آیه 161 سوره آل عمران

از دانشنامه‌ی اسلامی
(تغییرمسیر از آیه 161 آل عمران)
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مشاهده آیه در سوره

وَمَا كَانَ لِنَبِيٍّ أَنْ يَغُلَّ ۚ وَمَنْ يَغْلُلْ يَأْتِ بِمَا غَلَّ يَوْمَ الْقِيَامَةِ ۚ ثُمَّ تُوَفَّىٰ كُلُّ نَفْسٍ مَا كَسَبَتْ وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ

مشاهده آیه در سوره


<<160 آیه 161 سوره آل عمران 162>>
سوره : سوره آل عمران (3)
جزء : 4
نزول : مدینه

ترجمه های فارسی

و هیچ پیغمبری خیانت نخواهد کرد، و هر کس خیانت کند روز قیامت با همان خیانت بیاید (و به کیفر آن برسد) و هر کس هر عمل به جا آرد به جزای کامل آن می‌رسد و به هیچ کس ستمی نخواهد شد.

هیچ پیامبری را نَسِزد که [در اموال، غنایم، سایر امور به امت خود] خیانت ورزد و هر که خیانت کند، روز قیامت با آنچه در آن خیانت کرده بیاید؛ سپس به هر کس آنچه را مرتکب شده به طور کامل می دهند، و آنان مورد ستم قرار نمی گیرند.

و هيچ پيامبرى را نسزد كه خيانت ورزد، و هر كس خيانت ورزد، روز قيامت با آنچه در آن خيانت كرده بيايد؛ آنگاه به هر كس [پاداش‌] آنچه كسب كرده، به تمامى داده مى‌شود، و بر آنان ستم نرود.

هيچ پيامبرى خيانت نكند و هر كه به چيزى خيانت كند، آن را در روز قيامت با خود آورد. سپس جزاى عمل هر كس به تمامى داده خواهد شد و بر كسى ستمى نرود.

(گمان کردید ممکن است پیامبر به شما خیانت کند؟! در حالی که) ممکن نیست هیچ پیامبری خیانت کند! و هر کس خیانت کند، روز رستاخیز، آنچه را در آن خیانت کرده، با خود (به صحنه محشر) می‌آورد؛ سپس به هر کس، آنچه را فراهم کرده (و انجام داده است)، بطور کامل داده می‌شود؛ و (به همین دلیل) به آنها ستم نخواهد شد (چرا که محصول اعمال خود را خواهند دید).

ترجمه های انگلیسی(English translations)

A prophet may not breach his trust, and whoever breaches his trust will bring his breaches on the Day of Resurrection; then every soul shall be recompensed fully for what it has earned, and they will not be wronged.

And it is not attributable to a prophet that he should act unfaithfully; and he who acts unfaithfully shall bring that in respect of which he has acted unfaithfully on the day of resurrection; then shall every soul be paid back fully what it has earned, and they shall not be dealt with unjustly.

It is not for any prophet to embezzle. Whoso embezzleth will bring what he embezzled with him on the Day of Resurrection. Then every soul will be paid in full what it hath earned; and they will not be wronged.

No prophet could (ever) be false to his trust. If any person is so false, He shall, on the Day of Judgment, restore what he misappropriated; then shall every soul receive its due,- whatever it earned,- and none shall be dealt with unjustly.

معانی کلمات آیه

يغل: غلول (بر وزن علوم): خيانت. (قاموس قرآن).

توفى: توفّى از باب تفعّل به معنى اخذ بطور تمام و فعل مجهول آن به معنى تمام داده شدن است.[۱]

نزول

محل نزول:

اين آيه همچون ديگر آيات سوره آل عمران در مدينه بر پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله نازل گرديده است. [۲]

شأن نزول:

«شیخ طوسى» گوید: ابن عباس و سعيد بن جبير گويند: سبب نزول آيه اين بود كه قطيفه سرخى در جنگ بدر از غنائم گم شده بود. بعضى گفتند: ممكن است رسول خدا صلى الله عليه و آله آن را برداشته باشد[۳][۴][۵].[۶]

