توشح‌‌‌

«تَوَشُّح» به معنای گذراندن یک طرف جامه از زیر بغل راست و افکندن آن بر دوش چپ یا عکس آن است. از توشّح در باب صلات و حج بحث شده است.

تعریف توشح

«تَوَشُّح» در لغت از ماده «وشح» به معنای آویختن حمایل (آنچه به شانه و پهلو آویزند) و جامه به دوش افکندن است. اما با توجه به این‌که روایات مربوط به توشّح، یک بحث شرعی و فقهی را پیش می‌کشند، لغت‌دانان و فقهای بزرگوار توشّح ‌را به گونه‌های مختلف معنا کرده‌اند که معروفترین آن چنین است: گذراندن یک طرف لباس از زیر بغل راست و افکندن آن بر دوش چپ، آن‌گونه که شخص مُحرم در احرام حج انجام می‌دهد.

تعریف توشح به کیفیت یاد شده نزد فقیهان معروف است؛ لیکن برخى آن را به افکندن جامه از شانه تا تهیگاه و بستن آن در وسط، و گروه سوم به داخل کردن یک طرف جامه در زیر بغل راست و افکندن آن بر دوش چپ و طرف دیگر، زیر بغل چپ و افکندن آن بر دوش راست سپس گره زدن آن دو به هم بر روى سینه، تعریف کرده‌اند.

در برخی روایات نیز توشّح به همان معنای معروف فقها و لغت‌دانان است؛ یعنی گذراندن یک طرف لباس از زیر بغل راست و افکندن آن بر دوش چپ. چنانکه امام صادق(ع) فرمود: «شایسته نیست که روى پیراهن، یک ملافه را به صورت توشّح آویزان کنی و نماز بخوانى. و شایسته نیست که روى پیراهن، یک ملافه را مانند لنگ حمام به کمر ببندى و نماز بخوانى. این گونه لباس، شیوه دوران جاهلیت بود».

حکم توشح

توشّح در حال نماز به ویژه براى امام جماعت کراهت دارد. اما توشحِ یکى از دو جامه احرام براى مُحرم جایز است.

در حدیثی امام باقر یا امام صادق(ع) فرمود: «پوشیدن ردا و عبا بر روی توشّح، در نماز مکروه است و پوشیدن لباس به صورت توشّح بر روی پیراهن [نیز] مکروه است».

از امام باقر و امام صادق(ع) سؤال کردند: علّت چیست که شخص نباید در حال نماز روى پیراهنش، لباس را به صورت توشّح بپوشد؟ فرمودند: «علّتش آن است که در نماز باید با تواضع و خوارى باشند و توشّح نشانه تکبّر و گردن فرازى است، از این‌رو در نماز جایز نیست این طور لباس بپوشید».

منابع

• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، جمعى از پژوهشگران، ج ‌۲، ص ۶۶۴.
• "معنای توشّح"، اسلام کوئست.