید: ای فرشتگان! هر چه می خواهید از من درخواست کنید. فرشتگان عرض می کنند: حاجت ما این است که از روزه داران رجب درگذری. خداوند می فرماید: این کار را انجام دادم”. بهتر است کسی که این حدیث را می شنود، در این شب، زیاد بر فرشتگان صلوات فرستاده تا تکلیفی را که آیه تحیت (نساء/۸۶) به عهده ما گذاشته به اندازه توانایی انجام داده باشد. سپس رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند: کسی که روز پنج شنبه اول رجب را روزه گرفته و بین نماز مغرب و عشا دوازده رکعت نماز به جا آورده هر دو رکعت به یک سلام و در هر رکعتی سوره فاتحه یک بار، سوره قدر سه بار و سوره توحید دوازده بار خوانده و هنگامی که نماز تمام شد، هفتاد بار بر من (با این الفاظ) صلوات بفرستد: اللهم صل علی محمد النبی الامی و علی آله، سپس سجده کرده و در سجده هفتاد بار بگوید: سبوح قدوس رب الملائکة و الروح، سپس سر خود را بلند کرده و بگوید: رب اغفر و ارحم و تجاوز عما تعلم انک انت العلی الاعظم. آنگاه بار دیگر به سجده رفته و در سجده همان چیزی را بگوید که در سجده اول گفت، سپس حاجت خود را از خدا بخواهد، ان شاء اللّه تعالی برآورده می شود.
7. از کارهای مهم در روز اول ماه رجب، روزه، نماز حضرت سلمان، دعا در اول آن با دعایی که سید قدس سره در اقبال روایت کرده، می باشد.
8. از کارهای مهم در این ماه این است که در تمام ماه، هزار بار بگوید: استغفر اللّه ذاالجلال و الاکرام من جمیع الذنوب و الاثام. شیخ صدوق روایت کرده است : اگر کسی این ذکر را در رجب هزار بار بگوید، خداوند متعال می فرماید: اگر گناهان شما را نبخشم، پروردگار شما نیستم!
9. مستحب است که در تمام ماه رجب، سوره توحید را ده هزار بار و همچنین روایت شده است که هزار بار بخواند. روایت شده است : “کسی که هزار بار آن را بخواند روز قیامت، عمل هزار پیامبر و هزار فرشته را می آورد و هیچکس نزدیکتر از او به خدا نیست ؛ مگر کسی که بیشتر از او آن را خوانده باشد و ثواب خواندن این سوره در رجب، چندین برابر است.
10. مستحب است که در این ماه هزار بار خدا را تسبیح کند. در روایت آمده است کسی که چنین عملی را انجام دهد، خداوند صد هزار عمل خوب برای او نوشته و صد کاخ در بهشت برای او می سازد.
11. مستحب است که در تمام این ماه، هزار بار “ لا اله الا اللّه” بگوید. روایت شده است کسی که در این ماه این عمل را انجام دهد خداوند برای او صد هزار حسنه نوشته و صد شهر در بهشت برای او می سازد.
12. مستحب است که در این ماه صد بار بگوید: استغفر اللّه الذی لا اله الا هو وحده لا شریک و له و اتوب الیه. و اگر پس از آن صدقه بدهد خداوند او مورد رحمت قرار داده و گناهان او را می آموزد و کسی که چهار صد بار بگوید خداوند پاداش صد شهید را برای او می نویسد.
13. خوب است که در تمام ماه با پیروی از امام سجاد (علیه السلام) در سجده خود این ذکر را بگوید: عظم الذنب من عبدک فلیحسن العفو من عندک.
14. سزاوار است که صبح و شب و بعد از هر نمازی دعای «يَا مَنْ أَرْجُوهُ لِكُلِّ خَيْرٍ وَ آمَنُ سَخَطَهُ عِنْدَ كُلِّ شَرٍّ يَا مَنْ يُعْطِي الْكَثِيرَ بِالْقَلِيلِ يَا مَنْ يُعْطِي مَنْ سَأَلَهُ‏ يَا مَنْ يُعْطِي مَنْ لَمْ يَسْأَلْهُ وَ مَنْ لَمْ يَعْرِفْهُ تَحَنُّناً مِنْهُ وَ رَحْمَةً أَعْطِنِي بِمَسْأَلَتِي إِيَّاكَ جَمِيعَ خَيْرِ الدُّنْيَا وَ جَمِيعَ خَيْرِ الْآخِرَةِ وَ اصْرِفْ عَنِّي بِمَسْأَلَتِي إِيَّاكَ جَمِيعَ شَرِّ الدُّنْيَا وَ (جَمِيعَ) شَرِّ الْآخِرَةِ فَإِنَّهُ غَيْرُ مَنْقُوصٍ مَا أَعْطَيْتَ وَ زِدْنِي مِنْ فَضْلِكَ يَا كَرِيمُ‏» را بخواند و سپس با دست چپ محاسن خود را گرفته و انگشت سبابه دست راست خود را حرکت داده گریه کند و بگوید: «یا ذالجلال و الاکرام یا ذا النعماء و الجود یا ذا المن و الطول حرّم شیبتی علی النار».
15. از دعاهای مستحب در این ماه دعای : یا من یملک حوائج السائلین... می باشد.
16. از کارهای مهم در این ماه، زیارت امام حسین (علیه السلام) در اول و وسط ماه است.
17. نمازهای مستحبی در این ماه، در بخش نمازهای مستحبی ذکر شده اند.
18. روز بیست و هفتم رجب، مستحب است که روزه بگیرد، غسل کرده و زیارت پیامبر (صلی الله علیه و آله) و حضرت علی (علیه السلام) را بخواند.

منابع

• آداب معنوی؛ ۲۰۰۰ عمل مستحب و مکروه، روح‌الله ابرقویی، قم، نشر حرم، ۱۳۸۱.