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


«161» وَ ما كانَ لِنَبِيٍّ أَنْ يَغُلَّ وَ مَنْ يَغْلُلْ يَأْتِ بِما غَلَّ يَوْمَ الْقِيامَةِ ثُمَّ تُوَفَّى كُلُّ نَفْسٍ ما كَسَبَتْ وَ هُمْ لا يُظْلَمُونَ‌

و هيچ پيامبرى را نسزد كه خيانت كند و هر كس خيانت كند، آنچه را كه (در آن) خيانت نموده روز قيامت به همراه آورد، سپس به هر كس پاداشِ كاملِ آنچه كسب كرده، داده شود و آنها ستم نبينند.

نکته ها

شايد اين آيه، پاسخى به آنان باشد كه به خاطر جمع غنايم، منطقه حفاظتى احد را رها كردند. آنها به گمان اين‌كه از سهم غنيمت محروم نشوند، هشدارهاى فرمانده خود را كه مى‌گفت: سهم شما محفوظ است و از نظر رسول خدا صلى الله عليه و آله دور نخواهد بود، ناديده گرفتند.

اين آيه مى‌فرمايد: پيامبر در سهم شما از غنيمت خيانت نخواهد كرد، پس مطمئن باشيد و به وظيفه‌ى خود عمل كنيد. امام باقر عليه السلام فرمودند: «مال دزدى و جنسِ به سرقت رفته، در برابر چشم خائن در دوزخ‌

«1». بحار، ج 71، ص 138.

«2». تفسير برهان، ج 1، ص 323.

جلد 1 - صفحه 639

مجسّم شده، به او گفته مى‌شود به آتش داخل شو وآن را خارج كن». «1»

غشّ، تقلّب، غصب و خيانت از موارد «غِلّ» است. شخصى كه مسئول جمع‌آورى زكات بود، خدمت رسول خدا صلى الله عليه و آله رسيد و گفت: اين مقدار از اموالى كه جمع كرده‌ام زكات است و مربوط به شماست و اين مقدار نيز هداياى مردم به خود من است. حضرت بالاى منبر رفت و فرمود: آيا اگر اين شخص در خانه‌اش مى‌نشست كسى به او هديه مى‌داد؟! به خدا سوگند او با همين اموال حرام در قيامت محشور خواهد شد. «2»

آنجا كه مردم حتى به انبيا بدبين مى‌شوند، شما چه انتظارى نسبت به خودتان داريد؟! از امام صادق عليه السلام نقل شده است كه فرمود: «رضايت مردم به دست نمى‌آيد و زبانشان قابل كنترل نيست». «3»

پیام ها

1- نه تنها پيامبر اسلام، بلكه همه‌ى انبياى الهى امين هستند. «وَ ما كانَ لِنَبِيٍّ ...»

نبوّت با خيانت سازگار نيست. كسى كه مى‌خواهد امين تربيت كند بايد خود اهل خيانت نباشد. گرچه در بين رهبران غير الهى، اهل خيانت كم نيست.

2- هيچ‌كس حتّى انبيا، از سوءظنّ مردم به دور نيست. «ما كانَ لِنَبِيٍّ أَنْ يَغُلَّ»

(ضعف ايمان از يكسو و حبّ دنيا از سوى ديگر، انسان را وادار مى‌كند به انبيا سوءظنّ ببرد.)

3- از حريم انسان‌هاى پاك و اولياى خدا دفاع كنيد. «وَ ما كانَ لِنَبِيٍّ أَنْ يَغُلَّ ...»

4- به نمايش گذاردن مال حرام در قيامت، نوعى مجازات است. و چه سخت است كه در برابر انبيا، شهدا وهمه‌ى مردم در قيامت، انسان را همراه با مالى كه‌خيانت كرده بياورند. «يَأْتِ بِما غَلَّ»

5- ياد قيامت، بازدارنده از خيانت است. «يَأْتِ بِما غَلَّ»

6- خيانت، خيانت است و مقدار آن مهم نيست. «يَأْتِ بِما غَلَّ» (كلمه‌ى «ما» در

«1». تفسير نورالثقلين.

«2». تفسير فرقان.

«3». تفسير نورالثقلين.

جلد 1 - صفحه 640

جمله‌ى «يأت بما غلّ» شامل هر مقدار، گرچه اندك باشد، مى‌شود).

7- قيامت صحنه‌اى است كه نيكان، حسنات خود را مى‌آورند، «جاءَ بِالْحَسَنَةِ» «1» و خائنين خيانت‌هاى خود را به همراه دارند. «يَأْتِ بِما غَلَّ»

8- خداوند عادل است. هم جزا را كامل مى‌دهد و هم ذرّه‌اى افراط نمى‌كند.

«وَ هُمْ لا يُظْلَمُونَ»

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)



وَ ما كانَ لِنَبِيٍّ أَنْ يَغُلَّ وَ مَنْ يَغْلُلْ يَأْتِ بِما غَلَّ يَوْمَ الْقِيامَةِ ثُمَّ تُوَفَّى كُلُّ نَفْسٍ ما كَسَبَتْ وَ هُمْ لا يُظْلَمُونَ (161)

تفسير اثنا عشرى، ج‌2، ص: 289

شأن نزول: بعضى اقوياى صحابه از حضرت درخواست نمودند كه در غنائم، زياده از حصّه ضعفا مرحمت فرمايد؛ آيه شريفه نازل شد:

وَ ما كانَ لِنَبِيٍّ أَنْ يَغُلَ‌: و نباشد و سزاوار نيست هيچ پيغمبرى را اينكه خيانت نمايد در غنائم، و در پنهانى چيزى از آن بردارد. بنا به قولى حضرت، آيات قرآنى را كه محتوى بود به ذمّ و سبّ الهه باطله تلاوت مى‌فرمود. مشركان طلب مسامحه كردند، و تقاضا نمودند كه عيب الهه ايشان نكند. حق تعالى فرمود نشايد كه پيغمبر خيانت در دين نمايد و وحى را بپوشاند، زيرا خيانت با نبوت جمع نشود. وَ مَنْ يَغْلُلْ يَأْتِ بِما غَلَّ يَوْمَ الْقِيامَةِ: و هر كه خيانت در فرامين سبحانى يا در غنائم نمايد، بيايد به گناه آنچه خيانت كرده است روز قيامت. يا هر كه خائن شود، بياورد آن چيزى را كه در آن خيانت نموده، بر گردن، يعنى آن را به عينه روز قيامت به گردن داشته باشد تا به سبب آن، فضيحت و رسوائى يابد، اگرچه سوزنى يا رشته خيطى باشد. ثُمَّ تُوَفَّى كُلُّ نَفْسٍ ما كَسَبَتْ‌: پس وافيا و تماما داده شود در آن روز، هر فرد نفسى را جزاى آنچه كسب نموده از خير و شر و طاعت و معصيت و ايمان و كفر. وَ هُمْ لا يُظْلَمُونَ‌: و ايشان ظلم كرده نشوند در وقت جزا، پس ثواب مطيع آنان ناقص نباشد، و عقاب عاصى زايد نگردد.

تنبيه: آيه شريفه دال است بر آنكه مقام شامخ نبوت را شايسته نيست خيانت و غلول، يعنى كتمان چيزى از وحى الهى، يا تعدى نسبت به غير حق، زيرا خيانت صفت مذمومه و مسلمانان را جايز نباشد. بنابراين تخصيص ذكر آن حضرت به دو وجه است: 1- آنكه خيانت آن حضرت، اعظم است از خيانت غير. 2- آنكه آن حضرت قائد و صاحب امر امت است، و خيانت او البته اعظم باشد؛ پس حرمت خيانت امت، به طريق اولى، اقبح و اشد خواهد بود.

وارد شده كه حضرت پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم نسبت به كسى كه خيانت به غنائم نموده بود به سوزن و خيطى، امر فرمود بر رد آن و فرمود: انّ‌

تفسير اثنا عشرى، ج‌2، ص: 290

الغلول عار و نار و شنار على اهله يوم القيمة «1». بدرستى كه خيانت و غلول، موجب ننگ و آتش و تفرقه است بر اهل آن روز قيامت.


تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)


وَ ما كانَ لِنَبِيٍّ أَنْ يَغُلَّ وَ مَنْ يَغْلُلْ يَأْتِ بِما غَلَّ يَوْمَ الْقِيامَةِ ثُمَّ تُوَفَّى كُلُّ نَفْسٍ ما كَسَبَتْ وَ هُمْ لا يُظْلَمُونَ (161)

ترجمه‌

و نيست روا بر پيغمبرى كه خيانت كند و كسيكه خيانت كند ميآيد با آنچه خيانت كرده روز قيامت پس داده ميشود بهر كس آنچه را كسب نموده و

جلد 1 صفحه 525

آنها ستم كرده نمى‌شوند..

تفسير

پيغمبر بايد معصوم باشد چه رسد بآنكه خيانت كند ولى پيغمبر ما از اين مردم ناسزاها شنيد و اذيت‌ها كشيد كه فرمود هيچ پيغمبرى بقدر من اذيت نشده از آن جمله آنكه قمى فرموده در جنگ بدر از بين غنائم قطيفه سرخى مفقود شد و از بين اصحاب مردى گفت آن قطيفه چه شد گمانم آنستكه پيغمبر برداشته باشد پس اين آيه نازل شد و مرد ديگرى آمد گفت فلانى قطيفه را برداشته و در فلان جا دفن نموده پس بامر پيغمبر آنموضع را حفر نمودند و قطيفه را بيرون آوردند و در مجالس از حضرت صادق (ع) روايت نموده كه رضاى مردم بدست نمى‌آيد و جلو زبان آنها را نمى- شود گرفت آيا نسبت ندادند به پيغمبر در جنگ بدر كه از غنائم براى خود آنقطيفه را برداشت تا خداوند آشكار كرد آنرا و مبرى ساخت پيغمبر خود را از خيانت و اين آيه را نازل فرمود و كسيكه خيانت كند وارد ميشود در صحراى محشر بآنچه خيانت نموده در حالتى كه او را بگردن خود حمل نموده باشد و قمى از حضرت باقر (ع) نقل نموده كه آنچيز را روز قيامت در آتش مى‌بينند پس او را وادار مى‌كنند كه برود در آتش و آنچيز را بيرون بياورد پس وفا كرده ميشود جزاى هر كس مناسب با عمل او و بكسى ظلم نميشود كه از ميزان ثواب كسى كاسته يا بر مقدار عقاب او افزوده شود و اين بمنزله دليل است از براى آنكه خائن را بقدر خيانت او عقاب مى‌كنند تا نه بر او ظلم شده باشد نه بر كسانيكه نسبت بآنها خيانت شده است.

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)


وَ ما كان‌َ لِنَبِي‌ٍّ أَن‌ يَغُل‌َّ وَ مَن‌ يَغلُل‌ يَأت‌ِ بِما غَل‌َّ يَوم‌َ القِيامَةِ ثُم‌َّ تُوَفّي‌ كُل‌ُّ نَفس‌ٍ ما كَسَبَت‌ وَ هُم‌ لا يُظلَمُون‌َ (161)

و چنين‌ نيست‌ ‌که‌ پيغمبر صلّي‌ اللّه‌ ‌عليه‌ و آله‌ و سلّم‌ غل‌ و خيانت‌ كند ‌در‌ اموال‌ ديگران‌ و ‌هر‌ كس‌ غل‌ّ كند ميآيد فرداي‌ قيامت‌ ‌با‌ آنچه‌ غل‌ نموده‌ ‌پس‌ ‌از‌ ‌آن‌ ‌هر‌ نفسي‌ ‌را‌ سزاي‌ ‌خود‌ ‌را‌ ‌در‌ آنچه‌ عمل‌ كرده‌ خواهند داد، محسن‌ ‌را‌ چيزي‌ ‌از‌ ‌آن‌ كم‌ ندهند و مسي‌ء ‌را‌ چيزي‌ زائد ‌بر‌ استحقاقش‌ عذاب‌ نميكنند و بآنها ظلم‌ نخواهد شد.

غل‌ّ اخذ مال‌ ‌است‌ بطور خفية و ‌اينکه‌ يك‌ نوع‌ خيانت‌ ‌است‌ و ‌در‌ ‌بر‌ دارد معاصي‌ بزرگ‌ ‌را‌، عنوان‌ غصب‌ و سرقت‌ و غش‌ و تقلب‌ و خيانت‌ ‌بر‌ ‌آن‌ صادق‌ آيد و ‌از‌ حضرت‌ باقر ‌عليه‌ السّلام‌ ‌در‌ سفينه‌ روايت‌ كرده‌ فرمود

(و ‌من‌ غل‌ّ شيئا رآه‌ يوم القيمة ‌في‌ النار ‌ثم‌ يكلف‌ ‌ان‌ يدخل‌ اليه‌ فتخرجه‌ ‌من‌ النار)

و حديث‌ مفصلي‌ ‌از‌ حضرت‌ صادق‌ ‌عليه‌ السّلام‌ روايت‌ فرموده‌ ‌که‌ حضرت‌ ‌بر‌ سفيان‌ ثوري‌ ‌که‌ يكي‌ ‌از‌ اكابر عامه‌ ‌است‌ خطبه‌ حضرت‌ رسالت‌ ‌را‌ ‌که‌ ‌در‌ مسجد خيف‌ انشاء فرمودند ‌که‌ يك‌ جمله‌ ‌آن‌ اينست‌

(ثلاث‌ ‌لا‌ يغل‌ّ عليهن‌ قلب‌ امرء مسلم‌‌-‌ اخلاص‌ العمل‌ للّه‌ و النصيحة لائمة المسلمين‌ و اللزوم‌ لجماعتهم‌ الحديث‌).

و غل‌ ‌را‌ تفسير كرده‌ (الغلول‌ اخذ الشي‌ء ‌من‌ المغنم‌ خفية) لكن‌ ظاهر اينست‌ ‌که‌ غل‌ بمعني‌ عام‌ ‌است‌ چنانچه‌ ‌از‌ خطبه‌ مسجد خيف‌ استفاده‌ ميشود، بلي‌ اغلب‌ موارد استعمالش‌ چنانچه‌ بعيد نيست‌ ‌که‌ مورد ‌آيه‌ ‌هم‌ ‌باشد‌ ‌در‌ اخذ ال‌ ‌است‌ خفية لكن‌ مورد مخصص‌ نيست‌، و كيف‌ ‌کان‌ ما كان‌َ لِنَبِي‌ٍّ أَن‌ يَغُل‌َّ زيرا بضرورت‌ دين‌ و برهان‌ عقل‌ ثابت‌ ‌که‌ انبياء (ع‌) معصوم‌ هستند بالاخص‌ نبيّنا صلّي‌ اللّه‌ ‌عليه‌ و آله‌ سلّم‌ ‌که‌ ‌حتي‌ ترك‌ اولي‌ ‌هم‌ ‌از‌ ‌او‌ صادر نميشود چه‌ رسد يك‌ همچه‌ معصيت‌ بزرگي‌ ‌که‌ ‌در‌ بردارد معاصي‌

جلد 4 - صفحه 414

كبار بسياري‌.

و البته‌ ‌اينکه‌ ‌آيه‌ نازل‌ ‌شده‌ ‌در‌ موردي‌ ‌که‌ بعض‌ جهال‌ ناقص‌ الايمان‌ ‌در‌ توهّم‌ بودند ‌در‌ غزوه‌ بدر نسبت‌ بقطيفه‌ حمراء چنانچه‌ ‌از‌ حضرت‌ صادق‌ ‌عليه‌ السّلام‌ مرويست‌ فرمود

(‌ان‌ رضا ‌النّاس‌ ‌لا‌ يملك‌ و السنتهم‌ ‌لا‌ تضبط الم‌ ينسبوا يوم بدر ‌الي‌ انه‌ ‌صلي‌ اللّه‌ ‌عليه‌ و آله‌ آخذ لنفسه‌ ‌من‌ المغنم‌ قطيفة حمراء ‌حتي‌ اظهره‌ اللّه‌ ‌علي‌ القطيفة و برء نبيّه‌ ‌من‌ الخيانة و انزل‌ ‌في‌ كتابه‌ وَ ما كان‌َ لِنَبِي‌ٍّ أَن‌ يَغُل‌َّ

الاية‌علي‌ سفينه‌ ص‌ 324 مجلد دوم‌.

وَ مَن‌ يَغلُل‌ ‌من‌ موصوله‌، عام‌ ‌است‌ شامل‌ تمام‌ افراد ميشود، و كلمه‌ يغلل‌ مطلق‌ ‌است‌ تمام‌ اقسام‌ غل‌ و خيانة ‌را‌ ميگيرد.

يَأت‌ِ بِما غَل‌َّ ‌يعني‌ ‌آن‌ چيزي‌ ‌را‌ ‌که‌ غل‌ّ نموده‌ ‌با‌ ‌آن‌ ميآيد، و ‌در‌ سفينه‌ ‌است‌ (قالوا يحمله‌ ‌علي‌ عنقه‌) و گذشت‌ ‌در‌ خبر حضرت‌ باقر ‌عليه‌ السّلام‌ ‌که‌ فرمود

(رآه‌ يوم القيمة ‌في‌ النار الخبر).

يوم القيمة چنانچه‌ ‌در‌ كليه‌ اعمال‌ ميفرمايد يَوم‌َ تَجِدُ كُل‌ُّ نَفس‌ٍ ما عَمِلَت‌ مِن‌ خَيرٍ مُحضَراً وَ ما عَمِلَت‌ مِن‌ سُوءٍ الاية آل‌ عمران‌ ‌آيه‌ 30، گذشت‌ تفسير ‌آن‌ ثُم‌َّ تُوَفّي‌ كُل‌ُّ نَفس‌ٍ ما كَسَبَت‌ بطور وافي‌ و كافي‌ جزاء داده‌ ميشود، ‌يعني‌ عامل‌ خير ‌را‌ چيزي‌ ‌از‌ مثوباتش‌ كم‌ نميگذارند و عامل‌ شر ‌را‌ چيزي‌ ‌بر‌ مقدار استحقاقش‌ نميافزايند و شاهد ‌بر‌ ‌اينکه‌ معني‌ كلمه‌ وَ هُم‌ لا يُظلَمُون‌َ ‌است‌ زيرا ‌اگر‌ عامل‌ خير ‌را‌ چيزي‌ ‌از‌ حق‌ ‌او‌ ‌را‌ ندهند باو ظلم‌ ‌شده‌ و عامل‌ شر ‌را‌ ‌اگر‌ ‌ما فوق‌ استحقاقش‌ عذاب‌ كنند باو ظلم‌ ‌شده‌، بلي‌ مقام‌ تفضل‌ و عفو آنست‌ ‌که‌ عامل‌ خير ‌را‌ ‌ما فوق‌ استحقاقش‌ باو عنايت‌ شود و عامل‌ شر ‌را‌ ‌از‌ مقدار استحقاقش‌ عفو نمايند.

415

برگزیده تفسیر نمونه


]

(آیه 161)- هر گونه خیانتی ممنوع! هنگامی که بعضی از تیراندازان احد می‌خواستند سنگر خود را برای جمع آوری غنیمت تخلیه کنند، امیر آنان، دستور داد از جای خود حرکت نکنید رسول خدا شما را از غنیمت محروم نخواهد کرد.

ولی آن دنیاپرستان برای پنهان ساختن چهره واقعی خود گفتند: ما می‌ترسیم پیغمبر در تقسیم غنایم ما را از نظر دور دارد.

قرآن در پاسخ آنها می‌گوید: آیا شما چنین پنداشتید که پیغمبر صلّی اللّه علیه و آله به شما خیانت خواهد کرد «در حالی که هیچ پیغمبری ممکن نیست، خیانت کند» (وَ ما کانَ لِنَبِیٍّ أَنْ یَغُلَّ).

البته روشن است خیانت برای هیچ کس مجاز نیست خواه پیامبر باشد یا غیر پیامبر، ولی از آنجا که گفتگوی عذرتراشان جنگ «احد» در باره پیامبر صلّی اللّه علیه و آله بود آیه نیز نخست سخن از پیامبران می‌گوید و سپس اضافه می‌نماید: «هر کس خیانت کند، روز رستاخیز آنچه را در آن خیانت کرده، به عنوان مدرک جنایت بر دوش خویش حمل می‌کند و یا همراه خود به صحنه محشر می‌آورد» و به این ترتیب، در برابر همگان رسوا می‌شود (وَ مَنْ یَغْلُلْ یَأْتِ بِما غَلَّ یَوْمَ الْقِیامَةِ).

«سپس به هر کس آنچه انجام داده و به دست آورده، داده می‌شود و در باره هیچ کس ظلم و ستمی نمی‌شود» (ثُمَّ تُوَفَّی کُلُّ نَفْسٍ ما کَسَبَتْ وَ هُمْ لا یُظْلَمُونَ).

سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:

تفسیر های فارسی

ترجمه تفسیر المیزان

تفسیر خسروی

تفسیر عاملی

تفسیر جامع

تفسیر های عربی

تفسیر المیزان

تفسیر مجمع البیان

تفسیر نور الثقلین

تفسیر الصافی

تفسیر الکاشف

پانویس

  1. تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی
  2. طبرسي، مجمع البيان في تفسير القرآن، ج ‌2، ص 693.
  3. ابوداود و ترمذى در صحيح خود نيز از ابن عباس اين روايت را نقل كرده اند.
  4. صاحب كشف الاسرار از محمد بن اسحق بن يسار نقل نمايد كه بعضى از اعراب كراهت داشتند كه عيب جوئى از كفار و بدبينى از آئين آن‌ها كه در قرآن است. آشكار شود بلكه از پيامبر مي‌خواستند كه اين موضوعات را پنهان بدارد، اين آيه نازل گرديد و فرمود: پنهان كردن وحى خيانت است و آن هم سزاوار نيست و نيز گوينده جماعتى اصرار داشتند تا مال غنيمتى كه ديگران دارند به ايشان داده شود و اين آيه نازل شد و فرمود: كه اتخاذ اين روش خيانت به اصحاب خواهد بود.
  5. در تفسير برهان از ابن بابويه بعد از شش واسطه از علقمة او از امام صادق عليه‌السلام روايت كند كه امام فرمود: آيا اين مردم نبودند كه در روز بدر قطيفه سرخى كه گم شده بود. مى گفتند: آن را پيامبر برداشته است، سپس قطيفه پيدا شد و خداوند رسول خويش را از خيانت مبرى داشت و در قرآن براى آن موضوع آيه اى نازل فرمود، صاحب مجمع البيان از ضحاك او از ابن عباس چنين روايت كند كه مردى سوزن خياطى خود را كه از غنائم هوازن در جنگ حنين بدست آورده بود گم كرد. چنان كه صاحب روض الجنان هم متذكر شده است و اين آيه به همان سبب نازل گرديده است و نيز مقاتل گويد كه درباره غنائم جنگ احد نازل شده، هنگامى كه مسلمين سنگر خود را براى بدست آوردن غنائم ترك كرده بودند و مى گفتند: مى ترسيم كه پيامبر بفرمايد آنچه كه هر كس برداشته مال او باشد، چنان كه در جنگ بدر هم تقسيمى در بين نبوده است.
  6. محمدباقر محقق،‌ نمونه بينات در شأن نزول آيات از نظر شيخ طوسي و ساير مفسرين خاصه و عامه، ص 159.

منابع